Bu makale, yeni formülasyonlar önererek karmaþýk aðlardaki etkili düðümleri kýsa zaman diliminde belirlemeyi amaçlamaktadýr. Geleneksel merkeziyet ölçümleri, düðümleri bireysel merkeziyet deðerlerine göre sýralamaktadýr, bu da ayný anda birden fazla etkili düðümün belirlenmesinde yetersiz kalmaktadýr. Güncel literatür bu kýsýtlamaya çözüm olarak bir optimizasyon modeli sunmuþtur, ancak bu modelin uzun süren çözüm döndürme süresi ve yüksek bellek kullanýmý gibi bazý eksiklikleri vardýr. Bu makalede, çözümleri elde etmede gereken süreyi azaltma ana amacýyla bu optimizasyon modeline alternatif olarak iki yeni formülasyon sunulmuþtur. Hesaplamalý testler, mevcut modelin yaklaþýk 5,000 düðümlü küçük bir að için 5 saatlik bir zaman dilimi içinde çözümü döndürmezken, önerilen formülasyonlarýn 100,000'den fazla düðümlü büyük aðlar için bile en etkili düðümleri dakikalar içinde belirleyebildiðini göstermiþtir. Önerilen modellerin üstünlüðü aslýnda mevcut modele kýyasla kýsýtlarýn ve deðiþkenlerin sayýsýnýn önemli ölçüde azaltýlmasýnda yatmaktadýr. Ek olarak, bu makale, önceki formülasyonlarda gözlenen örtüþen etki sorununu ele alan yeni bir alternatif formülasyon tanýtmaktadýr. Hesaplamalý testler, bu modelin, ek hesaplama yüküne neden olmadan etki yayýlýmýný að boyunca hýzlandýrmada öncekilerden daha üstün olduðunu, böylece bu alanda gelecekteki çalýþmalar için daha iyi bir kýyaslama oluþturduðunu göstermiþtir.

Bu çalýþmada, kýsmi gözlemlenebilir çok bileþenli sistemler için bakým/onarým kararlarý incelenmiþtir. Bu tip sistemler genellikle servis saðlayýcýnýn uzakta olduðu koþullarda iþletilmekte ve bileþenlerin aþýnma seviyeleri genellikle sensörler yardýmý ile tam olarak izlenememektedir. Rüzgâr türbinleri, bu tarz sistemlere birebir uyan bir örnek oluþturmaktadýr. Ýlgili sistemlerde, servis saðlayýcý ne zaman bakým/onarým yapacaðýna, bakým kararý ile birlikte hangi parçalarý bakým noktasýna sevk edeceðine ve bakým noktasýndaki incelemesinin ardýndan hangi sistem bileþenlerinin deðiþtirilmesi gerektiðine karar vermektedir. Çalýþmamýzda, bahsi geçen bu komplike karar problemi kýsmi gözlemlenebilir Markov karar süreci olarak modellenmiþ ve ilgili nümerik çözümler aktör kritik pekiþtirmeli öðrenme yöntemi kullanýlarak elde edilmiþtir. Yaptýðýmýz nümerik çalýþmalar, pekiþtirmeli öðrenme algoritmasý ile elde edilen çözümlerin pratikte ve literatürde yaygýn olarak kullanýlan sezgisel bakým/onarým politikalarýna kýyasla daha iyi sonuçlar verdiðini göstermiþtir. Bazý durumlarda, bu çözümlerin ortalamada %10-%15 düzeyinde bir iyileþtirme saðladýðý gözlemlenmiþtir. Ayrýca, düzeltici bakým maliyeti, acil sipariþ maliyeti ve fazla yedek parçayý geri döndürme maliyeti arttýkça, pekiþtirmeli öðrenme algoritmasý ile elde edilen çözümlerin diðer sezgisel politikalara kýyasla daha fazla avantaj saðladýðý da belirlenmiþtir.

Bu çalýþmada, Denizli ilinde yenilenebilir enerji kaynaklarýnýn önceliklerini belirlemek amacýyla çok kriterli karar verme yöntemleri kullanýlmýþtýr. Türkiye genelinde yapýlan çoðu yenilenebilir enerji kaynaklarý analizi ulusal düzeyde ya da daha geniþ coðrafi bölgelere odaklanmýþtýr. Bu çalýþmada ise, Denizli ilinin yenilenebilir enerji potansiyelinin deðerlendirilmesi için detaylý bir analiz sunulmasý hedeflenmiþ ve sonuçlar ilin coðrafi konumu, iklim özellikleri ve jeolojik yapýsý göz önüne alarak yorumlanmýþtýr. Ekonomik, teknik, çevresel ve sosyo-politik kriterler ile yenilenebilir enerji kaynaklarýnýn deðerlendirilmesi için hibrit AHP-ARAS ve SWARA-TOPSIS yöntemleri kullanýlmýþtýr. Sonuç olarak, Denizli ili için en uygun yenilenebilir enerji kaynaklarý sýrasýyla güneþ, jeotermal, rüzgâr, biyokütle ve hidroelektrik olarak belirlenmiþtir. Çalýþma bölgedeki enerji yatýrýmlarýnda riskleri deðerlendirmek için çeþitli duyarlýlýk analizleri ile desteklenmiþtir. Bulgularýn Denizli’de sürdürülebilir enerji yönetimi için karar alma ve stratejik planlama süreçlerine katký saðlayacaðý düþünülmektedir.

Tarým-gýda tedarik zinciri, mahsulün ekilmesi ve yetiþtirilmesi, mahsullerin olgunlaþmasýndan sonra hasat edilmesi ve son olarak da mahsulün talep noktalarýna teslim edilmesi gibi birçok faaliyeti içermektedir. Bu yüzden tedarik zinciri að tasarýmýnda planlamalar çok önemlidir. Alýnan tarýmsal ve endüstriyel kararlar planlamalarý etkilemektedir. Tarýmsal kararlar, üretim ve hasat sürecini endüstriyel kararlar ise talebe uygun ekim planlarýný, hasat planlarýný, depolama ve taþýma faaliyetlerini etkilemektedir. Bu makale kapsamýnda, Çukurova Bölgesi’nde Osmaniye’nin Kadirli Ýlçesi’ndeki tarým arazilerinde yetiþen ürünlerden ana ürün olarak bilinen yer fýstýðý, mýsýr ve buðday için hasat çizelgeleme problemi ele alýnmýþ ve stratejik-taktiksel planlama modeli oluþturulmuþtur. Oluþturulan modelde minimum maliyet amacýný saðlayacak þekilde ekim, hasat, taþýma ve depolama kararlarýný içeren kýsýtlar göz önünde bulundurulmuþtur. Ele alýnan problem için karma tam sayýlý programlama modeli önerilmiþtir. Bunun yanýnda süreci etkileyen farklý durumlar için senaryo analizleri yapýlarak maliyete etkileri araþtýrýlmýþtýr. Makalede ayný zamanda elde edilecek hasat miktarýnýn maksimum düzeyde tutulmasý amacý da dikkate alýnarak problem iki amaç fonksiyonu için artýrýlmýþ epsilon kýsýtý yöntemi kullanýlmýþtýr.

Bu çalýþma, orman yangýnlarýyla mücadele için literatürde sunulan çeþitli planlama stratejileri, haberleþme aðý sistemleri ve yangýn söndürme teknolojilerini analiz ederken, bu sistemlerin gerçek dünya koþullarýnda sýnanma ve deðerlendirilme ihtiyacýný ortaya koymaktadýr. Bu kapsamda gerçekleþtirilen literatür taramasý sonucunda minimum gereklilikler tespit edilerek bir insansýz hava aracý (ÝHA) tasarlanmýþ ve üretilmiþtir. Tasarýmýn üç boyutlu katý modellemesi SOLIDWORKS ve CATIA programlarý kullanýlarak gerçekleþtirilmiþtir. Orman yangýnlarý gibi kritik görev süreçleri de dikkate alýnarak ÝHA da bulunmasý gereken performans özellikleri; maksimum kalkýþ aðýrlýðý, menzil, uçuþ süresi, seyir hýzý, stall hýzý, kanat açýklýðý, uzunluk, iletiþim mesafesi ve itki kullanýlarak ANSYS analiz programýnda deðerlendirilmiþtir. ÝHA'nýn inþasý, bir lazer kesim makinesi ve tutkal kullanýlarak, yapýsal montaj yöntemi ile gerçekleþtirilmiþtir. ÝHA'nýn elektronik sistemleri için belirlenen gereklilikler doðrultusunda uçuþ kontrol kartý ve güç kontrol kartýnýn tasarýmý yapýlmýþ ve PCB üretimi gerçekleþtirilmiþtir. Alt elektronik birimler olarak ise uçuþ kontrol birimi, görüntü iþleme ve haberleþme birimi ve güç kontrol ve tahrik birimi entegre edilmiþtir. Ayrýca ÝHA’nýn sistem durum bilgisini gözlemlemek ve görevlendirmek için de bir yer kontrol istasyonu geliþtirilmiþtir. ÝHA’nýn gerçek dünya koþullarýnda kritik görevlerdeki performansýný deðerlendirmek amacýyla bir orman yangýný senaryosu için detaylý bir prosedür hazýrlanmýþtýr. Senaryo sonucunda ÝHA tüm prosedürü tamamlamýþ ve kritik görevlerde baþarýlý olabileceðini kanýtlamýþtýr.

Bu çalýþmada, iki kazanç bölümü ve bir soðurucu bölümü olan 1550 nm AlGaInAs/InP pasif mod kilitli yarý iletken lazerlerin modelleme sonuçlarý, kazanç ve soðurma bölümlerinin farklý uzunluk ve konumlarýna göre ilerleyen dalga denklemleri kullanýlarak raporlanmaktadýr. Üç bölümlü yarý iletken lazerlerin çýkýþ gücü, taþýyýcý sayýsý ve darbe geniþliðinin karþýlaþtýrmalý sonuçlarý, farklý kavite uzunluklarý kullanýlarak elde edildi. Birinci kazanç bölümü daha uzun olan üç bölümlü lazerlerin, 920 mW'lýk daha yüksek çýkýþ gücüne ve yaklaþýk 1,57 ps'lik daha kýsa darbe sürelerine sahip olduðu
bulunmuþtur. Akým ve gerilim sabit tutulduðunda kavite uzunluðu kýsaldýkça daha yüksek çýkýþ gücü ve elektrik alan elde edilir.

Bu çalýþmada, eklemleri fýrçasýz doðru akým (DA) motorlarý kullanýlarak sürülen ve dinamik modelinde parametrik belirsizlikler olan robot kollarý için eyleyici dinamikleri de ele alýnarak uyarlamalý görev uzayý takip denetleyicisi tasarýmý gerçekleþtirilmiþtir. Denetleyici tasarýmýnýn doðrudan görev uzayýnda gerçekleþtirilmesi sayesinde önerilen denetleyici yapýsý pozisyon seviyesinde ters kinematik hesaplamalarýna ihtiyaç duymamaktadýr. Geliþtirilen tam durum geri beslemeli ve ivme ölçümlerine ihtiyaç duymayan denetleyici yapýsýnýn robot dinamik modelindeki parametrik belirsizliklere raðmen küresel asimptotik kararlýlýðý Lyapunov tarzý sentez ve kararlýlýk analizi yöntemi kullanýlarak garanti edilmiþtir. Önerilen yöntemin performansýný ve uygulanabilirliðini göstermek amacýyla düzlemde çalýþan, iki serbestlik dereceli, eklemleri fýrçasýz DA motorlarý kullanýlarak sürülen robot kolu modeli kullanýlarak benzetim çalýþmasý gerçekleþtirilmiþtir.

Bu makale, farklý kol sayýsýna ve farklý kol dönme açýlarýna sahip tek taraflý tarak þeklindeki yama antenleri incelemektedir. Simülasyon araçlarý kullanýlarak antenlerin S11 parametre deðiþiklikleri ve uzak alan yayýlým örüntüleri hesaplanmýþtýr. Sonuçlar, tasarlanan antenlerin anten kollarý döndükçe ilk ve ikinci rezonanslarýnýn daha yüksek frekanslara kaydýklarýný ve uzak alan yayýlým örüntülerinin belirli yönlere doðru döndüðünü göstermektedir. Tasarlanan antenler arasýnda, farklý kol dönüþ açýlarýna sahip üç kollu antenlerin üretimleri gerçekleþtirilmiþtir. Ölçülen S11 parametre deðiþikliði sonuçlarý, simülasyon sonuçlarýyla iyi bir uyum göstermektedir. Bulgular, tasarlanan antenlerin boyut açýsýndan kritik/sýnýrlý sistemler ve algýlama uygulamalarý için gelecek vadettiðini göstermektedir.

Ýnsan beyninin karmaþýklýklarýnýn anlayabilmek, fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRG) gibi dinamik fonksiyonel nörogörüntüleme verilerinin titiz bir analizini gerektirir. Bu makale, fMRI çalýþmalarýnda beyin aktivitesini araþtýrmak için iki güçlü analitik yaklaþýmýn (tam ve esnek faktöriyel analiz) uygulanmasýný araþtýrmaktadýr. Ýlk olarak, her yöntemin temel ilkeleri, güçlü yönleri ve sýnýrlamalarý vurgulanarak geniþ bir þekilde verilmektedir. Daha sonra tasarým yapýlarý, uyarlanabilirlik, veri karmaþýklýðý, esneklik ve faktör etkileri bu baðlamda ele alýnmaktadýr. Teorik ve gerçek dünyadaki fMRI senaryolarýndan yararlanýlarak, tam ve faktöriyel analizlerin basit ve karmaþýk tasarýmlarda faktör kombinasyonlarýný nasýl saðladýðý gösterilmiþtir. Bu içgörülerden yola çýkarak, seçilen yaklaþýmýn her fMRI çalýþmasýnýn spesifik araþtýrma sorusu ve veri yapýsý ile uyumlu hale getirilmesinin kritik rolü vurgulanmaktadýr. Araþtýrmacýlar bu istatistiksel analizleri, çeþitli deneysel tasarýmlarla beyin aktivitesinin karmaþýk yapýsýný ortaya çýkarmak için kullanabilirler. Tam ve esnek faktöriyel analizin benzersiz güçlü yönlerini ve sýnýrlamalarýný sergileyen bu makale, araþtýrmacýlarýn araþtýrmalarý için doðru metodolojiyi seçmelerini amaçlamaktadýr.

Enerji yapýlarýnýn sayýsýnýn her geçen gün artmasý ve bu yapýlarýn çevresindeki topraklarýn sýcaklýðýnýn artmasý nedeniyle, sýcaklýða karþý direncini stabilize edebilecek, hatta optimize edebilecek malzemelere ihtiyaç duyulmaktadýr. Bu çalýþmada, ýsý yalýtýmýnda sýklýkla kullanýlan Zostera marina deniz tesisi kullanýlarak zeolit-bentonit ve deniz yosunu katkýlý karýþýmlarýn sýkýþtýrma ve ýsýl iletkenlik ölçüm testleri yapýlmýþtýr. Deniz yosunu katký maddesinin termal açýdan incelenmesi amaçlanmaktadýr. Isýl iletkenlik ölçümleri, karýþýmdaki yosun katkýsý arttýkça ýsýl iletkenliðin arttýðýný gösterdi. Ayrýca genel olarak sonuçlar, termal deðiþimlere karþý direnci yüksek olan deniz yosununun hem mevsimsel deðiþimler hem de enerji yapýlarýndan kaynaklanan termal deðiþimler varlýðýnda kullanýlabilecek alternatif bir katký malzemesi olduðunu göstermiþtir.

Dünya’da çevresel sorunlara yol açan milyonlarca adet PET þiþe atýðý ortaya çýkmaktadýr. PET þiþe atýðý katý formda farklý þekillerde katký malzemesi olarak deðerlendirilmektedir. Ancak PET þiþe atýklarýný katý halde deðerlendirmek bazý alanlarda(geoteknik, yapý malzemesi) kullanýlabilirliklerini sýnýrlý kýlmaktadýr. Bu nedenle çalýþmada sývýlaþtýrýlmýþ PET þiþe atýklarýnýn(SPÞA), ince taneli zeminin bazý fiziksel ve mekanik özellikleri üzerindeki etkisi araþtýrýlmýþtýr. Viskoz sývý haline getirilen PET þiþe atýklarý ince taneli zeminin karýþým sývýsýna farklý oranlarda (%5, %10, %15 ve %20) ilave edilerek hazýrlanan numuneler ile Atterberg Limitleri (wL, wP) ve serbest basýnç mukavemeti deneyleri yapýlmýþtýr. Laboratuvarda yapýlan deney sonuçlarýndan sývýlaþtýrýlmýþ PET þiþe atýk malzemesinin %5 oranýna kadar karýþým suyuna ilave edilmesi serbest basýnç mukavemetini artýrdýðýný göstermiþtir. Ayrýca karýþým suyuna ilave edilen sývýlaþtýrýlmýþ PET þiþe atýk oranýnýn artmasý ile ince taneli zeminlerin iþlenebilirliðinin arttýðý belirlenmiþtir.

Memnuniyet, özellikle operatörler arasýnda rekabet varsa, bir toplu taþýma sistemi saðlayýcýsý için önemli bir parametredir. Bu nedenle karar vericiler, sadece hizmetin karlýlýðý için deðil, ayný zamanda sürdürülebilir ve çevre dostu ulaþým için de önemli olan yolcu memnuniyetini etkileyen faktörleri belirlemeye ve iyileþtirmeye çalýþmaktadýr. Bu çalýþmada, Türkiye'de iki þehir arasýnda Yüksek Hýzlý Raylý Sistem kullanan 803 yolcudan aldýklarý hizmete iliþkin beklenti ve algýlarýný derecelendirmeleri istenmiþtir. Elde edilen veriler kullanýlarak memnuniyeti etkileyen faktörleri tahmin etmek için bir metodoloji oluþturulmuþtur. Analiz için, baðýmlý ve baðýmsýz deðiþkenler arasýnda önceden tanýmlanmýþ herhangi bir temel iliþki gerektirmeyen Sýnýflandýrma ve Regresyon Aðacý kullanýlmýþtýr. Beklentileri ve algýlarý ayrý ayrý kullanmak yerine ikisini temsil edecek tek bir girdiyi belirlemek için Quadrant Analizi kullanýlmýþtýr. Bu, beklentilerin ve algýlarýn karþýlaþtýrýlmasýný dahil etme þansýný getirmiþtir. Ayrýca, Etki Skoru tekniðinin belirleyici bileþeni olan "sorun yaþama oraný" modele girdi olarak dahil edilmiþtir. Sonuç olarak, yolcularýn memnuniyeti %88,79 doðruluk oraný ile tahmin edilmiþ ve memnuniyeti etkileyen faktörler Hizmet Sunumu, Ücret Düzeyi ve Türü, Yolcu Bilgileri, Eriþilebilirlik ve Güvenlik olarak belirlenmiþtir.

Petrol türevi plastik malzemeler, ambalaj, tekstil, inþaat, otomotiv, elektronik, týp ve tarým gibi birçok alanda yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Kullanýlan bu plastiklerin atýklarý çevre ve canlýlar üzerinde çeþitli olumsuz etkilere yol açabilmektedir. Aþýrý kullaným nedeniyle plastiklere neredeyse çevrenin her kompartmanýnda rastlanmakta ve son derece dayanýklý olmalarý sebebiyle plastikler doðada yüzyýllarca bozulmadan kalabilmektedir. Ayrýca plastiklerin eskimesi ile oluþan plastik parçacýklarýnýn canlýlara nüfuz edebilmesi de plastiklerin çevrede yarattýðý önemli risklerdendir. Geleneksel (petrol türevi) plastiklerin olumsuz etkilerini azaltmak amacýyla alternatif olarak, doðada kýsa sürede ayrýþabilen, biyobozunur plastiklerin (biyoplastikler) kullanýmý yaygýnlaþtýrýlmaya çalýþýlmaktadýr. Ancak, biyobozunur ya da konvansiyonel olmasý farketmeksizin içeriðinde bir çok katký ihtiva eden plastik malzemelerin doðada kýsa veya uzun vadede ayrýþma süreçleri hala belirsizdir. Bu çalýþmada, polietilen (PE), polipropilen (PP), polistiren (PS) ve genleþtirilmiþ polistiren (EPS) gibi petrol türevi plastiklerle polilaktik asit (PLA) gibi biyobozunur polimer yapýsýndaki tek kullanýmlýk plastiklerin deðiþim süreçleri, bir yýl boyunca takip edilmiþtir. Sakarya ili çevresindeki tatlý su, tuzlu su ve toprak ortamlarýnda gerçekleþtirilen çalýþmalar sayesinde plastik malzemelerin erken dönemdeki deðiþiminin ortaya konulmasý amaçlanmýþtýr. Çalýþmada farklý doðal ortamlara yerleþtirilen plastik malzemelerin yüzeysel ve yapýsal deðiþiklikleri incelenerek deðerlendirilmiþtir. Mikroskobik incelemelerde optik mikroskop ve SEM (Taramalý Elektron Mikroskobu), spektroskopik incelemelerde ise ATR-FTIR (Zayýflatýlmýþ Toplam Yansýma-Fourier Dönüþümü Kýzýlötesi) kullanýlmýþtýr. ATR-FTIR verileri kullanýlarak polimerlerin karbonil indeksi (CI) hesaplamalarý yapýlmýþ ve plastiklerin bozunma dereceleri deðerlendirilmiþtir. Elde edilen veriler, plastik atýklarýn farklý doðal ortamlarda kýsa dönemde nasýl bir deðiþim gösterdiðine ve uzun vadedeki kaderini simüle etmeye yönelik önemli bilgiler saðlamaktadýr.

Bu çalýþmada Atasu baraj gölü havzasýnda ulusal ve uluslararasý standartlarda önerilen parametrelere göre su kalitesinin belirlenmesi amaçlanmýþtýr. Bu amaca uygun olarak baraj gölünü besleyen kollardan ve baraj gölünden iki ay aralýklarla pH, elektriksel iletkenlik (EC), toplam çözünmüþ madde miktarý (TDS) ve çözünmüþ oksijen (DO) parametreleri yerinde ölçülmüþtür. Belirlenen noktalardan alýnan örneklerde ana anyon ve katyonlar, besin elementleri parametreleri (nitrat, nitrit gibi), inorganik kirlenme ve bakteriyolojik parametreler ile iz metaller analiz edilmiþtir. Havzadaki sularýn pH deðerinin 6.60 - 8.78, EC deðerinin 42 - 134 μS/cm arasýnda olduðu belirlenmiþtir. DO deðeri yan kollarda su sýcaklýðýna baðlý olarak mevsimsel deðiþiklik gösterir. Baraj gölünde 8.11-9.36 mg/L arasýnda deðiþir. Havzadaki sular ana anyon katyonlarý bakýmýndan Ca-HCO3’lý su sýnýfýndadýr. Nitrat deðerleri 0.7- 12.74 mg/L arasýnda, nitrit deðerleri ise 0.01-0.07 mg/L arasýnda deðiþir. Atasu Baraj Gölü havzasýnda yan kollardan ve ana akarsudan alýnan örneklerin analiz sonuçlarý Su Kirliliði Kontrol Yönetmeliði (2008)’e göre deðerlendirildiðinde sularýn genel þartlar ve oksijenlendirme parametreleri (DO ve KOÝ) açýsýndan I. Sýnýf Su Kalitesinde olduðu belirlenmiþtir. Besin Elementleri Parametrelerinden NH4+ deðerine göre Baraj gölü dýþýndaki sular I. sýnýf, Baraj gölü yaz mevsiminde II. sýnýf su tipindedir. NO2-, NO3- ve toplam fosfor açýsýndan ise II. ve III. sýnýf su tipindedir. Ýz elementlerden Cu ve Ni dýþýndaki parametreler açýsýndan I. sýnýf olduðu belirlenmiþtir. Ýz element konsantrasyonlarý yaðýþlý ve kurak dönemde farklýlýk göstermektedir. Bu farklýlýklar birçok elementte yaðýþlý dönemde azalma eðilimindedir. 95.45 - 96.56 arasýnda su kalitesi (WQI) deðerlerine sahip havzanýn her noktasýnda su kalitesi mükemmel olarak derecelendirilmektedir.

Bu çalýþma, dört farklý deðiþtirilmemiþ alkali lignin konsantrasyonunda (%1, %3, %5 ve %10) su bazlý poliüretan (WPU)/lignin kompozit kaplama formülasyonlarýnýn kolay bir þekilde hazýrlanmasýný içermektedir. Bu formülasyonlar, bir kaplama aplikatörü kullanýlarak polyester/poliamid (PET/PA6) bikomponent dokunmamýþ kumaþlara uygulanmýþ ve ardýndan ýsý ile fikse edilmiþtir. Kaplanmýþ ve termal olarak kürlenmiþ kumaþlarýn kopma mukavemeti, hidrofobiklik ve ultraviyole ýþýða (UV) karþý koruma özellikleri araþtýrýlmýþtýr. Ayrýca, farklý lignin konsantrasyonlarýna sahip formülasyonlarla hazýrlanan kürlenmiþ filmlerin karakterizasyonlarýnýn analizi için Fourier Dönüþümü Kýzýlötesi (FTIR) spektroskopisi kullanýlmýþtýr. Lignin konsantrasyonu arttýkça hem kopma mukavemetinde hem de UV koruma faktörlerinde (UPF) dikkate deðer bir artýþ olmuþtur. Su bazlý poliüretanýn varlýðý nedeniyle yüzeyin hidrofobikliði azalýrken, yüksek lignin konsantrasyonlarý yüzey temas açýsý deðerlerinin artmasýna neden olmuþtur. Su bazlý poliüretan nedeniyle yüzey hidrofobikliðinin azalmasýna raðmen, yüksek lignin konsantrasyonlarý daha yüksek yüzey temas açýsý deðerlerine katkýda bulunmuþtur. Kaplamalý kumaþlarýn UV koruma deðerlerinde, iþlem görmemiþ dokunmamýþ kumaþlara göre önemli bir geliþme görülmüþtür. En yüksek UPF deðeri olan 30,16, en yüksek lignin konsantrasyonuna (%10) sahip olan formülasyonda elde edilmiþtir. Bu araþtýrma, tekstil endüstrisinde umut verici uygulamalar sunan, çevre dostu ve sürdürülebilir çok iþlevli WPU/lignin kaplamalarý oluþturmak için basit bir yöntem sunmaktadýr.

Doðal taþlar, eriþilebilirlikleri, performanslarý ve dekoratif nitelikleri nedeniyle giderek daha popüler hale gelen, farklý özelliklere sahip malzemelerdir. Ýnþaat sektöründe magmatik, tortul ve metamorfik kaya türleri, özellikle peyzaj, heykel ve seramik üretiminde sýklýkla kullanýlmaktadýr. Bu atýklar, toz veya ince taneler, agregalar, daha büyük taþ parçalarý, hasarlý bloklar veya levhalar ve sulu çamur gibi çeþitli þekillerde sýnýflandýrýlýr. Operasyon sýrasýnda ve sonrasýnda ortaya çýkan sorunlar uygun þekilde ele alýnmazsa, atýklarýn toprak, su, hava ve biyolojik kaynaklar üzerinde önemli bir etkisi vardýr.

Bu çalýþmada, literatürde “riyolitik tüf” olarak tanýmlanan ve Çan ilinde maden yataklarý bulunan “Çan Taþý”nýn üretimi sýrasýnda oluþan iþletme atýklarý, üçlü seramik sýr sistemleri ile oluþturulan reçetelerde bileþen olarak kullanýlmýþtýr. Temel amaç, bu atýklarýn birikmesinden kaynaklanan çevresel sorunlarý ortadan kaldýrmak ve ayný zamanda çeþitli endüstriyel sektörlerde geniþ uygulama alanýna sahip bir yan ürünün kullanýmýný saðlamaktýr. Sýr reçetelerine %60'a kadar eklenen atýklarýn ve reçetelerde kullanýlan hammaddelerin kimyasal bileþimleri XRF analizi ile belirlenmiþtir. Üretilen sýr reçetelerinden 6 adet sýr kompozisyonu karakterizasyon testleri için seçilmiþtir. Üretilen sýr örneklerinin karakterize edilmesinde XRD, SEM, ýsý mikroskobu ve spektrofotometre cihazlarý kullanýlmýþtýr.

Atýklar, Þahin Madencilik Þirketinden (Çan-Türkiye) alýnmýþtýr ve seramik sýrlarýnýn formülasyonlarýna dahil edilmiþtir. 1200 oC'de piþirilen numunelerde açýk kahveden koyu kahveye kadar renk tonlarýnda þeffaf sýrlar elde edilmiþtir.

Polimer matrisine katkýlý yarý iletken kuantum noktalarý ile oluþturulan ve optik özellikleri ayarlanabilen hibrit polimer yapýlarý, son yýllarda elektronik uygulamalarda yüksek kullaným potansiyelleri ile dikkat çekmektedir. Bu çalýþmada, poli(vinilalkol) (PVA) matrisini güçlendirmek ve optik özelliklerini arttýrmak için üç tip Cd bazlý kuantum nokta (QDs) (CdX (X = Se, Te, SeTe)) kullanýlmýþtýr. PVA / 3 farklý Cd tabanlý QDs yapýlarýnýn optik, iletkenlik ve termal karakterizasyonlarý karþýlaþtýrmalý olarak deðerlendirildi. QDs'lerin eklenmesiyle birlikte PVA/QDs nanokompozit yapýsýnýn floresans özellikleri sergilediði gözlemlendi. PVA/QDs nanokompozit yapýlarýndaki hibridizasyon yapýlarý FT-IR spektrumu ile aydýnlatýlmýþtýr. Ayrýca DSC ile analiz edilen hibrit polimer yapýlarýn termal stabilitesinin %7-9 arasýnda arttýðý ve PVA/QDs hibrit polimerlerin erime noktasýnýn 5 ile 7°C arttýðý tespit edilmiþtir. En yüksek termal kararlýlýk ve erime noktasý artýþlarý PVA / CdSeTe QDs hibrit yapýlarýnda gözlendi. PVA matrisine CdSe QDs'ler ve CdTe QDs'lerin eklenmesiyle hibrit polimer yapýsýnýn iletkenlik deðeri 100 kat artarken, CdSeTe QDs'lerin eklenmesi iletkenliði 1000 kat artýrmýþtýr. Benzer þekilde dielektrik sabiti ve dielektrik kayýp testlerinde de PVA/CdSeTe QDs hibrit polimer yapýlarýnýn sinerjik etki nedeniyle her iki tipe göre daha baþarýlý olduðu tespit edilmiþtir.

Göksulu armut nem içeriðinden dolayý uzun süre depolama ve tüketim olanaðý bulunmamaktadýr. Bu nedenle raf ömrünü uzatmak ve her mevsim eriþim saðlayabilmek amacýyla kurutma iþlemine tabi tutulmaktadýr. Bu çalýþmada, atýklarý deðerlendirmek amacýyla aðaç diplerine dökülmüþ olan meyveler kullanýlmýþtýr. Göksulu armut cipsi üretmek için mikrodalga, hibrit (konvektif+mikrodalga) ve deðiþken yöntemler olarak D1 ve D2 kurutma yöntemlerinin etkisi araþtýrýlmýþtýr. Kurutma iþlemlerinin kuruma oraný, nem oraný, renk, sertlik, efektif nem difüzyonu, özgül nem çekme oraný (SMER) ve özgül enerji tüketimi (SEC) parametleri araþtýrýlmýþtýr. Kurutma yöntemleri kuruma kinetiði, kalite parametleri ve enerji tüketim deðerlerini etkilemiþtir. Kurutma iþlemlerinde kuruma oraný 0.0115-0.7906 g nem g kuru madde-1.dakika aralýðýnda deðiþmiþtir. Kurutma iþlemleri kroma deðeri hariç diðer renk deðerlerini koruyamamýþtýr. Efektif nem difüzyon deðerleri 4.04-7.72x10-7 m2 s-1 aralýðýnda deðiþtiði belirlenmiþtir. SMER deðerleri 0.00083-0.00218 kg kWh-1 arasýnda, SEC deðerleri 89.49-232.34 kWh kg-1 arasýnda deðiþtiði tespit edilmiþtir. Kurutma iþlemlerinin toplam enerji tüketim deðerleri ise 0.271-0.426 kWh arasýnda deðiþtiði belirlenmiþtir. Çalýþma kapsamýnda Göksulu armut cipsi üretiminde deðiþken olan D1 kurutma yöntemi önerilmektedir.