E-ISSN: 2587-0351 | ISSN: 1300-2694
Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi
Keçiborlu (Isparta-Türkiye) opal oluşumlarının jeolojik-jeokimyasal özellikleri [Pamukkale Univ Muh Bilim Derg]
Pamukkale Univ Muh Bilim Derg. 2022; 28(6): 840-850 | DOI: 10.5505/pajes.2021.84769

Keçiborlu (Isparta-Türkiye) opal oluşumlarının jeolojik-jeokimyasal özellikleri

Ebru Başpınar Tuncay1, Ekin Koken2, Mustafa Kuşcu1, Oya Cengiz1, Fatih Aydemir1, Rahman Raimov3
1Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Isparta
2Abdullah Gül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü, Kayseri
3Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Isparta

Isparta civarındaki Geç Miyosen’de başlayan ve Pliyo-Kuvaterner boyunca devam eden asidik volkanizmanın son ürünleri şeklinde gözlenen silisçe zengin çözeltiler Keçiborlu (Isparta) kükürt yatağı çevresinde gözlenen ana fay boyunca etkilidir. Bundan dolayı, opal oluşumları bu zayıf zonun yakın çevresinde yoğun olarak gözlenir. Opal oluşumları, gri, bej, sarımsı, kırmızımsı, siyahımsı gibi çeşitli renklerdedir. Masif yapılı, yer yer bant şeklinde gözlenen opaller keskin kenarlı, konkoidal kırınımlı, yarı saydam, mat, yağımsı parlak yüzeyli opaller ise yer yer demiroksitleşmiştir. Bazı opallerin breşik kayaç parçaları içerdiği gözlenmektedir. Opal oluşumlarının sahadaki lokasyonları tespit edilmiş ve temsili örnekler kullanılarak, söz konusu örneklerin ince kesit, SEM analizleri ile yapısal ve dokusal özellikleri, XRD ve FTIR analizleri ile mineral birliktelikleri belirlenmiştir. Jeokimyasal bulgular ile kimyasal bileşimleri ortaya konmuştur. İncekesitleri çalışmalarında hidrotermal çözeltilerin etkisiyle ilksel özelliklerini kaybederek opalleşmiş örneklerin yer yer demiroksitleşmiş, laminalanma kazanmış oldukları ve killeşmenin de olduğu gözlenmiştir. Manyetit ve hematit gibi opak mineral içermektedirler. SEM görüntülerinde amorf, taneli, çöl gülü ve lepisfer gibi farklı mikro dokular gözlenmiştir. XRD ve FTIR analizlerinde opallerin çoğunun Opal CT ve bir kısmının da Opal C türünde olduğu tespit edilmiştir. Jeokimyasal analizler sonucunda Ba <120 ppm ve Ca >200 ppm miktarları, LOI değerlerinin dikkate değer değişimi, gerekse de C/T oranı ile Ga arasındaki nispi ilişki ile hidrotermal alterasyonlar dikkate alındığında Keçiborlu opallerinin magmatik kökenlidir.

Anahtar Kelimeler: Keçiborlu (Isparta), Opal, XRD, SEM, FTIR

Geological-geochemical signatures of opal occurrences in Keçiborlu (Isparta-Turkey)

Ebru Başpınar Tuncay1, Ekin Koken2, Mustafa Kuşcu1, Oya Cengiz1, Fatih Aydemir1, Rahman Raimov3
1Department Of Geological Engineering, Faculty Of Engineering, Süleyman Demirel University, Isparta, Turkey
2Department Of Nanotechnology Engineering, Faculty Of Engineering, Abdullah Gül University, Kayseri, Turkey
3Department Of Mining Engineering, Faculty Of Engineering, Süleyman Demirel University, Isparta, Turkey

Silica-rich solutions, observed as the final products of acidic volcanism, which started in the Late Miocene around Isparta and continued throughout the Plio-Quaternary, are effective along the main fault observed around the Keçiborlu (Isparta) sulfur deposit. Therefore, opal occurrences are intensely observed in and around this weak zone. Opal formations are in various colors such as gray, beige, yellowish, reddish, blackish. Opals with a massive structure, observed as bands, are sharp-edged, conchoidal diffraction, translucent, matte, oily glossy surface opals are iron oxidized. Some opals are observed to bear brecciated rock fragments. The locations of the opal occurrences in the field were determined in this study. Using representative samples, structural and textural properties of opals were determined by thin section, SEM analyses, and mineral associations determined by XRD and FTIR analyses. Geochemical findings revealed chemical compositions. Based on the thin-section studies, it was observed that the opalized samples lost their primary properties due to the effect of hydrothermal solutions and they became iron oxidized, laminated, and argillized. In addition, they contain opaque minerals such as magnetite and hematite. Different micro textures such as amorphous, granular, desert rose, and lepisphere quartz associations were observed in SEM images. In the XRD and FTIR analyzes, it was determined that most of the opals were Opal CT and some of them were defined as Opal C type. Based on the geochemical analyses considering Ba <120 ppm and Ca >200 ppm, the remarkable changes in LOI values, and the relative relationship between C/T ratio and Ga, such hydrothermal alterations in opals the Keçiborlu opals were found to have the magmatic origin.

Keywords: Keçiborlu (Isparta), Opal, XRD, SEM, FTIR

Ebru Başpınar Tuncay, Ekin Koken, Mustafa Kuşcu, Oya Cengiz, Fatih Aydemir, Rahman Raimov. Geological-geochemical signatures of opal occurrences in Keçiborlu (Isparta-Turkey). Pamukkale Univ Muh Bilim Derg. 2022; 28(6): 840-850

Sorumlu Yazar: Ebru Başpınar Tuncay, Türkiye
Makale Dili: Türkçe
LookUs & Online Makale