Türkiye çatý üstü güneþ ve küçük ölçekli rüzgar türbinleri gibi farklý olasýlýklarda yeni düzenlemelere 2017 yýlýnda gitmiþtir. Her iki teknoloji için de ayrý çalýþmalar yapýlmýþ olmasýna raðmen henüz hibrit sistem deðerlendirme metodolojisi ve sonuçlarý ülke çapýnda yaygýn deðildir. Bu çalýþma, verilen tesis alanýn mikro ölçekli rüzgar ve güneþ esaslý toplam enerji kapasitesine göre iki kaynaktan üretilen enerjiyi azami noktaya ulaþtýrmak için önerilmiþ, Hibrit Optimizasyon Aracý (Hybrid Otpimization Tool)-HOT- olarak isimlendirilmiþ bir model içerir. Son kullanýcýnýn basit aylýk bilgileri girerek yýllýk üretim tahmini yapmasýna olanak verir. Modelin karþýlaþtýrýlmasý yaygýnca kullanýlan ve ticari yazýlým HOMER ile yapýlmýþtýr. Sonuçta yapýlan tahminlerin mikro sistemlerin ekonomik modelini tehlikeye atmayacak belirsizlikte çalýþarak fizibilite çalýþmalarýnda ön-analiz için kullanýlabileceði sonucuna ulaþýlmýþtýr.

Turkey has announced the new regulations regarding roof-top solar and small-scale wind turbines in 2017. Although there are different studies conducted for both technologies. there is not a clear methodology to assess hybrid energy systems. This study includes a calculation model, named as Hybrid Optimization Tool abbreviated as HOT, proposed to get maximum amount of energy produced by micro scale wind-solar hybrid energy system. based on the total installed capacity of these two resources for the specified location. It provides the end user to estimate annual energy production via simple inputs. It has been compared with well-known commercial software; HOMER. As a result. it has been found that the model is able to predict results which can be used for the pre-analysis stage on the feasibility studies of micro scale hybrid systems. working with acceptable uncertainties which do not endanger the economic model.

Termoelektrik jeneratörler (TEJ) içten yanmalý motorlarýn egzoz sistemlerinde atýk enerjinin geri kazanýmý için önemli bir alternatiftir. Bu çalýþmada içten yanmalý motorlarýn egzoz sistemlerinde atýk ýsýnýn geri kazanýmý için kullanýlacak sývý soðutmalý bir termoelektrik jeneratör sistemi tasarlanmýþ ve soðutucu akýþkan miktarýnýn geri kazaným sistemine etkisi deneysel olarak incelenmiþtir. Soðutucu akýþkan miktarýnýn artmasý modül yüzeyleri arasý sýcaklýk farkýný arttýrmýþtýr. 4 adet TEJ modül kullanan geri kazaným sisteminde TH=350 °C’ de 0.75, 1, 1.25 l/dk akýþ miktarlarýnda sýrasýyla 9.38, 10.05, 10.63 V yüksüz gerilim ve 1.7, 1.97, 2.16 W güç elde edilmiþtir.

Thermoelectric generators (TEG) are an important alternative to the recovery of waste heat in the exhaust system of an internal combustion engine. In this study, a liquid-cooled thermoelectric generator system for waste heat recovery in exhaust systems of internal combustion engines was designed and the effect of the amount of refrigerant on the recovery system was experimentally investigated. The increase in the amount of refrigerant increases the temperature difference between the module surfaces.
In the recovery system using four TEJ modules, at TH = 350 °C and flow rates of 0.75, 1, 1.25 l / min flow rate 9.38, 10.05, 10.63 V unloaded voltage and 1.7, 1.97, 2.16 W power were obtained respectively.

Bu çalýþmada, buji ateþlemeli bir motorun performansý farklý krank mili hýzlarý için ekserjetik olarak incelenmektedir. Test motoru 95 oktan benzin yakýtlý VSG413 SI türü motordur. Test motoru 1.3 litre hacim, dört strok, dört silindir, 45 kW’lýk maksimum güç kapasitesi ve 98 Nm’lik maksimum tork kapasitesine sahiptir. Deneyler tam yük test koþullarý altýnda gerçekleþtirilmiþtir. Krank mili hýzý 1200 d/d ve 5000 d/d aralýðýnda deðiþtirilmiþtir. Hesaplamalarda, deneylerden elde edilen gerçek çalýþma verileri kullanýlmýþtýr. %29.78’lik maksimum enerji verimi ve % 27.77’lik maksimum ekserji veriminin 2500 rpm’lik krank mili hýzýnda elde edildiði tespit edilmiþtir. Entropi üretimi krank mili hýzýnýn artmasýyla artmaktadýr ve bütün çalýþma boyunca 0.059 kW/K ile 0.253 kW/K aralýðýnda deðiþmektedir.

In this study, a spark ignition (SI) engine performance is exergetically investigated for different crankshaft speeds. The test engine is VSG413 SI type engine fueled with 95 octane gasoline. The test engine has 1.3 liter volume, four stroke, four cylinder, 45 kW maximum power capacity and 98 Nm maximum torque capacity. The experiments are realized under fully loaded test conditions. The crankshaft speed is changed between 1200 rpm and 5000 rpm. In the calculations, actual operating data obtained by experiments are used. It is found that maximum energy and exergy efficiencies are obtained at crankshaft speed of 2500 rpm, which are 29.78% and 27.77%, respectively. Entropy generation rate increases with increase in crankshaft speed and ranged from 0.059 kW/K to 0.253 kW/K for all study.

Bu araþtýrmanýn amacý eksenel yönde çoklu tabakalý fonksiyonel derecelendirilmiþ kiriþlerin mekanik burkulma davranýþlarýný incelemektir. Sayýsal burkulma analizleri sonlu elemanlar yazýlýmý ANSYS kullanýlarak gerçekleþtirildi. Her kiriþ konfigürasyonu Zirkonyum (ZrO2) ve Alüminyum (Al) malzemelerinin deðiþik yüzde hacim fraksiyonlarý kullanýlarak hazýrlanmýþ üç tabaka olarak önerildi. Tabaka seviyeleri ve kiriþlerin tabaka pozisyonlarý Taguchi L9 (33) ortogonal dizi tekniðine göre incelendi. Tabakalar kontrol faktörleri olarak deðerlendirilmiþ ve böylece dokuz sayýsal analiz tutulu-tutulu sýnýr þartlarý altýnda gerçekleþtirildi. Görsel olarak en çok etkilenen tabakalarý tespit etmek için eksenel yönde tabakalý olarak fonksiyonel derecelendirilirmiþ kiriþlerin birinci mod þekilleri gösterildi. Tabakalarýn optimum seviyelerini elde edebilmek için sinyal-gürültü oran analizi kullanýldý. Sayýsal sonuçlar üzerinde önemli etkilere sahip tabakalar ve onlarýn yüzde katký oranlarýný çözmek için Varyans Analizi (ANOVA) uygulandý. En yüksek burkulma yükü Taguchi metodolojisine baðlý elde edilen optimum seviyeli tabakalarýn deðiþik pozisyonlarý kullanýlarak karar verildi.

The aim of this research is to examine the mechanical buckling behavior of multi-layered functionally graded beams in the axial direction. Numerical buckling analyses were performed using finite element software ANSYS. Each beam configuration is suggested to be three layers prepared using various percent volume fractions of Zirconia (ZrO2) and Aluminium (Al) materials. The levels of layers and layer positions of the beams were evaluated according to Taguchi’s L9 (33) orthogonal array technique. Layers were determined as control factor and so nine numerical analyses were performed under clamped-clamped boundary conditions. The first mode shapes of the axially layered functionally graded beams were demonstrated in order to detect the most affected layers as visually. Analysis of signal-to-noise ratio was applied to obtain the optimum levels of layers. Analysis of Variance (ANOVA) was employed to solve the layers with significant impacts and their percent contributions on numerical results. The maximum buckling load was determined using various positions of layers with the optimum levels obtained based on Taguchi methodology.

Yapýþtýrma baðlantýlý kompozit yapýlarda, baðlantý bölgelerinde oluþan soyulma ve kayma gerilmelerinin azaltýlmasý ve gerilme yýðýlmasýnýn önlenmesi, tasarýmýn toplam mukavemeti açýsýndan oldukça önemlidir. Bu amaçla gerçekleþtirilen çalýþmada, tek tesirli bindirme baðýntýlarda, farklý geometrik desenlere ve iki farklý rijitliðe sahip yapýþtýrýcýlarýn hibrit olarak bir arada kullanýlarak modeler oluþturulmuþ ve bu yaklaþýmýn gerilme daðýlýmýna etkisi, sonlu elemanlar yöntemi kullanarak incelenmiþtir. Sonuç olarak, iki farklý rijitlikde yapýþtýrýcýnýn bir arada kullanýldýðý ve farklý yapýþtýrma geometrilerine sahip hibrit modellerde, tek tip ve sürekli yapýþtýrýcýnýn kullanýldýðý modele göre, soyulma ve kayma gerilmeleri açýsýndan önemli azalma olduðu gözlemlenmiþ olup ayrýca yapýþtýrma geometrisinin gerilme daðýlýmýný oldukça etkilediði grafiklerle gösterilmiþtir.

Reducing shear and peel stress and stress concentrations is important in terms of increasing the total strength of adhesively bonded composite joints. In this regard, two types of adhesives with different rigidity and geometric pattern are used together by employing the hybrid bonding method and the effects of the geometric shape and rigidity on the stress distribution of the single lap joints are examined via the finite element method. As a result, the peel and shear stresses are reduced significantly by using hybrid models in which two different adhesives with different adhesive pattern are used when compared to single adhesive bonding joints.

Bu makalede tork kontrollü robot eklem tahriki için robotik literatüründe sýkça tercih edilen seri elastik eyleyici (SEE) üniteleri için geliþtirilen tasarým süreçleri konu edilmiþtir. Bilgisayar destekli tasarým ve benzetim çalýþmalarýnýn anlamlý bir bütünlük teþkil edecek þekilde entegrasyonunu içeren bu süreçlerin çýktýlarý ayrýca deneysel çalýþmalar ile de sýnanmýþ olup ünitenin en kritik parçasý olan burulma yayý üzerinde önemle durulmuþtur. SEE ünitesinin ilk sürümünde karþýlaþýlan zorluklar deneysel çalýþmalar ýþýðýnda paylaþýlmýþ ve robotik sistemlerin tahrikine hazýr ikinci sürüm ile ilgili sonuçlar ile makale sonlandýrýlmýþtýr.

This article presents the mechanical design procedures that were devised for the development of series elastic actuators (SEA), a type of actuators that enable joint level torque control of robots. These procedures include the synergistic combination of studies that were conducted via simulation and CAD software whose outcomes were experimentally verified, with a special emphasis on the torsional spring, the most crucial element in the unit. Technical difficulties and shortcomings that were encountered in the first version of the actuator are disclosed with the help of experimental data. The article is concluded with the results from the ready-to-use 2nd version of SEA.

Grafen türevleri (grafen oksit-GO, indirgenmiþ grafen oksit-RGO, çok tabakalý grafen-MLG vb.) polimer malzemelerin özelliklerini iyileþtirmek için yüksek potansiyele sahip dolgu maddeleri olarak bilinmektedirler. Bu çalýþmada kompozitlerin mekanik özelliklerindeki deðiþim dolgu tipine ve dolgu miktarýna göre incelenmiþtir. Kompozitler, dolgu maddeleri olarak GO ve RGO, matriks olarak polivinil klorür (PVC) ile hazýrlanmýþtýr. X-ýþýný kýrýnýmý (XRD) sonuçlarý, GO ve RGO tabakalarýnýn polimer matrikste homojen daðýldýðýný göstermiþtir. Taramalý elektron mikroskobu (SEM) çalýþmalarý, RGO içeren kompozitin düz ve pürüzsüz, GO içeren kompozitin ise dolgu - matriks etkileþimi daha iyi olduðu için yüksek oranda gözenekli morfoloji sergilediklerini ortaya koymuþtur. Yüksek GO (aðýrlýkça % 1) ve düþük RGO (aðýrlýkça % 0.1) içeren kompozitlerin mekanik özellikleri önemli bir iyileþme sergiledi. Dolgu maddesi içermeyen PVC’ye nazaran aðýrlýkça % 1 GO ve % 0,1 RGO içeren kompozitlerin çekme mukavemetleri sýrasýyla % 84 ve % 42 artmýþtýr. RGO ilavesi kompozit yapýyý rijitleþtirdiðinden, RGO içeren kompozitler GO içeren kompozitlere kýyasla daha yüksek mikrosertlik ve daha düþük yüzde uzama deðerleri sergilemiþlerdir.

Graphene derivatives (graphene oxide-GO, reduced graphene oxide-RGO, multi-layer graphene-MLG, etc.) generally are considered to be extremely significant fillers to improve properties of polymer materials. In this work, the mechanical properties of the composites according to filler type and filler loading were investigated. The composites were prepared using GO, RGO as the fillers and polyvinyl chloride (PVC) as a matrix. The X-ray diffraction (XRD) studies on the composites showed that the GO and RGO layers well-dispersed in polymer matrix. The scanning electron microscopy (SEM) showed that the composite with RGO exhibited smooth and clean surfaces, but the surface images of the composite with GO showed highly porous morphology because of the good filler - matrix interaction. The composites at a high GO loading (1 % wt.) and a low RGO loading (0.1 % wt.) indicated a prominent improvement in the mechanical properties. When compared the unfilled PVC, the tensile strength of the composite with 1 wt.% loading of the GO and 0.1 wt.% loading of the RGO increased by 84 % and 42 %, respectively. The composite with RGO showed a higher microhardness value compared to that of the composite with GO, but the elongation at break of the composite with RGO decreased because RGO loading increased the brittleness of composite structure.

Al-17Si, Al-17Si-0,1Sr ve Al-17Si-0,1Sr-0,6Mg alaþýmlarý kokil kalýba döküm yöntemi ile üretildi. Alaþýmlarýn yapýsal ve mekanik özellikleri üretilen alaþým külçelerinden talaþlý imalat yöntemiyle hazýrlanan numuneler üzerinde yapýlan incelemeler ile belirlendi. Ýçyapý incelemeleri standart metalografik yöntemler ile hazýrlanan ancak daðlama yapýlmayan numuneler üzerinde gerçekleþtirildi. Sertlik deðerleri Brinell sertlik ölçüm yöntemi, mekanik özelikleri ise üniversal bir çekme deneyi makinesinde yapýlan testler yardýmýyla belirlendi. Ýkili Al-17Si alaþýmýnýn içyapýsýnýn alüminyumca zengin α dendiritleri, primer silisyum, ötektik Al-Si fazlarýndan oluþtuðu, üçlü Al-17Si-0,1Sr alaþýmýnýn içyapýsýnýn ise ikili Al-17Si alaþýmýndaki fazlara ek olarak AlxSiySrz fazý içerdiði görüldü. Üçlü Al-17Si-0,1Sr alaþýmýna %0,6 oranýnda yapýlan magnezyum katkýsýnýn ise bu alaþýmýn içyapýsýný belirgin bir þekilde etkilemediði görüldü. Al-17Si alaþýmýnýn sertlik, akma dayanýmý, çekme dayanýmý ve kopma uzamasý deðerleri sýrasýyla 57 BSD, 93,7 MPa, 127,6 MPa ve %2,4, olarak ölçüldü. Bu deðerler Al-17Si-0,1Sr alaþýmýnda 55 BSD, 95,2 MPa, 137,9 MPa ve %2,9, Al-17Si-0,1Sr-0,6Mg alaþýmýnda ise sýrasýyla 70 BSD, 123,2 MPa, 141,1 MPa ve %1,1 ölçüldü. Stronsiyum katkýsýnýn ikili Al-17Si alaþýmýnýn sertliðini çok az da olsa düþürdüðü, akma ve çekme dayanýmý ile kopma uzamasý deðerlerini ise iyileþtirdiði görüldü. Magnezyum katkýsýnýn ise üçlü Al-17Si-0,1Sr alaþýmýnýn akma ve çekme mukavemetini önemli ölçüde artýrdýðý ancak, kopma uzamasýný azalttýðý görüldü. Stronsiyum ve stronsiyum-magnezyum katkýlarýnýn Al-17Si alaþýmýnýn mekanik özelliklerine etkisi alaþýmlarýn yapýsal özelliklerine dayandýrýlarak açýklandý.

Al-17Si, Al-17Si-0,1Sr and Al-17Si-0.1Sr-0,6Mg alloys were produced by permanent mold casting method. The structural and mechanical properties of the alloys were determined by the investigations carried out on specimens prepared by machining of the produced alloy ingots. The microstructural examinations were carried out on specimens prepared by standard metallographic methods but without etching. Their hardness and mechanical properties were determined by Brinell hardness measurement method and universal tensile tests, respectively. The microstructure of the binary Al-17Si alloy consisted of aluminum-rich α dendrites, primary silicon, and eutectic Al-Si phases. Ternary Al-17Si-0.1Sr alloy contained AlxSiySrz phase in addition to phases in the binary Al-17Si alloy. It was observed that the 0.6% magnesium addition to the ternary Al-17Si-0.1Sr alloy did not significantly affect the microstructure of this alloy. The values of the hardness, yield strength, tensile strength and elongation to fracture of Al-17Si alloy were measured as 57 BSD, 93.7 MPa, 127.6 MPa and %2.4, respectively. These values were measured as 55 BSD, 95.2 MPa, 137.9 MPa and 2.9% in Al-17Si-0.1Sr alloy and 70 BSD, 123.2 MPa, 141.1 MPa and 1.1% in Al-17Si-0.1Sr-0.6Mg alloy. The addition of strontium reduced the hardness of the binary Al-7Si alloy to a lesser degree, but improved the yield and tensile strength and elongation to fracture values. Magnesium addition significantly increased the yield and tensile strength of the ternary Al-17Si-0.1Sr alloy, but decreased their elongation to fracture. The effects of strontium and strontium-magnesium additions on the mechanical properties of the Al-17Si alloy were discussed in terms of their structural properties.

Fe3O4/FeO/CoNi kompozit malzemesi iki aþamalý proses kullanýlarak üretildi. Birinci aþamada, oksit prekürsörü (öncül malzeme) ýslak sentez esaslý Pechini yöntemi kullanýlarak düþük sýcaklýkta üretildi. Ýkinci aþamada prekürsör malzemesi 500, 600, 700 veya 800 oC’ye hidrojen gazý altýnda ýsýtýlarak indirgendi ve metal/oksit kompozit malzemesi elde edildi. Farklý sýcaklýklarda üretilen malzemelerin yapýsal, morfolojik ve manyetik özellikleri X-ýþýný kýrýnýmý, tarama elektron mikroskobu ve titreþen örnek manyetometresi kullanýlarak incelendi. 600 oC’den 700 oC’ye geçiþte manyetik özelliklerde ani deðiþiklikler gözlendi. Doygunluk mýknatýslanmasý iki katýna çýkarken, koersif kuvvet yarýya indi. Bu deðiþiklikler manyetik CoNi fazýn amorf bir yapýdan kristal bir yapýya geçiþiyle ve Fe3O4 fazýn parçacýk boyutunun yaklaþýk olarak iki katýna artmasýyla açýklandý.

Fe3O4/FeO/CoNi composite materials were produced using a two-step process. In the first step, oxide precursor was produced at low temperature by wet-synthesis based Pechini method. In the second step, the precursor was heated to 500, 600, 700 or 800 oC under reducing hydrogen gas and metal/oxide composite material was obtained. The structural, morphological and magnetic properties of materials produced at different temperatures were investigated using X-ray diffraction, scanning electron microscope and vibrating sample magnetometer. Sudden changes in magnetic properties were observed during transition from 600 oC to 700 oC. The saturation magnetization doubled while coercive force was halved. These changes were explained with the crystallization of magnetic CoNi phase from an amorphous state and nearly doubling of particle size of Fe3O4 phase.

Fosil yakýt kaynaklarýnýn hýzla tüketilmesi ve enerji ihtiyacýnýn karþýlanmasýnda dýþa baðýmlýlýk kaygýsý, alternatif yakýt araþtýrmalarýna yol açmýþtýr. Transesterifikasyon yoluyla bitkisel yað ve hayvansal yað gibi birçok yenilenebilir kaynaðýndan elde edilebilen biyodizel, otomobiller için, özellikle çevre dostu olmak için en çekici alternatif yakýttýr. Ancak bazý eksiler de var. Biyodizelde su ve serbest yað asitleri varlýðý onu petrol türevi dizelden daha aþýndýrýcý yapar ve bu istenmeyen bir özelliktir. Biyodizel ile temastan kaynaklanan korozyon hem metal parçalarýn ömrünü azaltýr hem de yakýt özelliklerini kötüleþtirir ve bu nedenle motor performansýný olumsuz olarak etkiler. Bu nedenle, biyodizelin korozif özellikleri, motor bileþenlerinin uzun süreli dayanýklýlýðý için çok önemlidir. Bu çalýþmada, farklý biyodizel yakýtlarýyla farklý sýcaklýklarda farklý dönemler için önceki çalýþmalarýn test sonuçlarýný deðerlendirerek ve karþýlaþtýrarak biyodizel ve harmanlarýn motor parçalarý üzerindeki korozif etkilerini araþtýrmaya çalýþtýk. Katký maddeleri kullanarak biyodizelin korozif etkilerini önlemek veya azaltmak için düzeltici önlemler de ele alýnmaktadýr.

Rapid depletion of fossil fuel resources as well as concerns for foreign dependence in meeting energy needs have led researches for alternative fuels. Biodiesel, which can be obtained from many renewable resources such as vegetable oil and animal fat through transesterification, is the most attractive alternative fuel for cars, especially for being environmentally friendly. However, there are some cons, too. The presence of water and free fatty acids in the biodiesel makes it more corrosive than petrol-diesel, and this is an undesired feature. Corrosion induced by contact with biodiesel both reduces the life of metal parts and deteriorates the fuel properties, hence adversely affects engine performance. Therefore, the corrosive characteristics of biodiesel are very important for long term durability of engine components. In this study, we tried to investigate the corrosive effects of biodiesel and blends on engine parts by evaluating and comparing test results from earlier studies for different periods at different temperatures with different biodiesel fuels. Remedial measures to inhibit or mitigate corrosive effects of biodiesel by using additives are also tackled.

Üniversitelerde, ilgili fakültelerde veya bölümlerde sýnav çizelgelerinin hazýrlanmasý oldukça uzun süreler alabilmekte, oluþturulan sýnav çizelgeleri çoðu zaman ne öðrencileri, ne öðretim üyelerini ne de yöneticileri memnun etmektedir. Bu çalýþmada bir üniversitenin bir bölümüne ait yýlsonu sýnavý çizelgesi oluþturma problemi ele alýnmýþtýr. Tanýmlanan problem için, ilk aþamada sýnavlar bir tamsayýlý programlama modeli ile zorluk derecelerine göre gruplandýrýlmýþtýr. Ýkinci aþamada ise öðrencilerin çalýþma ve odaklanabilme verimlerini en üst düzeye çýkaracak sýnav çizelgesini elde etmek üzere bir tamsayýlý programlama modeli geliþtirilmiþtir. Modelin amacý, ayný günde birden fazla sýnava girme durumu olan öðrenci sayýsýný, ilgili sýnavlarýn zorluk dereceleri toplamý ile aðýrlýklandýrarak en küçüklemektir. Gerçek verilerden yola çýkarak bir öðretim dönemi için veri kümesi oluþturulmuþtur. Oluþturulan veri kümesi üzerinden önerilen çözüm yaklaþýmý uygulanarak çözümler alýnmýþ ve elle yapýlan çizelgeyle karþýlaþtýrýlarak, önerilen yaklaþýmla oluþturulan çizelgenin üstünlükleri tartýþýlmýþtýr.

In the faculties or departments of universities, preparing the examination timetables takes quite a long time, and often could not satisfy neither the students nor the instructors or managers. In this study, the final exam timetabling problem of a department of a university is considered. For the problem, in the first stage, the exams are classified into the groups according to their difficulty levels by an integer programming model. In the second stage, an integer programming model is proposed in order to find an exam timetable which will increase the concentration and study efficiency of the students. In the model, the number of students taking more than one exam on the same day is minimized by weighting the difficulty levels of the relevant exams. The proposed solution approach is applied by using a real data set of a semester. By comparing the exam timetable obtained with the schedule prepared by hand, the advantages of the proposed solution approach are presented.

Çapraz sevkiyat, bir daðýtým aðýnda, ürünlerin daðýtým merkezlerine gelen kamyonlar aracýlýðýyla teslim edildiði, müþteri taleplerine göre konsolide edilerek müþterilere teslim edilmek üzere giden kamyonlara yüklendiði yenilikçi bir sistemdir. Bu çalýþmada, çapraz sevkiyat merkezindeki her bir kamyonun kapýlara atanmasý ve kapýlardaki sýrasýnýn belirlenmesine yönelik olan kamyon çizelgeleme problemi ele alýnmýþtýr. Belirtilen probleminin çözümü için belirli bir çalýþma süresi içinde yüklenen ürün sayýsýnýn en büyüklenmesi amacýna sahip bir matematiksel model ve Tavlama Benzetimi algoritmasý önerilmiþtir. Farklý test problemleri türetilerek matematiksel model ve meta sezgisel algoritmanýn sonuçlarý karþýlaþtýrýlmýþtýr.

Cross docking is an innovative system that products are distributed to the distribution centers via trucks, consolidated according to customer demands, and loaded into trucks to be delivered to customers. This study focuses on the truck-scheduling problem, which consists of assigning each truck to a door at the dock and determining the sequences. This study presents a mathematical model and a Simulated Annealing Algorithm for door assignments and truck scheduling in multi-door cross-docking centers. The objective of the model is to maximize of the total number of shipping products within working time period. The results of the mathematical model and the meta-heuristic algorithm are compared by generating different test problems.

Lojistik, bir ürünün nakliyesinin yaný sýra, depolanmasý, ambalajlanmasý ve daðýtýmý gibi süreçleri de kapsamakta ve tüm sürecin, ilk üreticiden nihai tüketiciye kadar doðru bir biçimde çalýþmasýný hedeflemektedir. Maliyet ve hizmet bakýmýndan uygun bulunan karayolu taþýmacýlýðý, günümüzde tercih edilen ulaþým sistemlerinin baþýnda gelmektedir. Ancak geliþen teknolojiyle birlikte, birçok ürünün daðýtýmýnda drone’lardan da yararlanýldýðý görülmektedir. Bekleme zamanlarýný azaltmayý ve insangücü maliyetini ortadan kaldýrmayý amaçlayan bu sistem, yeni bir teslimat aracý olarak lojistik sürecinde yerini almýþtýr. Karayolunda oluþan trafik yoðunluðu, ürünlerin müþteriye ulaþmasýný geciktirmekte, bu sýrada artan CO2 salýmý da çevre ve ekonomi üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadýr. Bu çalýþmanýn amacý, drone kullanýmý ile hýzlý ve doða dostu bir teslimat gerçekleþtirmek suretiyle müþteri memnuniyetinde artýþ ve taþýma maliyetlerinde azalma saðlamak ve yukarýda bahsedilen problemlere bir çözüm sunmaktýr. Çalýþmada, eczanelerin günlük ilaç gereksinimlerinin drone’lar yardýmýyla karþýlanmasý ele alýnmýþ ve bu amaçla, Ýstanbul’un Bakýrköy ilçesi pilot bölge olarak seçilmiþtir. Önerilen iki aþamalý yöntemin ilk aþamasýndaki matematiksel model, kümeleme analizi yapmaktadýr. Bölgedeki eczanelerin koordinatlarý modele girdi olarak verilmiþ ve eczane kümeleri oluþturulmuþtur. Ýkinci aþamada ise, oluþturulan kümelerden birisi seçilerek, aðýrlýk merkezi yöntemiyle, burada bulunan eczanelere hizmet verecek olan drone merkezinin yeri bulunmuþtur. Daha sonra, bu kümeye ait eczanelere ilaç daðýtýmý yapýlýrken, aralarýndaki toplam mesafeyi enküçükleyecek þekilde drone’larýn teslimat rotalarýný belirleyen bir araç rotalama modeli geliþtirilmiþtir. Modeller, GAMS/CPLEX çözücüsü ile çözülmüþtür. Bu çalýþmanýn yakýn gelecekte literatürdeki “yeþil teslimat” alanýndaki yeni araþtýrmalarý tetikleyeceðine inanýlmaktadýr.

Logistics sector aims to distribute merchandise to designated places on time, while focusing on the entire process that starts from storing the goods at warehouses. Transportation by land is the most common and preferred way in logistics in terms of cost and service. Studies have been going on for drone transportation with the purpose of reducing the service time and making the process automated. Advancement of this technology has led to an increase in transportation with drones. Traffic is a huge problem in land transportation causing delays in delivery time. Furthermore, nature and economy are affected because of the CO2 emission, which is a consequence of intense traffic. In this study, utilizing drones for delivery is proposed with the aim of increasing customer satisfaction and minimizing transportation cost per delivery in a green way. Ýstanbul’s Bakýrköy district is selected as the implementation region, and daily drug delivery to pharmacies with drones is examined. In the first stage, a mathematical model that uses pharmacy coordinates as an input is developed for clustering analysis. In the second stage, one of these clusters is selected, and the location of the drone center that will serve pharmacies in the cluster is obtained by center of gravity method. Then, a vehicle routing model is proposed for finding the drone routes and calculating the total distance travelled within this cluster. Mathematical models are solved with GAMS/CPLEX solver. It is believed that this study will trigger new studies in “green delivery” literature in near future.

Bu çalýþmada, deprem sonrasý planlamaya yönelik bir lojistik að tasarýmý gerçekleþtirilmiþtir. Bu tasarýmda amaç, deprem sonrasý hayatta kalan kiþilerin, gereksinim duyulan temel insani ihtiyaçlara eriþiminin en kýsa sürede saðlanabileceði bir planlama yapmaktýr. Bu doðrultuda, seçili bir bölgede yer alan her mahallenin insani yardým ve ihtiyaç skoru hesaplanmýþ, insani yardým ve ihtiyaç skoru hesaplamasý üzerinden acil malzeme daðýtým merkezi lokasyonlarý tanýmlanmýþ ve her bir mahallenin hangi daðýtým merkezine baðlanmasý gerektiði ortaya çýkarýlmýþtýr. Lojistik að tasarýmý optimizasyonu için iki aþamalý bütünleþik bir model oluþturulmuþtur. Ýlk aþamada, her biri potansiyel bir malzeme daðýtým merkezi olma adayý olan mahallelerin, Analitik Hiyerarþi Prosesi (AHP) yöntemi yardýmý ile insani yardým ve ihtiyaç skoru ortaya çýkarýlmýþtýr. Sonraki aþamada ise insani yardým ve ihtiyaç skoru aðýrlýklý ve uzaklýk minimizasyonu amaçlý p-medyan modeli yardýmýyla hangi mahallelerde daðýtým merkezi açýlmasý gerektiðinin yaný sýra hangi mahallelerin hangi daðýtým merkezine baðlanmasý gerektiði hesaplanmýþtýr. Önerilen model, Ýstanbul ili Ümraniye ilçesi için, deprem sonrasý süreçte insani yardým daðýtým merkezi kurma problemine uygulanmýþ ve model, farklý deprem senaryolarý için yeniden kurgulanmýþtýr.

In this study, a logistic network design for post-earthquake planning was developed. The purpose of this design is to develop a plan that enables earthquake survivors to access to basic humanitarian needs in the shortest time. In this direction, humanitarian aid and need scores were calculated for each neighborhood in a selected region, using the humanitarian aid and need scores emergency material distribution center locations were defined and distribution centers to which each neighborhood will be connected were identified. An integrated two-stage model for logistic network design optimization is proposed. In the first stage, using Analytical Hierarchy Process (AHP), humanitarian aid and need scores of the neighborhoods, each of which is a candidate for a potential distribution center, were determined. In the next stage, with the help of humanitarian aid and need score weighted and distance minimization aiming p-median model, the neighborhoods in which the distribution centers should be located as well as the distribution centers which other neighborhoods should be connected to, were identified. The proposed model was applied to the problem of establishing humanitarian aid distribution centers in the post-earthquake period for the Ümraniye district of Istanbul province, and the model was reconstructed for different earthquake scenarios.

Gezgin Satýcý Problemi (GSP), bir satýcýnýn bütün þehirleri sadece bir defa ziyaret ederek baþlangýç noktasýna dönmesini saðlayan en kýsa rotanýn belirlendiði problemdir. GSP, araç rotalamadan baskýlý devre kartý montajýna kadar birçok problemin temelini oluþturur. Bu problem, optimizasyon alanýnda çalýþan kiþilerden büyük ilgi görmüþtür, ancak özellikle büyük ölçekli veri kümeleri için çözülmesi zordur. Bu çalýþmada, GSP’nin çözümü için Akýþkan Genetik Algoritma, En Yakýn Komþu ve 2-Opt sezgiselleri üzerine kurulu melez bir yöntem sunulmaktadýr. Önerilen yöntemin performansý literatürde bulunan En Yakýn Komþu, Genetik Algoritma, Tabu Arama, Karýnca Kolonisi Optimizasyon ve Aðaç Fizyolojisi Optimizasyon algoritmalarý kullanýlarak elde edilen çözüm deðerleri ile kýyaslanmýþtýr. Önerilen yöntemin sonuçlarý çözüm süresi ve kalitesi bakýmýndan üstünlük göstermektedir.

Travelling Salesman Problem (TSP) is a problem in which the shortest possible route enabling a salesman to return to the starting point after visiting all the cities exactly once is determined. Travelling Salesman Problem is the basis for many problems ranging from vehicle routing to printed circuit boards assembly. This problem has been attracting great attention from researchers in the field of optimization; nevertheless it is difficult to solve TSP, especially for large-scale data sets. This paper presents a hybrid solution method based on Fluid Genetic Algorithm, Nearest Neighbor and 2-Opt methods for the solution of TSP. The performance of the proposed method is evaluated with the solution values of the Nearest Neighbor, Genetic Algorithm, Tabu Search, Ant Colony Optimization and the Tree Physiology Optimization algorithms in the literature. The solution results show the superiority of the proposed method in terms of solution time and quality.

Bu çalýþmada spor giyim sektörü için üniversite öðrencileri olan genç tüketicilerin marka tercihleri ve tercih edilme nedenleri hakkýnda, Markov Zincirlerini temel alan Saklý Markov Modeli kullanýlarak bir uygulama gerçekleþtirilmiþtir. Uygulamada kullanýlmýþ veriler, Yýldýz Teknik Üniversitesi’nin Yýldýz kampüsünde öðrenim gören öðrencilere yönelik gerçekleþtirilen anketler aracýlýðýyla elde edilmiþtir. Yýldýz Teknik Üniversitesi öðrencilerinin spor giyim sektöründe tercih etmiþ olduklarý markalar ve bu markalarýn tercih edilme nedenleri ile ilgili veriler temel alýnarak bir Saklý Markov Modeli kurulmuþtur. Bu model ile Yýldýz kampüsünde öðrenim gören öðrencilerin spor giyim için tercih ettikleri markalar ve bu markalarýn tercih edilme nedenleri tahmin edilmiþtir. Tahminler için Saklý Markov Modelinin “Üç Temel Problemi”nin ilk iki probleminden yararlanýlmýþtýr. Tahminler sonucunda spor giyim markalarýnýn tercih edilme yüzdeleri bulunmuþtur. Elde edilen sonuçlara göre en önemli tercih edilme nedeni “Kumaþ ve Dikiþ Özellikleri – Tasarým” olarak ortaya konulmuþtur.

In this study, an application was carried out using the hidden Markov model based on Markov chains on the reasons for the brand preferences and preferences of young consumers who are university students for the sports apparel sector. The data used in the application were obtained through the surveys conducted for the students studying at Yýldýz Technical University's Yýldýz campus. A Hidden Markov model was established based on the brands preferred by Yýldýz Technical University students in the sports industry and the data related to the reasons for the preference of these brands. With this model, the preferred brands for sportswear and the reasons for the preference of these brands were estimated for the students studying on Yýldýz campus. For estimates, the first two problems of the hidden Markov model “three basic problems” were exploited. As a result of the estimates, the percentages of sportswear brands were found to be preferred. According to the results, the most important reason for choosing is “Fabric and Sewing Properties – Design”.

Futbol maçlarý yüksek belirsizliðe sahiptir ve sonuçlarýnýn tahmin edilmesi zordur. Sadece veriye dayalý tahmin ve yapay öðrenme yöntemleri, futbol tahminlerinde kýsýtlý performans elde edebilmektedir. Uzman bilgisine dayalý modeller baþarýya sahip olmuþtur, fakat bu modellerin baþka yerlere uygulanmasý için yine uzman bilgisi ve analistler tarafýndan gözden geçirilmesi gerekmektedir. Bu çalýþmada Türkiye futbol ligleri için geliþtirilmiþ özgün bir Bayes aðý modeli önerilmektedir. Önerilen model futbol müsabakasý yapan takýmlarýn hücum ve savunma gücünü maça iliþkin birçok gözlem ile belirleyerek maç sonucunu tahmin etmeyi amaçlamaktadýr. Modelin yapýsý ve parametreleri uzman bilgisi ile geliþtirilmiþtir. Modelden tahmin üretirken geçmiþ maç verisi ile maça iliþkin uzman bilgisi girdi olarak kullanýlabilmektedir. Önerilen model Türkiye Süper Ligi’nden gerçek maç verisi ile deðerlendirilmiþtir.

The results of football matches are difficult to predict due to their high uncertainty. Previous applications of data-driven machine learning approaches had limited performance in this prediction problem. Models that use expert knowledge had relatively higher performance but it is difficult to adapt these models to different cases as they need to be reviewed by experts and analysts based on specific requirements of the new application. This paper proposes a novel Bayesian network model to predict the results of football matches in Turkish football leagues. The Bayesian network model predicts the match results by estimating the attack and defense capability of the teams based on multiple observations about the football match. The structure and parameters of the model is defined based on expert knowledge. The model is able to use statistical data from previous matches and expert knowledge about these factors to generate predictions. The proposed model is evaluated by using data from the Turkish Super League.