Türkiye’nin Ege bölgesi iklim koþullarý ve toprak özellikleri açýsýndan meyve üretimine çok elveriþli bir bölgedir. Ege bölgesindeki meyve ve sebze üretimi Türkiye tarým ekonomisi açýsýndan önemli bir konuma sahiptir. Meyvecilik sektörü Türkiye’nin tarým ekonomisi açýsýndan oldukça önemli bir yere sahiptir. Çalýþmanýn amacý, Ege bölgesindeki dengesiz meyve üretiminin önüne geçilerek daha verimli meyve yetiþtiriciliðini saðlamaktýr. Çalýþmada, farklý koþullarda yetiþen meyveleri Ege bölgesindeki farklý özelliklere sahip illerde dengeli bir þekilde üretiminin yapýlacaðý bir atama amaçlanmýþtýr. Atama problemi için Ege bölgesindeki þehirlerin koþullarý ve meyvelerin yetiþme koþullarý birlikte ele alýnmýþtýr. Bu koþullar rakým, sýcaklýk, toprak niteliði, iklim, nem, iþgücü ve sulamadýr. Meyve üretimi için AHP yöntemiyle koþullar analiz edilmiþ ve faktör aðýrlýklarý hesaplanmýþtýr. Meyvelerin atama problemini çözmek için Aras ve Bulanýk Mantýk yöntemleri kullanýlmýþtýr. Bu yöntemler, belli bir durumun hesaplanamayan özelliklerini sayýsallaþtýrarak sonuca ulaþmayý saðlamaktadýr. Endüstriyel deðeri ve ihracat geliri yüksek olan baþta incir, üzüm, kekik ve kiraz üretimi için sýrasýyla Aydýn, Manisa, Denizli ve Afyonkarahisar illeri önerilmiþtir. Yapýlan çalýþma ülke genelinde her bölgede bu þekilde meyve ve sebze atamasýnýn yapýlarak dengesiz üretimin önüne geçilebileceðini göstermiþtir. Sonuçta ülkenin tarým arazileri etkin kullanýlabilecek ve tarýmýn milli ekonomiye katkýsý artacaktýr.

Turkey's Aegean region is a very suitable region for fruit production in terms of climatic conditions and soil characteristics. Fruit and vegetable production in the Aegean region has an important position in terms of Turkey's agricultural economy. The fruit growing sector has a very important place in Turkey's agricultural economy. The aim of the study is to prevent unbalanced fruit production in the Aegean region and to ensure more efficient fruit growing. In the study, it was aimed to assign a balanced production of fruits grown under different conditions in provinces with different characteristics in the Aegean region. For the assignment problem, the conditions of the cities in the Aegean region and the growing conditions of the fruits are considered together. These conditions are altitude, temperature, soil quality, climate, humidity, labor and irrigation. Conditions for fruit production were analyzed with the AHP method and factor weights were calculated. Aras and Fuzzy Logic methods were used to solve the assignment problem of fruits. These methods enable to reach the result by digitizing the non-computable features of a particular situation. Aydýn, Manisa, Denizli and Afyonkarahisar provinces have been proposed, respectively, for the production of figs, grapes, thyme and cherries, which have high industrial value and export income. The study has shown that unbalanced production can be prevented by assigning fruits and vegetables in this way in every region of the country. As a result, the country's agricultural lands will be used effectively and the contribution of agriculture to the national economy will increase.

Günümüzde her alanda olduðu gibi, kentsel lojistikte de sürdürülebilirliðin önemi giderek artmaktadýr. Bu anlamda bir kentin kentsel lojistik performansý da sürdürülebilirliðin temel bileþenleri olan ekonomik, sosyal ve çevresel faktörlere dayalý olmalýdýr. Bu anlamda kentsel lojistik performans kriterlerinin belirlenmesi, ekonomik, sosyal ve çevresel koordineli bir kalkýnma için önemli bir temeldir. Bu çalýþmada amaç bir Sürdürülebilir Kentsel Lojistik Performans Endeksi (Sustainable Urban Logistics Performance Index – SULPI) geliþtirmektir. Çalýþmada SULPI için gereken kriterler belirlenmiþ ve sürdürülebilirlik bileþenlerine uygun þekilde sýnýflandýrýlmýþtýr. Akabinde bu kriterler AHP Yöntemi kullanýlarak, kentsel lojistiðin farklý paydaþlarýný temsil eden 4 farklý uzman tarafýndan deðerlendirilmiþ ve her bir SULPI kriterinin aðýrlýðý hesaplanmýþtýr.
Önerilen model, SULPI hesaplamasýnda ilgili kent için mümkün olduðunca gerçek ve hali hazýrda var olan ve kolay eriþilebilir verilere dayalý olmasý ve sürdürülebilirliði temsil eden kriterleri ele alan yapýsý ile literatüre katký saðlamaktadýr. SULPI, yetkililerin kentlerin lojistik performanslarýný belirlenen kriterlere göre karþýlaþtýrmalarýna, kentsel lojistik uygulamalarýný sürdürülebilirlik açýsýndan iyileþtirmeye yönelik planlar yapmalarýna ve/veya planlarýný revize etmelerine yardýmcý olacaktýr.

Today, just like in every field, the importance of sustainability is also increasing in urban logistics. In this sense, the urban logistics performance of a city should also be based on economic, social and environmental factors, which are the basic components of sustainability. In this sense, the determination of urban logistics performance criteria is an important basis for an economic, social and environmental coordinated development. In this study, a Sustainable Urban Logistics Performance Index (SULPI) is developed. In the study, the criteria required for SULPI were determined and classified in accordance with the sustainability components. Subsequently, these criteria were evaluated by 4 different experts representing different stakeholders of urban logistics using the AHS Method and the weight of each SULPI criterion was calculated.
The proposed model contributes to the literatüre by using an approach with the criteria representing sustainability. Its is also based on real and easily accessible data for the relevant city for which the SULPI is calculated. SULPI will help the authorities to compare the logistics performance of the cities according to the determined criteria, make and/or revise plans to improve the urban logistics practices in terms of sustainability.

Bisiklet paylaþým sistemlerinin artan popülaritesi, talebi doðru tahmin etme ihtiyacýný artýrmýþtýr. Bu çalýþma, bisiklet paylaþým sistemlerinde talebi tahmin etmek için gradyan artýrma yöntemlerinin kullanýmýný araþtýrmaktadýr. Bu amaçla, XGBoost, LightGBM ve CatBoost gradyan artýrma algoritmalarýný kullanarak bisiklet paylaþým talebini tahmin etmek için bir yöntem önerilmektedir. Önerilen yöntem Konya ve Washington, D.C. olmak üzere iki gerçek dünya veri setine uygulanmýþtýr. Her iki veri setinde de hava koþullarý ve günün belirli özellikleri gibi bilgiler yer almaktadýr Geçmiþ veriler üzerinde bir gradyan artýrma modeli eðiterek, gelecekteki bisiklet paylaþýmý talebine iliþkin son derece doðru tahminler yapýlabilmektedir. Tüm gradyan artýrma modelleri en iyi hiperparametre kümeleriyle eðitildiðinde; CatBoost, XGboost ve LightGBM'den daha iyi performans göstermiþtir.

The increasing popularity of bike-sharing systems has led to a growing demand for accurate demand prediction methods. This study explores the use of gradient-boosting methods for predicting demand for bike-sharing systems. In this paper, we propose a method for predicting bike-sharing demand using gradient boosting algorithms XGBoost, LightGBM, and CatBoost. This study examined two real-world data sets, one for Konya and the other for Washington, D.C. Both of the datasets include information such as weather conditions, and specific characteristics of the day. We make highly accurate predictions of future bike-sharing demand by training a gradient-boosting model on historical data. CatBoost outperforms XGboost and LightGBM when all gradient boosting models are trained with the best hyperparameter sets.

Kablo sektörü, yüksek hammadde maliyetleri ile üretim gerçekleþtirmektedir. Ekstrüder hatlarý; ürün kalite ve maliyetleri açýsýndan fark yaratmaktadýr. Bu nedenle en iyi hattýn seçimi önem arz etmektedir. Bu çalýþmada bir kablo firmasýnda üretime alýnacak yeni bir yalýtkan malzeme için dört ekstrüder hattý ele alýnmýþtýr. Tüm alternatifler için toplam yedi deðerlendirme kriteri belirlenmiþtir. Pisagor bulanýk ve üçgensel bulanýk sayý kümelerinde tanýmlý dilsel ifadeleri kullanarak firma üretim yöneticilerinden oluþan karar verici grubu tüm alternatifleri, kriterler altýnda deðerlendirmiþtir. Deðerlendirmeler neticesinde, Pisagor bulanýk sayýlar kullanýlarak öncelikle Bulanýk CRITIC yöntemi ile objektif kriter aðýrlýklarý belirlenmiþ ardýndan üçgensel bulanýk sayýlarýn kullanýldýðý Bulanýk MAIRCA yöntemi ile ekstrüder hattý seçimi gerçekleþtirilmiþtir. Kriterlerin, elde edilen sonuçlar üzerindeki etkisini ölçmek için duyarlýlýk analizleri gerçekleþtirilmiþtir. Kiterlerin aðýrlýklandýrýlmasý adýmýnda enerji kullanýmý kriteri ön plana çýkmýþtýr. HFFR ürününün mamüle dönüþtürülmesi için en uygun hattýn ‘Bobin’ olduðu belirlenmiþtir. Çalýþma ile birlikte uygulama yapýlan firma için öncelikli hat tanýmlanmýþtýr.

The cable industry carries out production with high raw material costs. Extruder lines make a difference in terms of product quality and costs. Therefore, the selection of the best line is important. In this study, four extruder lines were considered for a cable company for the production of a new insulation material. A total of seven evaluation criteria were determined for all alternatives. The decision-making group, consisting of production mansagers of the company, evaluated all alternatives under the criteria using linguistic expressions defined in Pythagorean fuzzy and triangular fuzzy number sets. As a result of the evaluations, objective criterion weights were determined using the Fuzzy CRITIC method with Pythagorean fuzzy numbers, and then the extruder line selection was carried out using the Fuzzy MAIRCA method with triangular fuzzy numbers. Sensitivity analyses were conducted to measure the impact of criteria on the obtained results. In the step of weighting the criteria, the energy usage criterion stood out. It was determined that the "Bobin" line is the most suitable for the conversion of the HFFR product into the final product. The study identified the priority line for the company where the application was carried out.

Endüstri 4.0’ýn yol açtýðý dijital dönüþüm süreci, ülkelerin yeniden yapýlandýrýlmasýný gerektirmektedir. Dijital dönüþüm, bilgi birikimi ile teknolojiyi entegre ederek verimliliði arttýrmak yoluyla katma deðere sahip ürünler ile sürdürülebilir bir kârlýlýðý hedeflemektedir. Dijital dönüþümün yarattýðý fýrsatlarýn ve tehditlerin farkýnda olan ülkeler, rekabette avantaj elde ederek pazar paylarýný arttýrma imkâný bulabilmektedir. Bu nedenle ülkelerin, dijital dönüþümü benimseme ve uygulama düzeylerinin tespit edilebilmesi için çeþitli kuruluþlar tarafýndan analizler ve deðerlendirmeler yapýlmaktadýr. Bu çerçevede, Biliþim Sanayicileri Derneði (TÜBÝSAD) tarafýndan hazýrlanan ve ilki 2020 yýlýnda yayýmlanan Türkiye Dijital Dönüþüm Endeksi, Türkiye’nin dijital dönüþüm performansýnýn zaman içinde deðiþiminin gözlenmesine ve diðer ülkelerle karþýlaþtýrma yapýlmasýna imkân saðlayan kullanýþlý bir araçtýr.
Türkiye Dijital Dönüþüm Endeksi, çeþitli göstergeleri (kriterleri) dikkate alarak, 4 ana bileþeni (ana kriteri) ve 10 alt bileþeni (alt kriteri) içeren bir endekstir. Bu endeks deðeri hesaplanýrken her bir kriterin öneminin eþit olduðu varsayýlmaktadýr. Ancak endeks deðeri hesaplamada kullanýlan ana ve alt kriterlerin önem derecelerinin gerçekte farklý olmasý nedeniyle kriter aðýrlýklarýnýn dikkate alýnarak endeks hesaplamanýn daha anlamlý olacaðý düþünülmektedir. Bu nedenle bu çalýþmada, kriter aðýrlýklarýnýn hesaplanmasýnda dijital dönüþüm konusunda uzmanlaþmýþ kiþilerin görüþleri dikkate alýnarak Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden biri olan Bayesian Best-Worst Method (BBWM) ile dijital dönüþüm endeks deðeri yeniden hesaplanmýþtýr. Bu yöntem sayesinde bir uzman grubun bir kriteri diðerine tercih etme derecesi ölçülerek bütünleþik aðýrlýklar elde edilebilmektedir. Bu çalýþma ile elde edilen bulgular, Türkiye’nin dijital dönüþüm performansýný nasýl artýrýlabileceðine iliþkin ipuçlarý sunarken, bu bulgularýn TÜBÝSAD'ýn hazýrladýðý rapordaki sýralamayý ve yorumlarý etkileyeceði düþünülmektedir.

The digital transformation process caused by Industry 4.0 requires the restructuring of countries. Digital transformation integrates the knowledge and technology. It aims at sustainable profitability with products with added value by increasing efficiency. Countries that are aware of the opportunities and threats created by digital transformation can find the opportunity to increase their market share by gaining a competitive advantage. For this reason, analyses and evaluations are made by various organizations in order to determine the level of adoption and implementation of digital transformation by countries. In this framework, Turkey Digital Transformation Index was prepared by Informatics Industry Association (TÜBÝSAD) and the first one was published in 2020. It is a useful tool that allows observing the change in Turkey's digital transformation performance over time and making comparisons with other countries.
The Turkey Digital Transformation Index includes 4 main components (main criteria) and 10 sub-components (sub-criteria) taking into account various indicators (criteria). It is assumed that the importance of each criterion is equal when calculating this index value. However, it is thought that the main and sub-criteria used in the index value calculation are actually different in importance. Therefore, it will be more meaningful to calculate the index by considering the criteria weights. For this reason, they are calculated in this study with Bayesian Best-Worst Method (BBWM), which is one of the Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods, taking into account the opinions of experts in digital transformation. The digital transformation index value is recalculated with these criteria weights. Thanks to this method, aggregated weights are obtained by measuring the degree to which an expert group prefers one criterion to another. This study provides tips on how to increase Turkey's digital transformation performance. It is thought that the findings will affect the ranking and comments.

Elektrikli Araç Rotalama Problemi (EARP), içten yanmalý motorlu araçlarýn yerine elektrikli araçlarýn (EA) kullanýldýðý Araç Rotalama Problemi'nin (ARP) bir geniþlemesidir. Elektrikli araçlar, pil kapasitesi nedeniyle sýnýrlý bir menzile sahiptir ve rotayý tamamlamak için þarj edilmeleri gerekmektedir. Þarj, pil seviyesine baðlý olarak ve pil kapasitesine kadar herhangi bir miktarda gerçekleþtirilebilir. Ayrýca, þarj istasyonunun (ÞÝ) teknik altyapýsýna baðlý olarak þarj hýzý deðiþebilir. Gerçek hayatta bazý uygulamalarda, þarj istasyonlarý yanýnda pil deðiþtirme istasyonlarý (PDI) kullanýldýðý durumlar bulunmaktadýr. Bu çalýþma sadece lojistik faaliyetlerde elektrikli araçlarýn kullanýldýðý ve rota üzerinde þarj edildiði veya pil deðiþtirme yöntemiyle þarj edildiði makaleleri ele almaktadýr. Ýlk olarak, elektrikli araç rota problemi tanýtýlmýþ ve araç rota probleminden elektrikli araç rota problemine geçiþin evrimi açýklanmýþtýr. Ardýndan, elektrikli araç rota problemi için matematiksel bir model sunulmuþtur. Sonra, elektrikli araç rota problemi literatürü, veriler ve görseller kullanýlarak özetlenmiþ ve varsayýmlar, kýsýtlamalar, problem tipleri ve çözüm yaklaþýmlarý gibi farklý özelliklere göre sýnýflandýrýlmýþtýr. Odak noktasý, her sýnýfa dahil olan önemli yönler ve çözüm yaklaþýmlarý üzerindedir. Son olarak, gelecekteki araþtýrma fýrsatlarý özetlenmiþtir.

The Electric Vehicle Routing Problem (EVRP) is an extension of the Vehicle Routing Problem (VRP), wherein electric vehicles (EVs) are utilized instead of internal combustion engine vehicles (ICEVs). Electric vehicles have a limited driving range due to their battery capacity and require recharging to complete their routes. Charging can take place at any battery level and can be done up to the battery capacity. Furthermore, the charging speed may vary depending on the technical infrastructure of the charging station (CS). In certain real-life applications, battery swap stations (BSSs) are used in conjunction with charging stations. This study specifically focuses on articles that discuss the use of electric vehicles in logistics activities, where they are charged during the route or through battery swapping. Firstly, the electric vehicle routing problem is introduced, explaining the evolution from the vehicle routing problem to the electric vehicle routing problem. Subsequently, a mathematical model for the electric vehicle routing problem is presented. The literature on the electric vehicle routing problem is then summarized using data and visuals, and classified based on different characteristics such as assumptions, constraints, problem types, and solution approaches. The emphasis is placed on the notable aspects and solution approaches within each category. Finally, future research opportunities are summarized.

Ayný kompartýmanda taþýnamayan farklý ürünlerin daðýtýmýnda çok kompartýmanlý araç kullanýmý verimli bir çözüm yöntemidir. Bu çalýþmada zaman pencereli araç rotalama problemi heterojen filolu ve çok kompartýmanlý araçlarýn kullanýmý göz önünde bulundurularak ele alýnmýþtýr. Çalýþmada ele alýnan problemin varyantý heterojen filolu çok kompartýmanlý zaman pencereli araç rotalama problemi (HFÇKZPARP) olarak bilinmektedir. Bu çalýþmada Deðiþken Komþuluk Arama algoritmasý (DKA) ve Yapay Arý Koloni Algoritmasý (YAKA) problemin çözümü için uyarlanmýþtýr. Algoritmalarýn performanslarýný analiz edebilmek için iyi bilinen veri setleri problem yapýsýna uyarlanmýþtýr. Karþýlaþtýrmalý sonuçlar geliþtirilen algoritmalarýn oluþturulan veri setlerini efektif bir þekilde çözdüðünü ortaya koymaktadýr. DKA algoritmasý YAKA’ya göre sayýsal olarak önemli bir üstünlük gösterdiði gözlemlenmiþtir.

The use of multi-compartment vehicles is an efficient solution for distributing different products that cannot be transported in the same compartment. In this study, the vehicle routing problem with time windows is addressed by considering the use of a heterogeneous fleet and multi-compartment vehicles. The variant of the problem discussed in this study is known as the Heterogeneous Fleet Multi-Compartment Vehicle Routing Problem (MCVRPTWHF). In this study, the Variable Neighborhood Search algorithm (VNS) and the Artificial Bee Colony Algorithm (ABCA) have been adapted to solve the problem. Well-known datasets have been adapted to fit the problem structure in order to analyze the performance of the algorithms. Comparative results reveal that the developed algorithms effectively solve the generated datasets. It has been observed that the DKA algorithm has significant numerical superiority compared to YAKA.

Yaþ meyve ve sebzelerin tarladan tüketiciye ulaþtýrýlmasýna kadar devam eden tedarik zincirindeki tüm unsurlar insanlýk için büyük önem arz etmektedir. Dünyada olduðu gibi ülkemizde de yaþ meyve ve sebzelerin tüketiciye ulaþtýrýlmasýndaki tedarik zincirinde farklý karar vericiler yer almaktadýr. Ülkemizdeki duruma bakýldýðýnda; ürünün üretiminden tüketiciye ulaþýncaya kadar geçen süreçte tarladan toptancý hallerine, toptancý hallerinden marketlere/manavlara ve marketlerden/manavlardan da tüketiciye ulaþtýrýlmasý adýmlarý yer almaktadýr. Çalýþma kapsamýnda yaþ meyve ve sebze ürünlerinin tedarikinde söz sahibi olan toptancý hali komisyoncularýnýn tarlalardaki ürün seçim yaklaþýmlarý, market/manav yöneticilerinin toptancý hallerindeki seçim yaklaþýmlarý ve son tüketicilerin marketlerdeki/manavlardaki seçim yaklaþýmlarý araþtýrýlmýþtýr. Ýncelenen her bir tedarik kanalý için tedarikçi seçimlerindeki en önemli kriterlerinin belirlenmesi amaçlanmýþtýr. Çalýþma kapsamýnda Denizli ilinde bulunan yaþ meyve ve sebze toptancý hali komisyoncularý, ilde faaliyet gösteren yerli ve ulusal marketler ile ilde farklý bölgelerde yaþayan tüketiciler kalite, fiyat, teslimat, hizmet, ürün ana kriteri ve bu ana kriterlerin alt açýlýmlarý üzerinden deðerlendirilmeye tabi tutulmuþtur. Farklý seviyelerde yer alan tedarikçilerin seçim kararlarýnda etkili önemli kriterlerin bulunmasý, en uygun tedarikçinin seçilmesi ve sonuçlarýn karþýlaþtýrýlmasýnda AHP ve TOPSIS yöntemleri kullanýlmýþtýr. Elde edilen sonuçlar incelendiðinde, yaþ meyve ve sebze tedarik zincirinde yer alan tüketiciler dýþýndaki karar vericilerin bakýþ açýlarýnýn tüketici beklentilerinden uzak olduðu görülmektedir.

All elements in the supply chain, from the field to the delivery of fresh fruits and vegetables to the consumer, are of great importance to humanity. Different decision makers occur in the supply chain of delivering fresh fruits and vegetables to consumers in our country and the world. Considering the situation in our country, there are steps to deliver the products from the field to the wholesale markets, from the wholesale markets to the markets/grocers and from the markets/grocers to the consumers in the process from the production to the consumer. In this study, the wholesale markets brokers, market/grocery managers and consumers who have a say in the supply of fresh fruit and vegetable products, product selection approaches in the fields, selection approaches in wholesale markets and selection approaches in the grocery stores were investigated, respectively. It is aimed to determine the most important criteria in the supplier selection for each supply channel examined. Within the scope of the study, the wholesale markets brokers in the province of Denizli, domestic and national markets operating in the province and consumers living in different regions in the province are evaluated on quality, price, delivery, service, main product criteria and sub -expansions of these main criteria. AHP and TOPSIS methods were used to find important criteria in the election decisions of the suppliers at different levels, to select the most appropriate supplier and to compare the results. When the results obtained are examined, it is seen that the perspectives of the decision-makers other than consumers in the fresh fruit and vegetable supply chain are far from consumer expectations.

Bu çalýþmada tarihi binalarda yapýlmasý öngörülen restorasyon iþlerini planlayacak bir optimizasyon modeli geliþtirilmiþtir. Literatürde tarihi eser ve kültürel miraslarýn restorasyon iþlerinin modellenmesine yönelik çok az sayýda çalýþma bulunmakta olup, bu çalýþmalarýn çoðu yapýlacak iþleri önceliklendirmeyi amaçlayan çok kriterli karar verme modellerine dayanmaktadýr. Tarihi eser restorasyonu pahalý ve uzun süren bir süreçtir. Restorasyonu devam eden eserlerin ziyarete kapalý olacaðý varsayýmý altýnda eserlerin kültürel, sosyal ve ekonomik önemi göz önünde bulundurulduðunda, restorasyon iþlerinin optimize edilmesinin önemi anlaþýlmaktadýr. Ancak yöneylem araþtýrmasý literatüründe bu problemi bahsedilen kapsamda ele alan herhangi bir çalýþmaya rastlanmamýþtýr. Bir binadaki kusurlarý düzeltmek için gereken minimum eylemler dizisinin “’iþ” olarak adlandýrýldýðý durumda, bir binada farklý kusurlardan ötürü birden fazla “’iþ” olabileceði varsayýmý yapýlabilir. Eserlerin restorasyonu için ayrýlan sýnýrlý bütçeye göre restorasyon iþlerinin iþ paketlerine atanmasý ve çizelgelenmesi gerekmektedir. Bütçe kýsýtlý olduðundan, belirli bir dönem için ayrýlan bütçenin tamamý yalnýzca bir iþ paketi için ayrýlmaktadýr. Yani iþ paketleri paralel olarak yürütülemez, bir iþ paketi tamamlanmadan yeni iþ paketi baþlayamaz. Benzer türdeki iþlerin ayný ekipler tarafýndan yapýlabileceði düþünülebilir. Birbirine yakýn mesafelerde bulunan farklý tarihi eserler için benzer iþlerin, ayný ekipler tarafýndan yapýlmasýnýn saðlayacaðý ekonomik avantajlar bulunmaktadýr. Bir eserdeki restorasyon iþlerinin tümü tamamlanmadan binanýn kullanýma/ziyarete kapalý kalacaðý varsayýmý altýnda, binalarýn restorasyon iþlerinin mümkün olduðunca erken bitirilmesi hedeflenebilir. Bu kapsamda, geliþtirilen matematiksel model ile iþlerin benzerlik ve coðrafi yakýnlýklarý dikkate alýnarak iþ paketlerine atanmasý ve böylece kýsýtlý bütçe koþullarýnda optimal atama ve çizelgeleme yapýlmasý amaçlanmaktadýr.

In this study, an optimization model has been developed to plan the restoration works envisaged to be done in historical buildings. There are very few studies in the literature on modeling the restoration works of historical monuments and cultural heritages, and most of these studies are based on multi-criteria decision-making models that aim to prioritize the works to be done. Restoration of historical monuments is an expensive and long process. Considering the cultural, social and economic importance of the buildings under the assumption that the works under restoration will be closed to visitors, the importance of optimizing the restoration works is understood. However, no study has been found in the operations research literature that deals with this problem in the scope mentioned. Where the minimum set of actions required to correct defects in a building is termed a 'work', it can be assumed that there may be more than one 'work' due to different defects in a building. Restoration works need to be assigned to work packages and scheduled according to the limited budget allocated for the restoration of the works. Since the budget is limited, the entire budget allocated for a certain period is reserved for only one work package. That is, work packages cannot be executed in parallel, a new work package cannot be started before a work package is completed. It is conceivable that similar types of work could be done by the same teams. There are economic advantages for similar works to be done by the same teams for different historical buildings located at close distances to each other. Under the assumption that the building will remain closed to use/visit before all the restoration works on a work are completed, it can be aimed to complete the restoration works of the buildings as early as possible. In this context, with the developed mathematical model, it is aimed to assign the works to the work packages by taking into account their similarity and geographical proximity, thus making optimal assignment and scheduling under limited budget conditions.

Kocaeli/Dilovasý bölgesinde üretim yapan bir kompresör üreticisi, Marmara bölgesi ve çevresinin ertesi günkü bakým ve onarým talebini karþýlamak için günlük olarak araç rotalama ve personel planlamasý yapmaktadýr. Servis planlamasýndan önce servis türleri ve süreleri müþteri ile kararlaþtýrýlýr. Planlama günü mevcut araçlar ve operatörleri belirlidir, baþlangýç ve bitiþ noktalarý çalýþanlarýn evleridir. Tüm talepler, müþteriler tarafýndan verilen zaman pencerelerinde karþýlanýr. Araç yönlendirmesi tüm taleplere cevap verecek þekilde planlanýr. Problem, Zaman Pencereli Çok Depolu Araç Rotalama problemi(MDVRPTW) olarak ele alýnmaktadýr ve bir karma tamsayýlý doðrusal programlama modeli geliþtirilmiþtir. Matematiksel model çözümü þirketin problemini çözmeye yeterlidir. Büyük örnekleri çözmek için, kýsa sürede iyi bir çözüm saðlayan bir kümeleme buluþsal yöntemi geliþtirilmiþtir.

A compressor manufacturer producing in Kocaeli/Dilovasý region makes vehicle routing and employee planning daily to fulfill the maintenance and repairment request of the Marmara region and its surroundings the next day. The service types and times are agreed upon with the customer before service planning. The available vehicles and their operators are known for the planning day, and the starting and finishing points are the houses of the servicemen. All the demands must be satisfied in the time windows given by customers. Vehicle routing is planned so that all requests can be answered. We address the problem as a Multi Depot vehicle routing problem with time windows (MDVRPTW) and develop a mixed integer linear programming model. The mathematical model solution is good enough to solve the company's problem. In order to solve large instances, we develop a clustering heuristics, which gives a good solution in a short time.