Bu çalýþmada sýcak iþ takým çeliklerinden Dievar derece çeliði üzerinde çeþitli matkaplar ile delik delme esnasýnda meydana gelen eksenel kuvvetler, kesme momentleri, yüzey pürüzlülükleri, ölçü tamlýðý ve dairesellikten sapma deðerleri araþtýrýlmýþtýr. Deneyler dik iþleme tezgâhýnda soðutma sývýsý ile Ø16 mm çaplarýnda kaplamasýz karbür matkap ve kendinden raybalý TiAlN kaplamalý matkap kullanýlarak yapýlmýþtýr. Deneylerde ilerleme hýzý 0,16 mm/dev, kesme hýzý ise 36, 40, 44, 48 m/dak hýzlarý kullanýlmýþtýr. Çýkan sonuçlar doðrusal regresyon metodu ile modellenmiþ ve polinom regresyon eðrisi eþitliði anlamlýlýk deðerleri mukayese edilmiþtir. Ayný zamanda varyans analizi yapýlarak kesme hýzý ve matkap tipinin eksenel ilerleme kuvveti, kesme momenti, yüzey pürüzlülüðü ölçü tamlýðý ve dairesellikten sapma deðeri sonuçlarý üzerine etkileri incelenmiþtir.

Otomotiv frenlerinde kullanýlan balatalar birçok maddenin bileþiminden yapýlýr. Bir fren balatasýndan istenilen temel özellikler, standartlara uygun aþýnma direnci, sürtünme katsayýsýdýr. Frenleme sýrasýnda sürtünme nedeniyle fren balatalarý aþýrý ýsýnmaktadýr. Aþýrý sýcaklýk nedeniyle balatalarýn frenleme performansý deðiþebilmekte veya balatalar mekanik deformasyona uðramaktadýr. Bu çalýþmada; Türkiye’de mermerin iþlenmesi neticesinde ortaya çýkan mermer toz atýklarýnýn deðerlendirilmesi amaçlanmýþtýr. Bu amaç için, mermer artýklarý öðütülerek toz haline getirilmiþtir. Çeþitli katký maddeleri kullanýlarak yeni formülasyonlu fren balatalarý üretilmiþtir. Üretilen fren balatalarýnýn sürtünme performanslarý farklý firmalarýn balatalarý ile karþýlaþtýrýlarak sonuçlar grafikler halinde gösterilmiþtir. Böylece mermer tozunun frenleme performansýna etkisi incelenmiþtir. Mermer tozunun frenleme performansýnda olumlu sonuçlar verdiði gözlemlenmiþtir.

Mühendislikte üretim sonu yapýlan analizlerde çok sayýda ayný ürün örneði farklý vibro-akustik davranýþ sergileyebilmektedir. Bu serbest veya zorlanmýþ titreþim cevaplarý üzerindeki kontrol edilemeyen deðiþkenlikler “belirsizlik” olarak adlandýrýlýr. Belirsizlikler, sistemin çalýþma frekanslarýna baðlý olarak ihmal edilebilir veya edilemez düzeyde olabilirler. Genellikle frekans yükseldikçe belirsizliðin etkisi daha fazla gözlemlenir. Belirsizlik, genel olarak, kullanýlan malzemenin iç yapý deðiþkenlikleri, küçük geometrik farklýlýklar, yapýnýn zorlama, baþlangýç veya sýnýr koþullarýndaki oynaklýklardan kaynaklanýr. Daha gerçekçi bir vibro-akustik analiz için bu belirsizliklerin ilk tasarým aþamasýndan itibaren hesaba katýlmasý ve bu deðerlendirmelere göre iyileþtirmelerinin yapýlmasý gerekir. Bu çalýþmada belirsizliklerin vibro-akustik cevaplar üzerindeki etkisinin sýnýrlarýný tahmin edebilen bir “uç-deðer tabanlý modelleme” tanýtýlmýþtýr. Bu iþlem, doðal frekans, modal katsayý ve modal sönüm faktörü gibi parametreleri deneysel modal analizle yaklaþýk olarak elde edilmiþ olan bir ankastre çubuk ve bir buzdolabý kompresörü için gerçekleþtirilmiþtir. Belirsizlik simülasyonu için modal parametreler, % 5 lik bir standart sapma ile bir normal rastgele daðýlým olarak türetilmiþ ve Monte-Carlo simülasyonu ile 100 adet belirsiz titreþim frekans cevap spektrumlarý (FRF) oluþturulmuþtur. Son olarak, uç-deðer tabanlý bir model ile bu belirsiz titreþim cevaplarýn sýnýrlarý güvenilirlik aralýklarý içinde baþarýyla elde edilmiþtir.

Makine elemanlarý tasarýmýnda çeþitli nedenlerle çentik, delik, kademe ve çeþitli kavisler gibi geometrik þekiller veya süreksizlikler bulunabilmektedir. Ani kesit deðiþiklikleri gerilme yýðýlmalarýna neden olmaktadýr. Gerilme yýðýlmalarý, malzemenin boyut özelliklerinden veya kuvvetlerin uygulama doðrultusu sebebiyle ile oluþabilirler. Bu tür gerilme yýðýlmalarý; malzemede çentik etkisi vardýr þeklinde deðerlendirilir. Çentik etkisi malzemede kýrýlmalara, bozulmalara ve deformasyonlara yol açabilir. Bu çalýþmada, Eðilme gerilmesi etkisi altýndaki millerde çentik faktörü deðeri Yapay Sinir Aðlarý (YSA) ile modellenmiþ ve modelin doðruluðu Statistica yazýlýmý ile kontrol edilmiþtir. YSA modeli, Pythia programý kullanýlarak hazýrlanan bir yazýlým ile modellenmiþtir. Kullanýcý, milin boyut ölçülerini ve üzerine uygulanan kuvvetin cinsini girerek hesaplamalarda kullanacaðý çentik faktörünü, çentik tablolarýna baðýmlý kalmaksýzýn ve doðru bir deðer ile elde edile bilinmektedir.

Literatürde, kauçuk türü malzemelerin elastik davranýþýný modelleyebilmek için bir çok farklý formda þekil deðiþtirme enerji fonksiyonlarý önerilmiþtir. Teorik olarak önerilen bu þekil deðiþtirme enerji fonksiyonlarýnýn doðruluðu ise çekme, basma ve kayma deneyleri ile kontrol edilmektedir. Hazýrlanan bu çalýþmada kauçuk mekaniðinde yapýlan deneyler tanýmlanmýþ ve sýnýflandýrýlmýþtýr. Ayrýca, çalýþmada literatürde kauçuk türü malzemeler için yapýlan deneysel çalýþmalar incelenmiþtir.