Potansiyel Jeotermal Kaynaklar için Radyojenik Isý Üretiminden Sýcak Kuru Kayanýn Belirlenmesi ve Isparta-Yakaören Örneði

Jeotermal sistem, enerji açýsýndan önemli bir kaynaktýr. Enerji ihtiyacý yüksek olan ülkelerde “sýcak kuru kaya” kavramý daha da önem kazanmaktadýr. Bu çalýþmada radyoaktif verilerden yararlanarak sýcak kuru kaya niteliði taþýyabilecek yapý araþtýrmasý yapýlmýþtýr. Bu amaçla gama-ýþýn spektrometre cihazý ile Isparta-Yakaören civarýnda uzun ömürlü doðal radyoaktif elementler olan K, U ve Th konsantrasyon verileri elde edilmiþtir. Çalýþma alanýnda 362 farklý noktada yerinde spektrometrik ölçümler yapýlmýþtýr. Bu ölçümler sonucunda elde edilen U, Th ve K konsantrasyon deðerleri kullanýlarak radyojenik ýsý üretim deðerleri hesaplanmýþtýr. Daha sonra çalýþma alaný için U, Th, K konsantrasyon ve radyojenik ýsý üretim haritalarý oluþturulmuþtur. Haritalar yorumlanarak çalýþma alaný jeotermal potansiyeli açýsýndan tartýþýlmýþtýr. Çalýþma alanýndaki trakiandezit, tüf ve alüvyona ait ortalama radyojenik ýsý üretimi sýrasýyla 6.5μW/m3, 4.2μW/m3 ve 3.8μW/m3 olarak elde edilmiþtir. Çalýþma alanýnda özellikle trakiandezit kayasýnýn yüksek ýsý üretiminden ve bu kayacýn geçirimsiz olmasý durumunda sýcak kuru kaya jeotermal kaynaðý olarak geliþtirmek için bir potansiyele sahip olabileceði düþünülmektedir.

Determination of the Hot Dry Rock from Radiogenic Heat Production for Potential Geothermal Sources and Example of Isparta-Yakaören

The Geothermal system is an important source in terms of energy. In countries with high energy requirements, the term “hot dry rock" becomes even more important. In this study, in a place where it can be a hot dry rock, field survey was conducted by using radioactive data. For this purpose, the data of K, U and Th concentration, which is long term natural radioactive elements, were obtained with gamma-ray spectrometer device around Isparta-Yakaören. In the study area, in-situ spectrometric measurements were performed at 362 different points. Radiogenic Heat production values were calculated by using the values of U, Th and K concentration obtained as a result of these measurements. Then, maps to evaluate of the study area were generated by using U, Th, K concentration and radiogenic heat production values. The study area was discussed in terms of geothermal potential by interpreted maps. The average radiogenic heat production values of the trachyandesite tuff and alluvium units in the study area were obtained as 6.5μW/m3, 4.2μW/m3 and 3.8μW/m3, respectively. It is thought that in the study area, especially from the high heat production of trachyandesite rock and this rock may have a potential to develop as a hot dry rock geothermal source if it is impermeable.