Araþtýrmada Erzurum ve yöresinde yetiþtirilen Rosa dumalis ssp. boissieri var. antalyensis (RDA), Rosa dumalis ssp. boissieri var. boissier (RDB) ve Rosa canina (RC) meyvelerinin bazý kimyasal özellikleri belirlenerek, bu meyvelerden pulp elde edilmiþtir. Üretilen pulpa farklý oranlarda ticari þeker ilave edilerek marmelat üretimi yapýlmýþtýr. Üretilen marmelatlarýn çeþitli fiziksel, kimyasal ve duyusal özellikleri belirlenmiþtir. Marmelatlar oda þartlarýnda 5 ay süre ile depolanmýþtýr. Depolama baþlangýcýnda 1/0.33, 1/0.50, 1/1.75 ve 1/1.00 pulp/ticari þeker muamalelerinde askorbik asit deðerleri sýrasýyle ortalama, 356; 266; 147 ve 168mg/100g, pH deðerleri sýrasýyla ortalama, 3.35; 3.42; 3.28 ve 3.42, titrasyon asitliði deðerleri sýrasýyla ortalama, % 1.28; % 0.77; % 0.68 ve % 0.45 olarak saptanýrken, ayný muamelelerde depolamanýn 5. ayýnda askorbik asit deðerleri sýrasýyla ortalama, 249; 153; 81 ve 103 mg/100g, pH deðerleri sýrasýyla ortalama, 3.32; 3.40; 3.27 ve 3.39; titrasyon asitliði deðerleri ise sýrasýyla ortalama, % 1.13; % 0.75; % 0.58 ve % 0.50 olarak tesbit edilmiþtir. Aynýmuamelelerde yapýlan duyusal deðerlendirmede ise muameleler sýrasýyle, 87.4; 86.8; 87.8 ve 84.7 puan/100 puan’la deðerlendirilmiþlerdir.

Some chemical properties of Rosa dumalis spp boissien var. antalyensis (RDA), Rosa dumalis spp. boissieri var. bossieri (RDB), and Rosa canina (RC), which are grown in Erzurum and at the surrounding of Erzurum, were determined and processed to pulp. Marmalades were produced adding different ratio of sugar in pulp. It was determined that some chemical, phsysical and sensory properties of marmalades and they were stored under room condition for five monhts. Marmalades were produced using by the ratio of pulp/sugar: 1/0.33, 1/0.50, 1/0.75 and 1/1.00. At the beginning of the storage, the mean value of the content of ascorbic acid in these samples were found 356; 266; 147 and 168 mg/100 g, the mean value of pH 3.35; 3.42; 3.28 and 3.42, the mean value of the titration acidity 1.28 %; 0.77 %; 0.68 % and 0.45 %, respectively. At the end of the storage time, these values were found as follows; ascorbic acid 249; 153; 81 and 103 mg/100 g, pH value 3.32; 3.40; 3.27 and 3.39, the titration acidity 1.13 %; 0.75 %; 0.58% and 0.50 %. Regarding the organoleptic test of same samples were scored as 87.4, 86.8, 87.8 and 84.7 out of 100, respectively.

Karotenoidler bitkilerde bulunan, açýk sarý-kýrmýzý arasý renkleri veren pigmentlerdir. Meyve sebze tüketimi sonucu vücuda alýnýrlar. Suda çözünmezler, alkali ortamda stabildirler ve görünür bölgede 400-450 nm dalga boyunda maksimum soðurma verirler. Bazý karotenoidler A vitamini ön maddesi olarak aktivite gösterirler ve bu nedenle vücut için gerekli olan A vitamininin sentezi açýsýndan önemlidirler. A vitamini eksikliði sonucu oluþabilecek hastalýklarýn, kroner kalp rahatsýzlýklarýnýn ve kanserin önlenmesinde önemli rolleri bulunmaktadýr. Sahip olduklarý antioksidan özellikleri sayesinde kanseri önleme ya da geciktirmede etkilidirler. Karotenoid alýmý ile özellikle akciðer kanseri riskini düþürmede baþarýlý sonuçlar elde edilmiþtir. Meyve sebze aðýrlýklý diyetin saðlýk açýsýndan çok büyük önem taþýdýðý gerçeði bir kez daha karþýmýza çýkmaktadýr.

Carotenoids are brightly yellow to red pigments occuring in plants and are introduced into humans through dietary intake of vegetables and fruits. They do not dissolve in water, they can give maximum absorption in UV region at 400-450 nm., and they are stable in alkali. Some carotenoids have provitamin A activity and they are important because of the synthesis of Vitamin A needed to be taken into the body. In addition to this function, carotenoids play very important roles in preventing diseases caused by Vitamin A deficiency, coronary heart diseases, and cancer. They are effective in preventing or at least slowering cancer as a result of their antioxidative properties. Studies are shown that cancer risk (especially the lung cancer) decreases with the intake of carotenoids. As a conclusion vegetables and fruits-rich diet is always important and valuable for healty populations.

Su ihtiyacýnýn karþýlanmasýna yönelik olarak yüzeysel sularýn arýtýlmasýnda kimyasal madde kullanýmý gerekmektedir. Koagülasyon (pýhtýlaþtýrma) ve flokülasyon (yumuþaklaþtýrma) iþlemlerinde kullanýlan kimyasal maddelerin optimum miktarlarýnýn bulunmasý saðlýk ve iþletme ekonomisi açýsýndan önemlidir.Bu çalýþmada, içme suyu arýtýmýnda kimyasal madde kullanýmý, bunlarýn optimum miktarlarýnýn bulunmasý üzerinde durulmuþ ve Konya içme suyu arýtma tesisinde kullanýlan kimyasal maddelerin optimum miktarlarý belirlenmeye çalýþýlmýþtýr. Bunun için laboratuarda çeþitli þartlarda bir dizi jar-test deneyleri sürdürülmüþ ayrýca giriþ ve çýkýþ suyuna ait pH, sýcaklýk ve bulanýklýk ölçümleri yapýlmýþtýr. Deneysel çalýþmalardan elde edilen sonuçlara göre, hamsu bulanýklýðýný 5.0 NTU deðerinin altýna düþürmek için yaklaþýk 35.0 mg/L alüminyum sülfat dozunun yeterli olabileceði belirlenmiþtir. Koagülant yardýmcýsý olarak polielektrolit kullanýmýna devam edilmesinin yararlý olacaðý ve ayrýca kimyasal madde kullanýmýnda yapýlacak optimizasyon ile kimyasal madde sarfiyatýnda yaklaþýk % 15 tasarruf saðlanacaðý sonucuna varýlmýþtýr.

In order to satisfy the drinking water consumption, it is necessary to use the chemical substances during the water treatment processes. As a result, the optimisation of the chemicals used for coagulation and flocculation processes becomes as an important aspect in terms of public health and operation costs for drinking water treatment processes. The aim of this research was to investigate the optimisation of the chemical substances used during the potable water treatment. A special attention was given to optimise the chemicals used in water treatment plants for the city of Konya. For this, a number of tests were carried out by using jar-test apparatus in the laboratory. The water quality parameters investigated were pH, temperature and turbidity. As a result of this investigation, in order to decrease the influent turbidity below 5.0 NTU, 35.0 mg/L aluminium sulphate can be used as an optimum dosage. In addition, 15 % savings on the chemical substances costs can be achieved by the use of optimal dosages of the chemicals.

Araþtýrmada, Çay Ýþletmeleri Genel Müdürlüðü (Çaykur)'ne ait fabrikalardan 1992 kampanya dönemi sonunda elde edilen çay atýklarý üzerinde çalýþýlmýþtýr. Yaþ çay yapraklarýnýn fabrikalarda siyah çaya iþlenmesi sýrasýnda açýða çýkan kaba ve ince atýk ile birlikte, çay atýðýndan hazýrlanan kompost ve zenginleþtirilmiþ kompostun topraktaki enzim aktivitesi ve nitrifikasyon üzerine etkileri bu araþtýrmada belirlenmeye çalýþýlmýþtýr. Çay atýklarý, 200 g toprak alabilen saksýlara aðýrlýk esasýna göre % 0, % 2.5 ve % 5.0 dozlarýnda uygulanmýþtýr. Ayrýca saksýlara amonyum sülfat halinde 200 µg/g N verilmiþ ve 1., 7., 14., 28. gün inkübasyon sürelerinin sonunda topraðýn enzim analizleri yapýlmýþtýr. Nitrifikasyonun belirlenebilmesi için de 1., 7., 14., 28. gün sonunda NH+4-N ve NO-3 -N'u tayin edilmiþtir. Topraðýn incelenen biyolojik özelliklerinden üreaz enzim aktivitesi, ince ve kaba çay atýðý dozlarýna ve 1., 2. ve 3. haftalýk inkübasyon süresine baðlý olarak artarken 4. haftada azalmýþ olup, alkali fosfotaz enzim aktivitesi inkübasyon süresi boyunca artmýþtýr. Topraðýn NH+4 -N’u miktarý farklý çay atýklarý ve dozlarýna baðlý olarak azalmýþ, buna karþýlýk NO-3 -N'unda çay atýðý ilavesinde zamana baðlý olarak dikkate deðer bir artýþ meydana gelmiþtir.

The research was carried out on tea wastes supplied from factories of General Directorate of Tea Enterprises. The aim of this study is to determine the effects of composted, enriched composted tea wastes along with coarse and fine tea wastes released by tea factories processing raw tea leaves into black tea, on soil enzyme activity and nitrification. Tea wastes were applied to pots of 200 g-soil capacity, at the rate of 0 %, 2.5 % and 5.0 % of the pot capacity in addition, 200 µg/g N, in the form of ammonia sulphate, was given to each pot. Soils were analysed for enzyme activities at the end of 1., 7., 14., and 28. day of incubation. Amount of NH+4 N and NO-3 N were determined for nitrification at the end of 1., 7., 14. and 28. day of incubation. Urease enzyme activity increased, depending on coarse and fine tea waste doses at the incubation periods of 1., 2. and 3. weeks, but decrease was monitored at 4.. week of the incubation. Whereas, alkaline phosphatase enzyme activity increased throughout the incubation period. The amount of NH+4 N in the soil diminished depending on different tea wastes and doses, yet NO -3 N in the soil showed no significant augmentation.

Alternatif projelerin deðerlendirilmesi ve bunlarýn arasýndan en cazip olanýn seçimi, kýsa ve uzun vadeli maden planlamalarýnda dikkatle ele alýnmasý gereken önemli çalýþmalardýr. Birden fazla yatýrým projelerini deðerlendirme tekniðinin olmasý, deðerlendirme çalýþmalarý açýsýndan avantaj teþkil etmesine raðmen, tekniklerin ortaya koyduðu sonuçlarýn birbirinden farklý olmasý, optimum kararlarýn alýnmasýný zorlaþtýrmaktadýr. Bu makalede, alternatif projelerin deðerlendirilmesi ve seçiminde en fazla kullanýlan net bugünkü deðer ve iç karlýlýk oraný yöntemleri incelenmiþ ve verilen bir örnekle de her iki tekniðin ortaya koyduðu sonuçlar yorumlanmýþtýr

For both short and long term mine planning, the evaluation of alternative investment projects and the selection of most feasible one among alternative projects, are important studies, which should be carefully managed. Although, to a significant extent, it may be advantegeous that there are a number of investment evaluation techniques for studies. However, the different results provided by these techniques cause optimum decisions a difficult task to be made. In this paper, net present value and internal rate of return methods are examined and with an illustrative example, the results obtained from both techniques are critically interpreted.

Dünyada yenilenebilen enerji kaynaklarýndan jeotermal enerjinin elektrik üretimi ve merkezi ýsýtmada kullanýldýðý düþünülürse, günümüzde yýllýk 77 milyon varillik petrol eþdeðer tasarruf saðlar. Jeofizik arama yöntemleri, jeotermal alanlarýn hem araþtýrýlmasýnda hem de geliþtirilmesinde ve doðrudan gözlenmesinde önemli rol oynamaktadýr. Sýcaklýk anomalilerini doðrudan doðruya gösteren ve mekanik sondaj yerlerinin belirlenmesinde en etkili yöntemler, termal ve jeoelektrik yöntemlerdir. Ancak söz konusu jeotermal alanlarýn araþtýrýlmasýnda anýlan jeofizik arama yöntemlerinden baþka Gravite, Manyetik, Sismik, Radyometrik, Kuyu Jeofiziði ve Kuyu Logu ile jeotomografinin birlikte kullanýlmasý halinde daha iyi sonuçlar ortaya çýkabilmektedir. Buradan hareketle, bu makalede jeofizik arama yöntemleri kullanýlarak jeotermal alanlarýn saptanmasý ile ilgili dünyadan ve ülkemizden iki uygulama örneði verilmiþtir. Bunlardan Uþak-Banaz jeotermal alanýnda jeoelektrik yöntemler kullanýlarak yapýlan çalýþma sonucunda 55 °C’de artezyen yapan sýcak su bulunmuþtur.

Geothermal energy which is one of the reuseable energy resources, can save as much as 77 million barrels of petroleum equivalent annually when used in the production of electricity and heating-environment. Geophysical exploration methods plays in important role in the fields of geothermal exploration, development and observational studies. Thermal and geoelectrical methods are the most effective methods which shows the temperature variation anomalies and mechanical drilling places. But, when the other methods of gravity, magnetic, radiometric, well geophysics and well logs can be used in conjunction with seismic tomography, apart from the mentioned geophysical exploration method, better results could be obtained. From the above mentioned facts various case history reports are given from our country and worldwide to determine geothermal energy resources by using geophysical exploration technique application. From these results of studies a 55 °C hot water artessian aquifer is found in the Uþak-Banaz geothermal field by applying geoelectrical methods.

Yapýlarda biyoklimatik konforun saðlanabilmesi, iç ortam sýcaklýðýnýn insanlarýn kendini rahat hissedebileceði bir deðerde olmasýyla mümkündür. Yaz-kýþ iklim þartlarýna ve bulunulan mahale göre deðiþen iç ortam sýcaklýklarýnýn istenen deðerler civarýnda olmasý gerekir. Bu nedenle herhangi bir yapý içerisindeki ortam sýcaklýðýnýn, doðal veya yapay soðutma ve ýsýtma ile hangi deðerler arasýnda deðiþebileceði önem kazanmaktadýr. Bu nedenle çalýþmada, konveksiyon, radyasyon ve infiltrasyonla ýsý kazancý, mahali çevreleyen duvarlarýn ve içteki eþyalarýn ýsý kapasiteleri ve deðiþen dýþ ortam sýcaklýðý dikkate alýnarak, iç ortam sýcaklýðýnýn deðiþimi incelenmiþtir. Ayrýca ortamda soðutma kaynaðýnýn bulunmasý veya bulunmamasý durumlarýnda da iç ortam sýcaklýðýnýn zamana göre deðiþimi hesaplanmýþtýr. Bu amaçla ýsý kazançlarý, iç ve dýþ ortam sýcaklýklarý, soðutma kaynaðý yükü ile güneþ ýþýnýmý Fourier serisine dönüþtürülerek analitik bir çözüm elde edilmiþtir.

It is possible to achive the bio-climatical comfort is buildings by setting the indoor temperature at certain level at which the people feels himself comfortable. The indoor temperature changing with the summer-winter climate conditions and with the building materials should always be around desirable level. Therefore, the variation of indoor temperature depending on the natural and artifical cooling and heating of building materials, within the range of design, is becoming so important. For this reason, in this investigation, the variation of indoor temperature has been analysed considering the variation of heat gain by convection, radiation and infiltration, the heat capacity of materials used in building including the outdoor and the temperature of outer ambient. In addition to this, the variation of indoor temperature with time has been computed under the condition that whether the cooling source exist or not. For this purpose, the heat gains, the indoor and outer temperature, the capacity of cooling system and solar radiation have been expressed analyticaly by transforming them into Fourier series.

Alüminyum (Al 99.0), çeþitli deformasyon sýcaklýðý ve deformasyon hýzlarýnda çekme deneyine tabi tutularak, deformasyon hýzý ve deformasyon sýcaklýðýnýn bu malzemenin mekanik özelliklerine etkisi incelenmiþtir. Ýnceleme sonucunda; artan deformasyon sýcaklýðý ile malzemenin akma ve çekme mukavemeti deðerlerinin azaldýðý, birim þekil deðiþtirme ve kopma büzülmesinin arttýðý, plastik deformasyon üssü (n)'in azalýrken deformasyon hýzý duyarlýlýðý üssü (m)'in arttýðý tesbit edilmiþtir. Sabit bir sýcaklýkta ise deformasyon hýzýnýn artmasý, tüm mekanik özellik deðerlerini arttýrmýþtýr.

The effects of deformation temperature and strain rate to the mechanical properties of Aluminum (Al 99.0) were investigated by tensile experiment at different deformation temperatures and strain rate. At the end of investigation; it was determined that, with increasing deformation temperature, yield and tensile strenghts of the material decrease, strain rate and decrease of area increase, when plastic deformation exponent (n) decreases, strain rate accuracy exponent (m) increases. At a fixed temperature an increase in deformation speed increased all mechanical properties.

Bu çalýþmada, düz diþlilerin diþ kökü gerilmeleri düzlem gerilme problemi olarak sonlu elemanlar yöntemiyle analiz edilerek, diþli jant kalýnlýðýnýn diþ kökü gerilmeleri üzerindeki etkisi araþtýrýlmýþtýr. Problemi temsil eden, sonlu elemanlara bölünecek bölgeyi elde etmek için diþ profilini oluþturan bir bilgisayar programý hazýrlanmýþtýr. Jant kalýnlýðýnýn gerilmeler üzerindeki etkisini belirlemek için, tek diþ modelle jant kalýnlýðý adým adým deðiþtirilerek gerilme analizi yapýlmýþtýr. Bu incelemeye dayanarak düz diþlilerde sonlu elemanlarla gerilme analizinde sonlu eleman modeli için uygun jant kalýnlýðý önerilmiþtir.

In this study, root stresses of spur gear tooth are analysed as plane stress problem by the finite element method (FEM). The effects of rim thickness of spur gear on the root stresses is investigated. The computer program which produces a profile of the gear tooth for obtaining mesh region presenting the problem is prepared. In order to examine the effect of the rim thickness on the root stresses, the stress analysis is made on single tooth models varying the rim thickness in steps. On the basis of these investigations a suitable rim thickness of gear model for stress analysis by FEM is proposed.

Bu çalýþmada, hidrostatik-hidrodinamik yataklarýn iyi bir uygulama alaný olan, eðik plakalý eksenel pistonlu pompa ve motorlarýn performansý üzerinde etkili olan kayýcý pabuçlar incelenmiþtir. Bununla ilgili olarak viskoz moment kayýplarý, viskoz akýþkan kaçaðý ve güç kayýp denklemleri elde edilip, deðiþik çalýþma ortamlarýnda bu karakteristik parametrelerin deðiþimi ve mukayesesi deneysel olarak incelenmiþtir.

In this study, the slippers being the most effective on the performance of swash plate type axial piston pumps and motors, which is a good example of hydrodynamic-hydrostatic bearing applications, have been investigated. With respect to this, having derived the viscous moment loss, viscous flow leakage loss and power loss equations, the variations of these parameters under different operating conditions have been examined experimentally.

Dergimizin 96 2 (3) sayý ve 185-192 sayfalarýnda yukarýda verilen baþlýklý yayýnlanan yazýda bulunan þekillerden bazýlarý matbaada meydana gelen bir arýza nedeni ile eksik basýlmýþtýr. Okuyuculardan ve Yazarlardan özür dileriz.