Taban izolatörleri binaların yapısal sistemleri için etkili bir sismik koruyucu sistem olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada, kurşun çekirdekli kauçuk izolatörlerin (KÇKİ) deprem kayıtlarına maruz bırakılmış moment aktaran çelik yapılar üzerinde etkinliği araştırılmıştır. Bu amaçla, KÇKİ ile iyileştirilmiş 12 katlı yükseklik boyunca düzenli ve düzensiz çelik yapılar, oluşan bölgesel ve genel deformasyonlar dikkate alınarak incelenmiştir. KÇKİ; izolatör periyodu, efektif sönüm oranı ve rijitlik oranı gibi üç önemli parametre kullanılarak modellenmiştir. Taban izolatörlü çelik yapıların 2 boyutlu modelleri oluşturularak farklı depremler altında zaman tanımlı analizleri yapılmıştır. İzole edilmiş ve edilmemiş çerçevelerin sismik davranışları; izalatör deplasmanı, ivme, katlar arası ötelenme oranı, göreli yer değiştirme, çatı katı ötelenmesi, normalize edilmiş taban kesme kuvveti, taban momenti ve histeretik eğrileriyle değerlendirilmiştir. İzole edilmiş çerçevelerin izole edilmemiş olanlara kıyasla sağladığı avantajlar tartışılmıştır. KÇKİ’nin uygulanmasıyla yükseklik boyunca düzenli ve düzensiz çerçevelerin sismik tepkilerinin belirli bir düzeye kadar iyileştirilebileceği gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Çerçeve, Kurşun Çekirdekli Kauçuk İzalatör, Sismik Performans, Taban İzolasyonu, Yükseklik Boyunca DüzensizlikBase isolations are acknowledged as an effective seismic protective system for structural systems of buildings. This study investigates the effectiveness of lead rubber bearing (LRB) on the nonlinear response of the steel moment resisting frames subjected to real ground motions. To this aim, 12-storey regular and irregular steel frames in elevation upgraded with LRB were studied by evaluating the local and global deformations. LRB was modeled by considering three key parameters of isolation period, effective damping ratio, and stiffness ratio. Two-dimensional model of the base isolated frames were created and a series of time-history analyses were carried out by different earthquake ground motions. The seismic behaviour of the bare and isolated frames was measured by the variation of isolator displacement, acceleration, interstorey drift ratio, relative displacement, roof drift ratio, normalized base shear, base moment, and hysteretic curve. The supremacy of the base-isolated frames over the bare frames was discussed accordingly. It was found that the seismic response of the regular and irregular frames in elevation could be improved up to a certain degree by implementing LRB.
Keywords: Base Isolation, Frame, Irregular in Elevation, Lead Rubber Bearing, Seismic Performance