Günbegün önemi artan su kaynaklarý planlama ve yönetimi çalýþmalarýnda hidrolojik modellemenin etkin kullanýlmasý yaygýnlaþmaktadýr. Özellikle Türkiye’deki drenaj havzalarý baþlangýç bölgelerinin karlý daðlýk alanlardan oluþmasý ve bahar aylarýnda karlarýn erimesiyle birlikte akýmlarýn büyük bir bölümünün kar erimesinden meydana gelmesi bu bölgelerdeki modelleme uygulamalarýný önemli ve zorunlu kýlmaktadýr. Bu çalýþmada, Türkiye’nin doðu ve daðlýk bölgesinde yer alan Aras Havzasýnýn memba sularý iki farklý kavramsal hidrolojik model (HEC-HMS ve HBV) kullanýlarak 2008-2015 su yýllarý arasýnda modellenmiþ ve karþýlaþtýrýlmýþtýr. Nash-Sutcliffe ölçütü kullanýlarak performansý deðerlendirilen her iki modelin akýma göre kalibrasyon baþarýsý 0.8 ve doðrulamasý 0.7 deðerlerinin üzerinde bulunmuþtur. Aras Havzasýnda öncül bir kavramsal hidrolojik modelleme uygulamasý olan bu karþýlaþtýrma çalýþmasýnýn baþarýlý sayýlabilecek sonuçlar verdiði ve benzer çalýþmalarýn akýmýn yaný sýra baþka deðiþkenlerin de çalýþmaya dahil edilebileceðini göstermiþtir.

The increasing importance of water resources planning and management each day has led to a widespread use of hydrologic modeling. Especially in Turkey, where the headwaters of drainage basins are located around mountainous areas, snowmelt dominates streamflow during spring months which makes modeling applications important and necessary. In this study, two different conceptual hydrologic models (HEC-HMS and HBV) are compared during 2008-2015 water years in the mountainous headwaters of Aras Basin, located in eastern Turkey. For both models, performance on runoff using Nash-Sutcliffe Efficiency is above 0.8 and 0.7 for calibration and validation respectively. This first conceptual hydrologic modeling implementation and comparison in Aras Basin did indeed give promising results as well as suggesting to consider other variables beside streamflow.

Kazýnmýþ asfalt kaplama (RAP) malzemeleri çevre kirliðini azaltmasý, enerji ve maliyet tasarrufu saðlamasý nedeniyle doðal agregaya (DA) alternatif sayýlabilecek bir malzemedir. Pek çok ülkede, yol üstyapý tabakalarýnda belirli oranlarda RAP malzemesi kullanýmýna müsaade edilmektedir. Fakat RAP malzemelerinin mekanik özellikleri malzemenin üstyapýnýn hangi tabakasýndan elde edildiðine, kazýndýðý yolun hizmet ömrü ve yapým özelliklerine, yolda kullanýlan malzemelerin (bitüm ve agrega) özelliklerine ve kazý makinesinin özelliklerine baðlýdýr. Bu çalýþmada, iki farklý karayolunun bozulmuþ aþýnma tabakalarýndan özel kazýma makinesiyle elde edilen RAP malzemeleri (RAP1 ve RAP2), DA ile farklý oranlarda (%0, %15, %30, %45, %60, %100) karýþtýrýlmýþtýr. Elde edilen karýþýmlar üzerinde bitüm oraný, elek analizi, modifiye proktor ve Kaliforniya taþýma oraný (CBR) gibi laboratuar testleri yapýlarak karýþýmlarýn bazý karakteristik özellikleri, %100 DA karýþým deðerleri referans alýnarak incelenmiþtir. Sonuçlara göre DA malzemesine alternatif olarak plentmiks temel (PMT) tip-1 tabakasýnda kullanýlabilir maksimum RAP1 ve RAP2 oranlarý ülkemiz Karayolu Teknik Þartnamesi (KTÞ) kriterleri doðrultusunda belirlenmiþtir. Ayrýca RAP malzemelerinin kullanýlmasý durumunda DA malzemesine olan ihtiyacýn azalmasýnýn saðlayacaðý malzeme maliyetlerindeki kar oranlarý da kapsamlý bir maliyet analizi yapýlarak belirlenmiþtir.

Recycled asphalt pavement (RAP) materials are an alternative to natural aggregate (NA) because they reduce environmental pollution and provide energy and cost savings. In many countries abroad, the usage of RAP materials in road pavement layers are permissible at certain rates. However, the mechanical properties of RAP materials are dependent on; the materials are derived from the in which pavement layer, the service life and construction characteristics of the road it is milled, the properties of the materials used (bitumen and aggregate)in the layer and the characteristics of the milling machine. In this study, two types of RAP materials (RAP1 and RAP2) obtained from the degraded wearing layers of two different roadway using milling machine were mixed with NA in different rates (0%, 15%, 30%, 45%, 60%, 100%). Some of the characteristics of the mixtures were examined with reference to 100% NA mixture values by performing laboratory tests such as bitumen ratio, sieve analysis, modified proctor and California bearing ratio (CBR) on the mixtures obtained. According to the results, maximum rates of RAP1 and RAP2 which can be used in plant-mix base type-1 layer as an alternative material to NA is determined according to Turkey Highway Technical Specification. In addition, in the case of using RAP materials, the profit rates of material costs to be reduced by the reduction of the need for NA material are also determined by cost analysis.

Günümüzde, kentsel dönüþüm projelerinden ortaya çýkan katý atýk maddelerinin büyük hacimlerinden dolayý depolama problemi yarattýðý gerçeði gündeme gelmiþtir. Bu gibi atýk maddelerin kullanýlmasý, hem çevre korunmasý hem de maliyet açýsýndan kazanç saðlar. Bu yüzden, son yýllarda bu atýk malzemelerin kullanýlabilmesi yeni araþtýrma konularýna olanak saðlamýþtýr.
Bu çalýþmada, araziden alýnan bir kil üzerine sabit %2 kireç ve %5 ile %35 arasýnda deðiþen oranlarda inþaat yýkýntý beton atýklarý katýlarak iyileþtirme yapýlmýþtýr. Öncelikle araziden elde edilen zemin üzerinde, Granülometri analizi ve Atterberg deneyleri yapýlarak zemin sýnýflandýrýlmasý yapýlmýþtýr. Proktor deneyi yardýmýyla hazýrlanan numunelerin optimum su muhtevalarý ve maksimum kuru birim hacim aðýrlýk deðerleri elde edilmiþtir. Karýþýmlarýn mukavemetini belirlemek için ise bulunan optimum su muhtevasýna uygun olarak 38 mm çapýnda ve 76 mm uzunluðunda silindirik numuneler hazýrlanmýþtýr. Hazýrlanan numuneler üzerinde 3, 7 ve 28 gün kür süresinden sonra serbest basýnç deneyi yapýlmýþ ve mukavemetleri belirlenmiþtir.
Yapýlan deneylerin sonucunda, yüksek plastisiteli kilin mühendislik özeliklerinin kullanýlan kireç ve inþaat atýklarýyla birlikte farklý yüzdelerde arttýðý bulunmuþtur.

Nowadays, there is a storage problem of solid waste materials from the urban transformation projects due to their large volumes. Environmental protection and cost saving are provided when such waste materials are used. Therefore, in recent years the usage of these waste materials has been new trend research topics.
In this study, 2% of lime (constant through the experiments) and different percentages of construction concrete wastes (changes between 5% and 35%) were added on a clayey soil taken from field for soil stabilization purposes. The optimum water content and maximum dry density values of the prepared samples has been determined by using proctor compaction test. To determine the strength of the samples, 38 mm diameter and 76 mm length cylinders of the samples with the optimum water content has been prepared. Unconfined compression tests were performed on those samples after 3, 7 and 28 days curing time and their strengths has been determined.
As a result of the experimental research, it was found that the engineering properties of the high plasticity clay increases with the different percentages by adding waste material and lime.

Bu çalýþmada ekonomik ömürlerini tamamlayarak yýkýlan binalarýn atýklarý öðütülerek agrega haline getirilmiþtir. Referans kireçtaþý numunesi ve bina atýklarýndan elde edilen agrega numunelerinin, fiziksel ve mekanik özellikleri belirlenerek þartname limitleri ile karþýlaþtýrýlmalarý yapýlmýþtýr. Bununla birlikte agrega haline getirilen atýklar Bitümlü Sýcak Karýþým (BSK) numuneleri ile, kalan kýsmý kireçtaþý olmak üzere, sýrasýyla %100, %75, %50 ve %25 oranlarýnda karýþtýrýlmýþtýr. Her farklý karýþým oraný için karýþýmýn SuperpaveTM yöntemi ile hacimsel analizi yapýlarak optimum baðlayýcý içeriði belirlenmiþtir. Optimum baðlayýcý içeriði belirlenen numunelerin AASHTO T 283’e göre nem hassasiyetleri incelenmiþtir. Ayrýca atýk ilave edilmeyen referans kireçtaþý numuneleri için de deneyler yapýlmýþ ve sonuçlar bina atýklarý ile karþýlaþtýrýlmýþtýr. Test sonuçlarýnýn Karayolu Teknik Þartnamesi limitleri ile kýyasý yapýldýðýnda, atýk numunelerin su emme oranlarý ve Los Angeles aþýnma deney sonuçlarýnýn þartname limitlerini aþtýðý gözlemlenmiþ olup, bina atýklarýnýn bitümlü temellerde ancak %25 oranýnda kullanýlabileceði belirlenmiþtir.

In this study, the wastes of the buildings that were destroyed by completing their economic life were granulated into aggregate. Comparisons were made with specification limits by identifying physical and mechanical properties of raw limestone and aggregate obtained from demolition wastes. Afterwards, the granulated aggregate was mixed into Hot Mix Asphalt (HMA) at 100%, 75%, 50% and 25% by weight and the remaining part is used as limestone. For each mixing ratio, optimum binder content was determined by using Superpave volumetric mix design procedure. The moisture susceptibility of the samples, with optimum binder content was determined according to AASHTO T 283. Moreover, tests were also performed for the samples without adding waste and the results were compared with the demolition waste samples. When the test results are compared with the limits of the Highway Technical Specifications, it is observed that the water absorption rates of the waste samples and the Los Angeles abrasion test results exceed the specification limits, and it is determined that demolition wastes can be used only at a rate of 25% on asphalt base layers.

Bu çalýþmada, Cocamide Diethanolamide kimyasalýnýn bitüm modifikasyonunda kullanýmý araþtýrýlmýþtýr. Katký malzemesi olarak Cocamide Diethanolamide kimyasalý seçilirken kimyasal ve bitüm arasýndaki sýcaklýða baðlý davranýþ, kimyasal yapý gibi özelliklerin benzer olmasý etkili olmuþtur. Buna ilaveten, Cocamide Diethanolamide kimyasalýnýn bitüm modifikasyonunda ilk kez kullanýlmýþ olmasý, bu çalýþmayý ayýrt edici kýlmaktadýr. Bitümün kimyasal ile %1, %3 ve %5 katký oranlarýnda, 155 °C ve 165 °C modifikasyon sýcaklýklarýnda, 30, 60, 90 dakika boyunca 1000 rpm karýþým hýzý kullanýlarak birden fazla kez modifikasyonu saðlanmýþtýr. Bu modifikasyonlar sonucunda her biri üç numune içeren 6 adet deney seti elde edilmiþtir. Farklý parametrelerin modifiye edilmiþ numuneler üzerine etkileri yumuþama noktasý, penetrasyon, düktilite, dönel viskozimetre deneyleri ile araþtýrýlmýþtýr ve Cocamide Diethanolamide kimyasalýnýn, bitümü yumuþattýðý ve bitümün iþleme sýcaklýðýný düþürdüðü görülmüþtür. Katký oraný arttýkça karýþtýrma ve sýkýþtýrma sýcaklýklarýnda görülen düþüþ, hem ekonomik hem de çevresel olarak fayda saðlamaktadýr.

In this study, the usage of Cocamide Diethanolamide chemical for bitumen modification were investigated. When selecting Cocamide Diethanolamide chemical as the additive material, it has been effective that the properties such as behavior, chemical structure depending on the temperature between chemical and bitumen are similar. In addition, the usage of Cocamide Diethanolamide chemical for the first time in bitumen modification makes this study distinctive. Modification of bitumen with chemical was achieved more than once at the 1%, 3% and 5% additive ratios, 155 °C and 165 °C modification temperatures, using a mixing speed of 1000 rpm for 30, 60, 90 minutes. As a result of these modifications, 6 testing sets, each of them contains three sample, were obtained. The effects of different parameters on modified samples were investigated by softening point, penetration, ductility, rotational viscometer tests and it has been observed that Cocamide Diethanolamide chemical softens bitumen and lowers the processing temperature of bitumen. As the additive ratio increases, the decrease in mixing and compaction temperatures is beneficial both economically and environmentally.

Genelde Bitümlü Sýcak Karýþým (BSK) asfaltlarýn büyük bir yüzdesini oluþturan doðal agrega kaynaklarýn tüketilmesi ve hurda lastiklerinin imhasý gelecek için önemli çevre sorunlarý oluþturmaktadýr. Karayolu yapýmýnda hurda lastikler gibi atýk ürünlerin kullanýlmasý, bu sorunlarýn üstesinden gelmenin sürdürülebilir bir yolu olarak kabul edilmektedir. Kýrýntý Lastik (KL), BSK'larýn performansýný artýrmak için kullanýlabilecek bir tür polimer katký ve termoplastik elastomerdir. Bu çalýþmada, kýrýntý lastik büyüklüðünün ve karýþýmdaki doðal agrega ile kýsmi deðiþtirilmesinin lastik katkýlý asfalt karýþýmlarýnýn Marshall test parametreleri üzerindeki etkisi incelenmiþtir. Üç farklý boyutta kýrýntý lastik kullanýlmýþtýr; ince (≤1.18mm), kaba (≥1.18 ve ≤33.35 mm) ve (50/50) oranýnda hem ince hem de kaba kombinasyonu. %1,5 ve %2,5 oranlarýnda olmak üzere agrega toplam aðýrlýðý kýsmen deðiþtirilerek farklý yüzdelerde kýrýntý Lastik kullanýlmýþtýr. Lastik katkýlý asfalt karýþýmlarý, geleneksel asfalt karýþýmýyla karþýlaþtýrýlmýþtýr. Optimum bitüm içeriði Asfalt Enstitüsü (AI) ve Ulusal Asfalt Kaplama Derneði (NAPA) yöntemleri kullanýlarak belirlenmiþtir. Kuru iþlem metodolojisi uygulanarak farklý ebatlarda ve yüzdelerde kýrýntý lastik katký maddesi eklenmesi Marshall test parametreleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve ayrýca Asfalt Enstitüsü ve Ulusal Asfalt Kaplama Derneði yöntemleri ile belirlenen optimum binder (baðlayýcý) içeriði tahminlerini etkilemektedir. Bu çalýþmanýn sonuçlarý BSK'larda kýrýntý lastik kullanýmý için bir referans olarak kullanýlabilir.

The depletion of natural aggregate sources which generally accounts for a huge percent of Hot Mixed Asphalts (HMAs) and the difficulty posed by disposal scrap tires are a major environmental concern for the future. The use of waste products like scrap tires in highway construction is considered a sustainable way of dealing with these issues. Crumb rubber is a material pulverized from waste polymer products like scrap tires which are then added to HMAs to improve their performance. This study focuses on the sensitivity of crumb rubber particle sizes (fine ≤1.18 mm), (coarse ≥1.18 mm and ≤3.35 mm) (and mix of 50% fine and 50% coarse) and partial replacement (1.5 and 2.5% of total weight) of aggregates on the Marshall test parameters of rubberized asphalt mixes. The Marshall test parameters: density, stability, VTM, VFB of both rubberized asphalt and conventional asphalt samples were compared and also the Asphalt Institute (AI) and National Asphalt Pavement Association (NAPA) methods were used to obtain the optimum bitumen content (OBC). From the results, it suggests that; the utilization of dry process methodology of adding crumb rubber additives in different sizes and percentages had a considerable effect on Marshal test parameters and also influences the optimum binder content estimates. The results of this study can be used as a reference point for the use of crumb rubber in HMAs.

Bu çalýþmada, silis dumaný ve uçucu kül kullanýmýnýn hava sürükleyici katkýlý tekli, ikili ve üçlü çimentolu sistemleri içeren harç karýþýmlarýnýn taze ve bazý sertleþmiþ hal özelliklerine etkisi karþýlaþtýrmalý olarak incelenmiþtir. Bu kapsamda tek tip CEM I 42.5R tipi çimento, tek tip polikarboksilat esaslý su azaltýcý katký, tek tip hava sürükleyici katký, silis dumaný ve uçucu kül kullanarak farklý kombinasyonlara sahip harç karýþýmlarý hazýrlanmýþtýr. Mineral katký içermeyen kontrol karýþýmýna ilaveten, üç seri daha harç karýþýmý hazýrlanmýþtýr. Birinci ve ikinci seride uçucu kül ve silis dumaný sýrasýyla, %30 ve %10'u oranýnda çimento ile yer deðiþtirmiþtir. Üçüncü seride ise, çimento aðýrlýðýnýn %30 ve %10 oranýnda, hem uçucu kül hem de silis dumaný kullanýlmýþtýr. Çalýþmada tüm harç karýþýmlarýnda su/çimento oraný, kum/baðlayýcý oraný ve yayýlma deðerleri sýrasýyla, 0.485, 2.75, 270±20 mm olarak sabit tutulmuþtur. Harç karýþýmlarýnýn zamana baðlý yayýlma deðerleri, 90 günlük su emme deðerleri, 3, 7, 28 ve 90 günlük basýnç dayanýmlarý ve 0, 50, 100, 150, 200 donma-çözülme çevrimi sonrasý basýnç dayaným deðerleri elde edilmiþtir. Deney sonuçlarýna göre, hava sürükleyici katkýlý çimento harçlarýnda mineral katký kullanýmý karýþýmlarýn taze hal özelliklerini olumlu yönde etkilemiþtir. Mineral katký içeren karýþýmlar erken yaþlarda kontrol karýþýmýna kýyasla daha düþük dayaným gösterirken, 90 günün sonunda kontrol karýþýmýndan daha yüksek basýnç dayaným deðerlerine sahip olmuþlardýr. Mineral katký kullanýmý ile harç karýþýmlarýnýn 90 günlük su emme deðerleri, kontrol karýþýmýna kýyasla daha düþük olmuþtur. Donma-çözülme çevrimleri bakýmýndan en baþarýlý karýþýmýn hem uçucu kül hem de silis dumaný içeren, üçlü baðlayýcý sisteme sahip olan K-UK-SD-HSK karýþýmý olduðu tespit edilmiþtir.

In this study, the effect of silica fume and fly ash on the fresh and some hardened state properties of mortar mixtures containing plain, binary and ternary cementitious systems and air entraining admixture were investigated comparatively. Within this regard, different mortar admixture combinations were prepared by using a CEM I 42.5R type cement, a type of polycarboxylate-ether based water reducing admixture, air entraining admixture, silica fume and fly ash. In addition to the control mixture containing no mineral admixture, three series of mortar mixtures were prepared. In the first and second series, silica fume and fly ash were replaced by 30% and 10% of cement, respectively. In the third series, both silica fume and fly ash were used as 30% and 10% of cement weight. Within all mortar mixtures, water/cement ratio, sand/binder ratio and flow values were kept constant as 0.485, 2.75, 270±20 mm, respectively. Time-dependent flow values, 90-day water absorption values, 3, 7, 28 and 90-day compressive strengths and compressive strengths values after 0, 50, 100, 150, 200 freeze-thaw cycle of mortar mixtures were measured. According to the results, the use of mineral additives in cement mortars containing air-entraining admixture had a positively effect on the fresh state properties of the mixtures. While mixtures containing mineral admixture exhibited lower strengths at early ages compared to the control mixture, they had higher compressive strength values than the control mixture at the end of 90 days. The 90-day water absorption values of the mortar mixtures were observed to be less with the use of mineral admixture compared to that of control mixtures. In terms of freeze-thaw cycles, the most successful mixture was determined to be K-UK-SD-HSK mixture having ternary cementitious system and containing both fly ash and silica fume.

Dýþ sýcaklýk verisi, binalarýn enerji gereksinimi hesaplamasýný etkileyen en önemli parametrelerden biridir. Hacimsel ýsýtma aðýrlýklý enerji tüketiminin görüldüðü Türkiye’de, binalarýn ýsý yalýtýmý tasarýmýnýn yapýlmasý ve ýsýtma enerji ihtiyacýnýn hesaplanmasý, TS 825 “Binalarda Isý Yalýtým Kurallarý” standardýna göre yapýlmaktadýr. TS 825’te, iller, sahip olduklarý iklimsel koþullara göre derece-gün bölgelerinde (DGB) kümelendirilmektedir. Bu DGB’leri birbirinden ayýran temel iklimsel parametre ise dýþ sýcaklýk verisidir. Bu çalýþmada, dýþ sýcaklýk verisinin bina ýsýtma enerji gereksinimine etkisinin ve standartta oluþturulan DGB’lerin geçerliliðinin dýþ sýcaklýk verisine göre tartýþýlmasý amaçlanmaktadýr. Bu kapsamda, oluþturulan örnek binanýn ýsýtma enerji ihtiyacý (Qyýl), illere ait farklý dýþ sýcaklýk verilerine ve standardýn yürürlükteki ve önerilen versiyonundaki DGB’lerine ait dýþ sýcaklýk verilerine göre hesaplanmýþ ve 81 il için ayrý ayrý kýyaslanarak DGB‘lerin geçerliliði ve standartta yapýlan güncellemelerin etkinliði incelenmiþtir. Sonuçlar, bazý DGB’ler arasý geçiþlerde, farklý DGB’de yer alan illerin Qyýl deðerlerinin birbirine çok yakýn olduðunu; hatta bazý illerin kýyaslamalý Qyýl deðerlerinin, bulunduklarý DGB’lerin verileri ile çeliþtiðini göstermektedir. Bu durum, DGB yaklaþýmýnýn yeniden gözden geçirilmesini düþündürmektedir. Bunun yanýnda, standardýn önerilen versiyonunda yeni oluþturulan DGB’ler, kýyaslamalý sonuçlar ile daha iyi örtüþmektedir. Bunlara ek olarak, ýsýtma eþiði sýcaklýðý seçimi hesaplamalara kýsýtlý etki yaparken, analizlerde kullanýlacak dýþ sýcaklýk verisinin güncelliðinin binanýn ýsýtma enerji hesabýný önemli oranda etkilediði görülmüþtür.

The outdoor temperature is one of the most important parameters affecting the calculation of energy requirements of buildings. Determination of the thermal insulation details and heating energy requirement of the buildings in Turkey, where energy consumption is dominated by space heating, is made according to TS 825 "Thermal Insulation Rules in Buildings" standard. In TS 825, the provinces are clustered in degree-day regions (DDR) according to their climatic conditions. The main climatic parameter that separates these DDRs from each other is the outdoor temperature. In this study, it is aimed to discuss the effect of outdoor temperature on the building heating energy requirement and validity of the DDRs in the standard according to outdoor temperature data. In this context, the heating energy requirement of the case building is calculated according to different outdoor temperature data of the provinces and the outdoor temperature data of the DDRs in the current and recommended version of the standard. The effectiveness of the DDRs and the updates in the standard are examined by comparing them separately for 81 provinces. The results show that in some DDR clusters, Qy values of the provinces from different DGBs are very close to each other; even, comparative Qy values of some of them contradict with their DDR. This situation suggests that the DDR approach should be re-examined. Besides, the new DDRs in the recommended version of the standard is rather compatible with the comparative results. In addition, the selection of the heating threshold temperature has been shown to have a limited effect on the calculations, while the up-to-dateness of the outdoor temperature data to be used in the analyses has been shown to significantly affect the heating energy calculation of the building.

Taban izolatörleri binalarýn yapýsal sistemleri için etkili bir sismik koruyucu sistem olarak kabul edilmektedir. Bu çalýþmada, kurþun çekirdekli kauçuk izolatörlerin (KÇKÝ) deprem kayýtlarýna maruz býrakýlmýþ moment aktaran çelik yapýlar üzerinde etkinliði araþtýrýlmýþtýr. Bu amaçla, KÇKÝ ile iyileþtirilmiþ 12 katlý yükseklik boyunca düzenli ve düzensiz çelik yapýlar, oluþan bölgesel ve genel deformasyonlar dikkate alýnarak incelenmiþtir. KÇKÝ; izolatör periyodu, efektif sönüm oraný ve rijitlik oraný gibi üç önemli parametre kullanýlarak modellenmiþtir. Taban izolatörlü çelik yapýlarýn 2 boyutlu modelleri oluþturularak farklý depremler altýnda zaman tanýmlý analizleri yapýlmýþtýr. Ýzole edilmiþ ve edilmemiþ çerçevelerin sismik davranýþlarý; izalatör deplasmaný, ivme, katlar arasý ötelenme oraný, göreli yer deðiþtirme, çatý katý ötelenmesi, normalize edilmiþ taban kesme kuvveti, taban momenti ve histeretik eðrileriyle deðerlendirilmiþtir. Ýzole edilmiþ çerçevelerin izole edilmemiþ olanlara kýyasla saðladýðý avantajlar tartýþýlmýþtýr. KÇKÝ’nin uygulanmasýyla yükseklik boyunca düzenli ve düzensiz çerçevelerin sismik tepkilerinin belirli bir düzeye kadar iyileþtirilebileceði gözlemlenmiþtir.

Base isolations are acknowledged as an effective seismic protective system for structural systems of buildings. This study investigates the effectiveness of lead rubber bearing (LRB) on the nonlinear response of the steel moment resisting frames subjected to real ground motions. To this aim, 12-storey regular and irregular steel frames in elevation upgraded with LRB were studied by evaluating the local and global deformations. LRB was modeled by considering three key parameters of isolation period, effective damping ratio, and stiffness ratio. Two-dimensional model of the base isolated frames were created and a series of time-history analyses were carried out by different earthquake ground motions. The seismic behaviour of the bare and isolated frames was measured by the variation of isolator displacement, acceleration, interstorey drift ratio, relative displacement, roof drift ratio, normalized base shear, base moment, and hysteretic curve. The supremacy of the base-isolated frames over the bare frames was discussed accordingly. It was found that the seismic response of the regular and irregular frames in elevation could be improved up to a certain degree by implementing LRB.

Yapýlarýn performans deðerlendirmesinin yaný sýra taþýyýcý sistem davranýþ katsayýsý ve elastik olmayan deplasman arttýrma katsayýsý gibi önem taþýyan tasarým parametrelerinin belirlenmesinde kullanýlan olasýlýksal göçme analizi prosedürü, P-695, düþey yük taþýyýcý sistemlerin yatay dayaným ve rijitliðe katkýsýný göz önünde bulundurmamaktadýr. Basit birleþimli çelik kiriþ-kolon birleþimlerinin, kiriþ rijitliðinin ve dayanýmýn, sýrasýyla, %25 ve %40’ýný aktarabileceði düþünüldüðünde, bu kapasite rezervinin yapýlarýn doðrusal olmayan davranýþýnda göz önüne alýnmamasý, yapýlarýn deðerlendirilmesinde eksikliklere yol açabilmektedir. Bu çalýþmanýn amacý; düþey yük taþýyýcý sistemlerin, çelik yapýlarýn deprem performansýna olan etkisini sayýsal yöntemlerle sistematik olarak incelemektir. Bu amaçla, iki farklý 6 katlý çelik çerçeve, zaman taným alanýnda doðrusal olmayan analizlere tabi tutularak, elde edilen sonuçlar P-695 olasýlýksal göçme analizi yöntemiyle karþýlaþtýrýldý. Yapýlan deðerlendirme, düþey yük taþýyýcý sistem etkisinin seçilen orta yükseklikteki yapýnýn göçme performans deðerlendirmesinde önemli fark yarattýðýný göstermiþtir.

Probabilistic collapse analysis procedure, P-695, which is a methodology used for determination of seismic design parameters such as response modification factors and deflection amplification factors along with seismic performance evaluation of structural systems, does not consider the contribution of gravity-load-carrying system to the lateral stiffness and strength. Considering the fact that shear connections are capable of transferring 25% and 40% of the beam’s stiffness and strength, respectively, ignoring the impact of this extra capacity on the non-linear behavior might lead to inaccurate seismic evaluation of structures. This study aims to investigate the impact of gravity frames on the seismic performance of steel structures through numerical methods. For this purpose, incremental dynamic analyses are carried on two different frames and the results are compared using probabilistic collapse analysis methodology, P-695. Assessment conducted herein pointed out that the gravity frame played a critical role on the collapse performance of the selected mid-rise structure.

Bu çalýþmada, farklý ayrýk lif tiplerinin betonun elastisite modülü üzerindeki etkileri araþtýrýlmýþtýr. Bu amaçla 260 adet silindirik basýnç deney numunesi derlenmiþtir. Dikkate alýnan lif tipleri çelik, PVA, polipropilen, polyolefin, bazalt ve olefindir. Çalýþma sonuçlarý tüm lif tipleri için kaba agrega miktarýnýn ince agrega miktarýna oranýnýn 1.5’i aþmasý durumunda beton basýnç dayanýmýnýn azaldýðýný göstermiþtir. Çelik lifli karýþýmlarýn lif narinlik oranýnýn 60’dan küçük ve eþit olduðu durumlarda elastisite modülü artýþ gösterirken 60’dan büyük deðerler için elastisite modülünün azaldýðý görülmüþtür. Dikkate alýnan tüm lif tipleri için geçerli olan bir elastisite modülü denklemi önerilmiþtir. Önerilen denklem deney sonuçlarý ile ve literatürde yer alan diðer formüllerle karþýlaþtýrýlmýþ ve farklý durumlar için denklemlerin geçerlilikleri sorgulanmýþtýr.

In this study, the effects of different discrete fiber types on the modulus of elasticity of concrete were investigated. For this purpose, 260 cylindrical pressure test specimens were compiled. The fiber types considered are steel, PVA, polypropylene, polyolefin, basalt and olefin. The results of the study showed that if the ratio of coarse aggregate to fine aggregate exceeds 1.5 for all fiber types, the compressive strength of concrete decreases. It has been observed that the modulus of elasticity increases in cases where the fiber aspect ratio of the steel fibers is less than and equal to 60, while the modulus of elasticity decreases for values greater than 60. An elasticity modulus equation, which applies to all fiber types considered, is proposed. The proposed equation was compared with the experimental results and the other formulas in the literature and the validity of the equations for different cases was questioned.

Bu çalýþmada, yüksek sýcaklýða maruz atýk çelik lif takviyeli alkali ile aktive edilmiþ yüksek fýrýn cüruflu harçlarýn davranýþý araþtýrýlmýþtýr. Bu amaçla, yüksek fýrýn cürufu sodyum silikat (Na2SiO3) ve sodyum hidroksit (NaOH) ile aktive edilerek harç karýþýmlarý oluþturulmuþtur. Atýk lif içermeyen karýþýmlar ile birlikte hacimce %1 ve %2 atýk lif içeren karýþýmlar üretilmiþ ve atýk lif içeriðinin alkali ile aktive edilmiþ harçlarýn mekanik özelliklerine etkileri araþtýrýlmýþtýr. Harç karýþýmlarýndan alýnan 4x4x16 cm boyutlarýndaki prizma harç numuneleri 200ºC, 400ºC ve 600ºC olmak üzere üç farklý derecede yüksek sýcaklýk etkisine maruz býrakýlmýþ ve harçlarýn birim hacim aðýrlýklarýnda, ultrases geçiþ hýzlarýnda, eðilme ve basýnç dayanýmlarýnda meydana gelen deðiþimler deneysel olarak belirlenmiþtir. Deney sonuçlarý, atýk çelik liflerin alkali ile aktive edilmiþ yüksek fýrýn cüruflu harçlarýn mekanik özelliklerini geliþtirdiðini göstermiþtir. Ayrýca, 200ºC ve 400ºC sýcaklýklara maruz býrakýlan alkali ile aktive edilmiþ harçlarýn eðilme ve basýnç dayanýmlarý deðiþen oranlarda artmýþtýr.

In this study, behaviour of the waste steel fibre reinforced alkali-activated slag mortars exposed to high temperatures is investigated. For this purpose, mortar mixtures are produced by activating blast furnace slag with sodium silicate (Na2SiO3) and sodium hydroxide (NaOH). In addition to the mixtures produced without waste fibre, the mortar mixtures including 1% and 2% waste fibre by volume are manufactured and the influence of waste steel fibre content on the mechanical properties of the alkali activated mortars is investigated. The specimens with the dimensions of 4x4x16 cm taken from the mortar mixtures are exposed to 200ºC, 400ºC and 600ºC temperatures and the changes due to the elevated temperature effect on the unit weights, ultrasound pulse velocities, flexural and compressive strengths of the mortars are determined experimentally. Results show that the waste steel fibres improve the mechanical properties of the alkali-activated mortars. Besides, the flexural and compressive strengths of the alkali activated mortars are increased in different proportions after exposure to 200ºC and 400ºC temperatures.

Tarým atýklarý, yüksek enerji içerikleri ve üretim miktarlarý ile düþük maliyetleri nedeniyle anaerobik çürütücüler için en önemli biyokütle olarak deðerlendirilmesine raðmen karmaþýk lignoselülozik yapýlarý bu maddelerin hidroliz aþamalarýný sýnýrlandýrmaktadýr. Hidroliz verimini artýrmak için etkin lignoselüloz degradasyon stratejileri geliþtirilmektedir. Bu çalýþmanýn amacý, Pachnoda marginata larvalarýnýn arka baðýrsaðýndan lignoselüloz parçalayabilen anaerobik mikrobiyal topluluðun zenginleþtirilmesidir. Bu kapsamda, Pachnoda marginata larvalarý 3 hafta süre ile lignoselülozik substrat ile beslenmiþ, sonrasýnda disekte edilmiþtir. Arka baðýrsak kültür þiþelerine transfer edilmiþtir. Bakteriyel topluluk çeþitliliði 16S rRNA amplikon dizileme yöntemi ile Illumina MiSeq platformunda analiz edilmiþ, metanojenik arkeal topluluk ise T-RFLP yöntemi ile incelenmiþtir. Kültür þiþelerinde biyogaz üretimi zaman ile artýþ göstermiþ, tüm þiþelerde metan üretimi gözlenmiþtir. Zenginleþtirme prosedürü sonucunda, kültürün bakteriyel topluluk profili deðiþiklik göstermiþ, üç transfer sonrasýnda alýnan örneklerde Porphyromonadaceae (phylum: Bacteroidetes) bolluðunun artarak baskýladýðý görülmüþtür. Metanojenik topluluk ise Methanobrevibacter ile baskýlanmýþtýr. Çalýþmada elde edilen sonuçlar, Pachnoda marginata larvasýnýn sindirim sisteminden üretilen zenginleþtirilmiþ kültürün, lignoselülozca zengin kompleks biyokütleyi etkin bir þekide parçalayabildiðini göstermiþtir.

Agricultural wastes are considered as the most important biomass for anaerobic digesters due to the high energy content, high abundance, and low costs. However, complex lignocellulosic structure limits the hydrolysis of these materials. Thus, the effective lignocellulose degradation strategies are developing to enhance hydrolysis rate. The aim of this study is to enrich microbial consortia that degrade lignocellulosic biomass from the hindgut of Pachnoda marginata larvae. Within this scope, Pachnoda marginata larvae kept on lignocelluloric rich diet for 3 weeks and then dissected. Hindgut compartment was transferred to culture bottles. Bacterial community compositions were examined by amplicon sequencing of the 16S rRNA gene on the Illumina MiSeq platform, methanogenic archaeal communities were determined by T-RFLP method. Biogas production was increased over time and methane production was observed in all bottles. The bacterial community profile of the enrichment culture was shifted as a result of the enrichment procedure with particularly the abundance of Porphyromonadaceae (phylum: Bacteroidetes) increasing during prolonged subcultivation. The methanogenic community was dominated by Methanobrevibacter. Our results show the successful establishment of an enrichment culture from the gut system of Pachnoda marginata larvae that effectively degrades complex lignocellulose rich biomass.

Dökümcülük, metalleri iþlemek ve metallere þekil verme konusunda yüzyýllardýr kullanýlan önemli endüstri dallarýndan biridir. Döküm yöntemi ile üretilen malzemeler, kuyumculuktan, aðýr sanayi tezgâhlarýna, tarým makinelerinden, gemi makinelerine kadar çok farklý alanlarda kullanýlmaktadýr. Dökümcülüðün geniþ pazar payýndan dolayý çeþitli üretim proseslerinden çýkan atýk miktarý oldukça fazladýr. Düzenli depolama sahalarýnýn kritik doluluk oraný, tehlikeli atýklarýn bertaraf maliyeti endüstriyel simbiyoz ihtiyacýný arttýrmaktadýr. Buna baðlý olarak, söz konusu atýklarýn beton ve harç içerisinde deðerlendirilmesi konusunda çeþitli çalýþmalar yapýlmaktadýr. Bu çalýþma, inþaat sektöründe atýðýn geri dönüþtürülerek kullanýmý ile endüstriyel simbiyozu saðlamayý ve atýðýn çevresel etkilerini incelemeyi amaçlamaktadýr. Bu kapsamda, çimento harcý kompozisyonu içerisinde bulunan Standart kum, aðýrlýkça %0 (referans), %10, %20, %30, %40 oranlarýndaki atýk döküm kumu (ADK) ile ikame edilerek ASTM C109 standardýna uygun olarak harç karýþýmlarý hazýrlanmýþtýr. Üretilen numunelerin üç farklý kür ortamýnda çevresel etkisi ve sýzma davranýþlarý incelenmiþtir. ADK içeren harç numunelerinin çevresel etkilerinin yaný sýra mekanik özellikleri de incelenmiþtir. ADK'nun fiziksel ve çevresel açýdan etkileri incelendiðinde, sonuç olarak olumsuz bir etkisinin olmadýðý ve harç üretiminde ince agrega yerine %20 oranýnda kullanýlabileceði görülmüþtür. Numunelerin basýnç dayanýmý deðerleri de standartlarda ifade edilen koþullarý saðlamaktadýr.

Casting is an important industrial process that used for metal processing and metal shaping. Materials produced by casting are used in several fields like jewelry, industrial benches, agricultural machines etc. Due to the large market share of the casting, the amount of waste from various production processes is quite high. Critical occupancy rate of landfill areas and the cost of disposal of hazardous wastes increase the need for industrial symbiosis. Accordingly, various studies are carried out to evaluate the wastes in concrete and mortar. This study aims to provide industrial symbiosis by recycling of waste in the construction sector and to investigate the environmental effects of waste. In this context, mortar mixtures were prepared in accordance with ASTM C109 standard by replacing the standard sand used in the cement mortar composition with 0% (reference), 10%, 20%, 30% and 40% by weight of waste casting sand (WCS). Environmental effects and leaching behaviors of the samples were investigated in three different curing environments. In addition to the environmental effects of mortar samples containing ADK, their mechanical properties were also investigated. As a result, it was concluded that ADK could be used 20% instead of fine aggregate in mortar production without causing a negative physical and environmental impact. The compressive strength values of the samples also satisfy the conditions stated in the standards

Tabakhane katý atýklarýndan biyogaz üretimi üzerine literatüre katký saðlamak amacýyla yürütülen bu çalýþmada deri etleme atýðý yükünün anaerobik biyogaz üretimine etkisi ve optimum deri etleme atýðý yükü, farklý etleme atýðý ve arýtma çamuru karýþým oranlarýyla (0: 1, 0.25: 1, 0.35: 1, 0.50: 1) kesikli olarak iþletilen dört eþdeðer anaerobik reaktör ile incelenmiþtir. Elde edilen sonuçlar, lipit içeren atýklarýn metan üretim potansiyelini arttýrdýðýný göstermiþtir. Ancak, H2S inhibisyonu ve uçucu yað asitlerinin birikimi bu atýklarýn anaerobik olarak çürütülmesinde dikkat edilmesi gereken önemli hususlar olarak görülmüþtür. Kesikli deneyler ile elde edilen verilere Gompertz modeli uygulanarak bu atýklarýn anaerobik olarak çürütülmesinde kinetik katsayýlar belirlenmiþtir. 0,35: 1 ve 0,5: 1 (kuru bazda) karýþým oraný ile iþletilen reaktörlerin nihai metan üretim potansiyelleri ve metan üretim hýzý deðerlerinin oldukça benzer olduðu model çýktýlarý ile hesaplanmýþtýr. Çalýþmada, 0,35: 1 karýþým oraný ile iþletilen reaktörün hiç etleme atýðý ilave edilmemiþ kontrol reaktörüne göre %54 daha fazla metan üretim potansiyeline sahip olduðu ve bu karýþým oranýnýn optimum etleme atýðý ve arýtma çamuru oraný olduðu gözlenmiþtir.

In this study, loading of optimum leather fleshings was investigated with four identical batch reactors with different fleshings and treatment sludge ratios (0: 1, 0.25: 1, 0.35: 1, 0.50: 1) to contribute to the state of art of the biogas production from tannery solid wastes. Results showed that lipids-containing leather fleshings boosted the methane production potential. However, H2S inhibition and volatile fatty acids accumulation were the main concern in the anaerobic digestion of these wastes. The modified Gompertz model was applied to the batch tests data to determine the kinetic constants of anaerobic digestion of tannery solid wastes. It was calculated with the model outputs that the ultimate methane production potential and maximum methane production rate in reactors having mixing ratio of 0.35: 1 and 0.5: 1 (dry basis) were highly similar. 0.35 was found to be an optimum leather fleshing and treatment sludge ratio with a 54% more methane production potential than that of control reactor in this study.

Doðal organik madde (DOM), dezenfeksiyon yan ürünlerinin (DYÜ) oluþumunda öncü bir bileþik olduðundan içme suyu arýtýmýnda doðal organik maddenin giderimi önemli bir husustur. DYÜ’ler, insan saðlýðý üzerindeki potansiyel kanserojen etkileri sebebiyle bir endiþe kaynaðýdýr. Bu sebeple DOM’un, içme suyu arýtýmýnda dezenfeksiyon prosesinden önce uzaklaþtýrýlmasý gerekmektedir. Ülkemizde içme suyu arýtýmýnda kullanýlan konvansiyonel metot, koagülasyon, flokülasyon, çökeltim/flotasyon ardýndan kum filtrasyonudur. Ancak konvansiyonel koagülasyon metotlarý, bulanýklýk giderimine odaklandýðý için, etkili bir DOM giderimi saðlayamaz. Bu nedenle DOM gideriminde, iþletme þartlarýnýn optimize edildiði (koagülant dozu ve pH gibi) zenginleþtirilmiþ koagülasyon prosesi etkin olarak kullanýlmaktadýr.

Bu çalýþmada, zenginleþtirilmiþ koagülasyonla içme suyu kaynaklarýndan DOM giderimi üzerine yapýlan araþtýrma çalýþmalarýnýn bir incelemesi sunulmuþtur. Koagülasyon prosesinde kullanýlan çeþitli koagülant maddeler incelenmiþ ve koagülasyonu geliþtiren pH, koagülant dozu, DOM kaynaðý gibi faktörlere deðinilmiþtir. Bunun yaný sýra, zenginleþtirilmiþ koagülasyonla membran filtrasyonu, iyon deðiþimi ve aktif karbon adsorpsiyonunu birleþtiren entegre proseslere yer verilmiþ, entegre proseslerin DOM giderimi üzerindeki etkinliklerine deðinilmiþtir.

As natural organic matter (NOM) is a precursor compound in the formation of disinfection by-products (DBP), removal of natural organic matter in drinking water treatment is an important issue. DBPs are a source of concern because of their potential carcinogenic effects on human health. For this reason, NOM must be removed before disinfection process in drinking water treatment is conducted. The conventional method used in drinking water treatment in our country is coagulation, flocculation, sedimentation / flotation and sand filtration, respectively. However, since conventional coagulation methods focus on turbidity removal, they cannot provide effective NOM removal. Therefore, in the NOM removal, the enhanced coagulation process in which the operating conditions are optimized (such as the coagulant dose and pH) is used effectively.
In this study, a review of research studies carried out on NOM removal by enhanced coagulation from drinking water sources are presented. The used various coagulants in coagulation processes have been studied and the factors such as pH, coagulant dose, NOM source, which improve coagulation, have been mentioned. In addition, integrated processes combining coagulation and membrane filtration, ion exchange, activated carbon adsorption are included and the effectiveness of integrated processes on NOM removal have been addressed.

Erçek Gölü, Türkiye’nin doðusunda farklý iklim sistemlerin kesiþtiði kilit bir noktada yer almasýyla birlikte, Van Gölü’nden sonra havzada yer alan ikinci büyük kapalý havza gölüdür. Su kolonunda daha önce gerçekleþtirilen çalýþmalar, su kolonunun yýl boyunca sýcaklýðýnda meydana gelen deðiþimlerin açýklanmasý için yeterli deðildir. Bu çalýþma kapsamýnda 2016-2017 yýllarý arasýnda 12 ay süresince gölün en derin noktasýndan dikey olarak su kolonunda CTD cihazý ile sýcaklýk ölçümleri yapýlmýþtýr. Göl suyu sýcaklýðýnýn deðiþiminin incelendiði bu çalýþmada elde edilen veriler kapsamýnda, göl su kolonunun mayýs-kasým aylarý arasýnda termal tabakalanma gösterdiði ve kýþ mevsiminde su kütlesinin karýþtýðý ortaya konulmuþtur. Tüm veriler doðrultusunda Erçek Gölü “Holomiktik Göl” sýnýfýna dahil edilmiþtir.

Lake Erçek is located in eastern Turkey which has a key point where different climatic systems intersect and after Lake Van it is the second largest closed basin lake in the basin. Previous studies in the water column are not sufficient to explain changes in the temperature of the water column throughout the year. Wihtin the scope of this study, temperature measurements were carried out in the water coloumn vertically from the deepest point of the lake for 12 months between 2016-2017 with CTD device. In this study, the change of the lake water temperature was examined and it was revealed that the lake water column showed thermal stratrification between may and november and the water body mixed in winter. All data showed that Lake Erçek is included in “Holomictic Lake” class.

Kayaç aþýndýrýcýlýðýnýn belirlenmesinde yaygýn olarak kullanýlan yöntemlerin baþýnda Cerchar Aþýnma Ýndeksi (CAI) yer almaktadýr. Aþýnmayý etkileyen temel parametreler, yoðunluk, çimentolanma derecesi, dayaným özellikleri ve kayaçtaki aþýndýrýcý minerallerin miktarý gibi özelliklerdir. Bu çalýþmada, aþýndýrýcýlýk özelliði az-orta düzeyde olan 35 farklý kayaç üzerinde tek eksenli basýnç dayanýmý (UCS) ve CAI baþta olmak üzere 15 farklý test gerçekleþtirilmiþtir. Çalýþmada kullanýlan 35 kayacýn UCS deðerleri 6.64-148.36 MPa, CAI deðerleri 0.68-2.67 arasýnda deðiþmektedir. Kayaçlarýn tamamý CAI sýnýflamasýna göre orta aþýndýrýcýlýk kategorisinin altýnda yer almaktadýr. Çalýþmanýn temel amacý en sýk kullanýlan kayaç özelliði olarak bilinen UCS deðerinin CAI deðerleri yardýmýyla tahmin edilmesidir. Bu amaçla, CAI ve test edilen diðer parametreler kullanýlarak UCS çoklu regresyon yöntemi ile tahmin edilmeye çalýþýlmýþtýr. Çalýþmanýn sonuçlarý UCS ile CAI arasýnda kayda deðer iliþkiler olduðunu göstermektedir.

Cerchar Abrasiveness Index (CAI) is one of the commonly used methods for determining rock abrasiveness. The main parameters that affect abrasion are density, cementation, strength properties and amount of abrasive minerals in the rock etc. In this study, 15 different tests including uniaxial compressive strength (UCS) and CAI were performed on 35 different rocks with low-medium abrasive properties. UCS and CAI values of 35 rocks used in the study are ranged between 6.64 to 148.36 MPa and 0.68 to 2.67 respectively. All of the rocks are classified below the medium abrasiveness class according to CAI classification. The main purpose of the study is to estimate the UCS value which is known as the most commonly used rock feature by CAI values. For this purpose, it was tried to estimate UCS values by multiple regression method using CAI and other test parameters. The results of the study show that there are significant relationships between UCS and CAI.

En küçük kareler ve ters çözüm yöntemlerinin kullanýmý jeofizik veri analizinde yaygýn olarak uygulanmaktadýr. Eðilimli tabaka benzeri cisimlerin kuramsal anomalilerinin doðal potansiyel yöntemi için çözümü, basit yinelemeli yöntemler ve sönümlü en küçük kareler (Marquardt-Levenberg) yöntemi kullanýlarak Fortran tabanlý bir bilgisayar programý yazýlarak karþýlaþtýrýlmýþtýr. Kuramsal model çalýþmalarý sonucunda, küçük hata limitlerinde çok az sayýda yineleme ile model parametrelere ulaþýlmýþtýr. Uygulanan Marquardt-Levenberg yöntemi sönümleme faktörü programda, yakýnsak ve yakýnsak olmayan koþullara baðlý olarak otomatik olarak gerçekleþtirilmiþtir. Eðimli levha modelinin derinlik, yatay uzunluk ve baþlangýç noktasý (X0) parametreleri, model ve gerçek alan verileri için iterasyon yöntemleri ile karþýlaþtýrýldýðýnda düþük hata sýnýrlarý içinde elde edilmiþtir.

Usage of the least squares and inversion methods are commonly applied to the geophysical data analysis. Solution of the theoretical anomalies of inclined sheet like bodies for the self potential method were compared by writing a Fortran based computer program which is using simple iterative methods with damped least squares (Marquardt-Levenberg) method. As a result of theoretical model studies, model parameters have been reached with very little number of iterations at the small error limits. Applied Marquardt-Levenberg method damping factor has been carried out automatically in the program depending on converging and non-converging conditions. Depth, horizontal length and starting point (X0) parameters of the inclined sheet model were obtained within low error limits compared with the iteration methods for model and real field data.

Jeotermal sistem, enerji açýsýndan önemli bir kaynaktýr. Enerji ihtiyacý yüksek olan ülkelerde “sýcak kuru kaya” kavramý daha da önem kazanmaktadýr. Bu çalýþmada radyoaktif verilerden yararlanarak sýcak kuru kaya niteliði taþýyabilecek yapý araþtýrmasý yapýlmýþtýr. Bu amaçla gama-ýþýn spektrometre cihazý ile Isparta-Yakaören civarýnda uzun ömürlü doðal radyoaktif elementler olan K, U ve Th konsantrasyon verileri elde edilmiþtir. Çalýþma alanýnda 362 farklý noktada yerinde spektrometrik ölçümler yapýlmýþtýr. Bu ölçümler sonucunda elde edilen U, Th ve K konsantrasyon deðerleri kullanýlarak radyojenik ýsý üretim deðerleri hesaplanmýþtýr. Daha sonra çalýþma alaný için U, Th, K konsantrasyon ve radyojenik ýsý üretim haritalarý oluþturulmuþtur. Haritalar yorumlanarak çalýþma alaný jeotermal potansiyeli açýsýndan tartýþýlmýþtýr. Çalýþma alanýndaki trakiandezit, tüf ve alüvyona ait ortalama radyojenik ýsý üretimi sýrasýyla 6.5μW/m3, 4.2μW/m3 ve 3.8μW/m3 olarak elde edilmiþtir. Çalýþma alanýnda özellikle trakiandezit kayasýnýn yüksek ýsý üretiminden ve bu kayacýn geçirimsiz olmasý durumunda sýcak kuru kaya jeotermal kaynaðý olarak geliþtirmek için bir potansiyele sahip olabileceði düþünülmektedir.

The Geothermal system is an important source in terms of energy. In countries with high energy requirements, the term “hot dry rock" becomes even more important. In this study, in a place where it can be a hot dry rock, field survey was conducted by using radioactive data. For this purpose, the data of K, U and Th concentration, which is long term natural radioactive elements, were obtained with gamma-ray spectrometer device around Isparta-Yakaören. In the study area, in-situ spectrometric measurements were performed at 362 different points. Radiogenic Heat production values were calculated by using the values of U, Th and K concentration obtained as a result of these measurements. Then, maps to evaluate of the study area were generated by using U, Th, K concentration and radiogenic heat production values. The study area was discussed in terms of geothermal potential by interpreted maps. The average radiogenic heat production values of the trachyandesite tuff and alluvium units in the study area were obtained as 6.5μW/m3, 4.2μW/m3 and 3.8μW/m3, respectively. It is thought that in the study area, especially from the high heat production of trachyandesite rock and this rock may have a potential to develop as a hot dry rock geothermal source if it is impermeable.