Bu çalýþmada Taguchi yöntemi ve Hesaplamalý Akýþkanlar Dinamiði kullanýlarak tasarlanan, havadan havaya, küçük kapasiteli (50-200 m3/h) bir ýsý geri kazaným cihazýndaki, çapraz akýþlý levhalý ýsý deðiþtiricilerin ýsýl ve hidrolik performanslarý karþýlaþtýrýlmýþtýr. Akýþ etkenliði ve duyulur ýsýl etkenliði yüksek olacak þekilde tasarlanan levhalý ýsý deðiþtiricilerin; alt kanal sayýsý, kanal yüksekliði, ortalama hava akýþ hýzý ve levha malzemesi deðiþkenleri belirlenmiþtir. Akýþ etken ve ýsýl etken levhalý ýsý deðiþtiricilerde, deðiþkenler ve deðiþkenlerin ikinci dereceden etkileþimlerinin dahil edildiði akýþ etkenliði ve geri kazanýlan ýsýl güç için denklemler çoklu regresyon analizi ile türetilmiþtir. 3-boyutlu levhalý ýsý deðiþtiricilerin farklý hacimsel debilerdeki performanslarý, sonlu hacimler tabanlý ANSYS/Fluent kullanýlarak karþýlaþtýrýlmýþtýr. Levhalý ýsý deðiþtirici tasarýmýnda en etkili deðiþkenlerin; kanal yüksekliði ve ortalama hava akýþ hýzý olduðu belirlenmiþtir. Isýl etken modelde, ortalama %50 daha fazla ýsýnýn geri kazanýldýðý ve ýsýl etkenliðin ortalama %35 daha yüksek olduðu; akýþ etken modelde ise ortalama 2.5 kat daha az basýnç düþümü ve akýþ etkenliðinin ortalama %10 daha yüksek olduðu görülmüþtür. Geri kazanýlan ýsýl güç ve akýþ etkenliði birlikte deðerlendirildiðinde her iki model için en uygun ortalama akýþ hýzlarýnýn 1.5-2 m/s (~90÷~110 m3/h) aralýðýnda olduðu belirlenmiþtir.

In this study, thermal and hydraulic performances of cross flow plate heat exchangers, designed using Taguchi method and Computational Fluid Dynamics, in a small capacity (50-200 m3/h) air to air heat recovery device were compared. The plate heat exchangers, which are designed to have high flow effectiveness and sensible effectiveness, number of sub-channel, channel height, average air velocity and sheet material variables were determined. The equations for flow effectiveness and recovered thermal power, including variables and second order interactions of variables, were derived by multiple regression analysis for flow effective and thermally effective plate heat exchangers. The performances of 3-dimensional plate heat exchangers using finite volume based ANSYS/Fluent were compared in different volumetric flow rates. The channel height and average air velocity were determined as the most influential variables in the design of plate heat exchanger. It was found that on average 50% more heat was recovered and thermal effectiveness was on average 35% higher in the thermal effective model, while pressure drop was on average 2.5 times less and flow effectiveness was on average 10% higher in the flow effective model. When the recovered thermal power at the fresh side and flow effectiveness are evaluated together, the optimum average flow velocities for both models was determined to be range of 1.5-2 m/s (~90 ÷ ~110 m3/h).

Bu çalýþmada, tam ve düz yarý dairesel olmak üzere iki farklý nemli nesne geometrisinin hava jeti ile kurutulmasýnýn ýsý transferi artýþý ve nem miktarýndaki azalýþý üzerindeki etkisi sayýsal olarak incelenmiþtir. Jet kurutmasý, nemli nesneden sabit bir jet uzaklýðýnda konumlandýrýlmýþ, laminer ve iki boyutludur. Tüm durumlarda, nemli nesnenin çapý, nemli nesneden olan jet uzaklýðý ve jet giriþ yüksekliði sabit alýnmýþtýr. Farklý jet hýzlarý için nesnelerin etrafýndaki akým çizgileri ve eþ sýcaklýk eðrileri görselleþtirilmiþtir. Korunum denklemlerini çözmek için sonlu hacim yöntemi olan ANSYS Fluent 17.0 bilgisayar programý kullanýlmýþtýr. Hesaplamalar, Re=100, 200 ve 300 olarak farklý Reynolds sayýlarý için gerçekleþtirilmiþtir. Çalýþmanýn, literatürde var olan sayýsal ve deneysel çalýþmayla iyi bir uyum içinde olduðu bulunmuþtur. Sonuçlar, tam dairesel nemli nesnenin düz yarý dairesel nemli nesneden daha iyi ýsý ve nem transferi performansýna sahip olduðunu göstermiþtir. Ayrýca, Reynolds sayýsýnýn artýþýnýn ýsý ve nem transferi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduðu görülmüþtür. Yerel olarak, jet kurutmanýn nesnelerin ön taraflarýndaki durma noktasýna yakýn daha etkili olduklarý bulunmuþtur.

In this work, the effect of drying with jet of air of two dissimilar moist thing geometries with whole and straight semi-circular on the enhancement of heat transfer and decrement of moisture amount was numerically examined. The drying jet had a laminar flow characteristic and two-dimensional jet situated at a fixed jet space from the moist thing. The moist thing diameter, jet space from the moist thing and height of jet initial were taken as stable in whole situations. Streamlines and isotherms were visualized around the things for dissimilar velocities of jet. A method of finite volume was used to figure out the conservation equations by employing software program of ANSYS Fluent 17.0. Computations were conducted for dissimilar Re, so, Re = 100, 200 and 300. It was obtained well accord with scalar and empirical output found in the reference. The results illustrated that the whole circular moist thing had greater good heat and moisture transfer performance than that of the straight semi-circular moist thing. Furthermore, it was seen that an increase of Re number had an affirmative effect on heat and moisture transfer. As locality, drying of jet was appeared to be most powerful close to the stillness point on the front face of the things.

Bu çalýþmada, yüksek serbest yað asidi içeriðine sahip atýk tavuk yaðý ve atýk deri yaðýndan biyomotorin yakýtlarý üretilmiþ ve ortak-hat direkt püskürtmeli bir diesel motorda 2000 d/d sabit motor devrinde ve beþ farklý motor yükünde (50, 75, 100, 125 ve 150 Nm) test edilmiþlerdir. Biyomotorinlerin motor performans ve yanma karakteristikleri üzerindeki etkileri referans yakýt olan petrol türevi diesel yakýtý (motorin) ile karþýlaþtýrýlmalý olarak incelenmiþtir. Motorine kýyasla; biyomotorin yakýtlarýn fren özgül yakýt tüketimleri daha yüksek, termik verimleri ise daha düþük olmuþtur. Performans karakteristikleri arasýndaki farklar motor yükü ile daha belirgin bir hal almýþtýr. Pilot püskürtmede motorin ile tüm motor yüklerinde daha yüksek basýnç deðerlerine ulaþýlýrken, 125 ve 150 Nm yük þartlarýnda ana püskürtmede biyomotorinler ile daha yüksek basýnçlar elde edilmiþtir. Silindir içi basýncý ve ýsý yayýlým oranlarý arasýndaki en kritik fark 125 Nm’de görülmüþtür. Tutuþma gecikmesi süreleri motor yükü ile farklýlýklar göstermiþ; fakat tüm yakýtlar için genellikle motor yükü ile birlikte artmýþtýr. Biyomotorin yakýtlarýn yanma süreleri birbirlerine yakýnken, tüm motor yüklerinde motorinin yanma süresi daha uzun olmuþtur.

In this study, biodiesel fuels were produced from waste chicken fat and waste fleshing oil with high free fatty acids, and those were tested in a common rail-DI diesel engine at constant engine speed of 2000 rpm and five different engine loads (50, 75, 100, 125 and 150 Nm). The effects of biodiesel fuels on the engine’s performance and combustion characteristics were investigated in comparison with petroleum-based diesel fuel (PBDF) which was the reference fuel. As compared to PBDF, brake specific fuel consumptions of biodiesels were higher but their thermal efficiencies were lower. The differences between performance characteristics became more pronounced with increasing engine load. In-cylinder pressures which were attained in pilot injection were higher with PBDF at all engine loads, while higher pressures were attained in main injection with biodiesel fuels at 125 and 150 Nm. The most critical differences between in-cylinder pressures and heat release rates were found at 125 Nm. The ignition delays varied with engine load; but for all test fuels it usually increased with engine load. While the combustion durations of biodiesel fuels were close to each other, PBDF’s combustion durations were relatively higher at all engine loads tested.

Günümüzde, enerji ihtiyacýndaki artýþ ve enerji kaynaklarýndaki azalmalar, araþtýrmacýlarý enerji seviyeleri yüksek, enerji tüketim deðerleri düþük cihazlarýn geliþtirilmesine yönlendirmiþtir. Özellikle yaygýn olarak kullanýlan elektrikli ev aletlerinde enerji seviyelerinin yükseltilmesi, enerji tüketim deðerlerini düþürmede büyük rol oynamaktadýr. Bu çalýþmada, fýrýn ön camýnýn iç yüzeyine alüminyum tabaka uygulamasý yapýlarak ankastre ev fýrýnlarýnýn enerji seviyelerinin yükseltilmesi amaçlanmýþtýr. Çalýþma esnasýnda, fýrýn ön camý alüminyum tabaka ile kaplanmýþ ve tabakaya bir pencere açýlarak deneyler gerçekleþtirilmiþtir. Oda sýcaklýðýnda gerçekleþtirilen deneyler sonrasýnda, elde edilen fýrýn merkez sýcaklýðý, istenilen sýcaklýða ulaþma süresi, fýrýn çalýþma fonksiyonu, deneylerde kullanýlan hipor tuðlanýn deney süresince aðýrlýðýndaki azalma deðerleri kullanýlarak yapýlan hesaplamalarda fýrýn enerji seviyesi belirlenmiþtir. Analizler sonucunda, tabakanýn kullanýldýðý durumlarda fýrýn gerekli sýcaklýða ulaþtýðý zaman enerjinin, A seviyesinin en yüksek deðerlerine ulaþtýðý ve bir üst seviye olan A+ seviyesine yaklaþtýðý görülmektedir.

Nowadays, increase in the need of energy and decrease of energy sources have directed the researchers to make them develop devices which have high energy level and low energy consumption. Especially increasing the energy level of electrical households which are commonly used play big role on decreasing energy consumption. In this study, increasing of energy level of built-in house oven has been aimed using radiation effect of aluminum layer. During experiments front glass of oven has been covered by aluminum layer and the experiments have been carried out open a window to layer on front glass. The oven energy level has been determined by calculating central temperature of oven, time to reach desired temperature, working function of oven, decreasing of hipor brick used in experiments during that obtained after experiments that have been carried out at room temperature. As a result of analyses when the oven temperature reached required temperature in condition of aluminum layer usage, the energy level reached the top level of A and got closed to A+ which is higher level.

Günümüzde hýzlý nüfus artýþý ve sanayileþme ile birlikte enerji ihtiyacý her geçen gün artmaktadýr. Bu enerji ihtiyacýnýn büyük kýsmý petrol ve kömür gibi fosil kaynaklardan karþýlanmaktadýr. Hem artan enerji ihtiyacýný karþýlamak hem de fosil kaynaklarýn zararlarýný azaltmak için yenilenebilir enerji kaynaklarýna olan ilgi artmaktadýr. Yenilenebilir enerji kaynaklarýndan olan güneþ enerjisi gelecek için en önemli alternatif enerji kaynaklarýnýn baþýnda gelmektedir. Bu çalýþmada, Isparta ilinde kurulmasý düþünülen parabolik güneþ kolektörlü Organik Rankine Çevriminin (ORC) modellemesi ve sistemin termodinamik analizi yapýlmýþtýr. Kojenerasyon sisteminin birinci ve ikinci yasa analizleri yapýlarak enerji ve ekserji verimleri hesaplanmýþtýr. Parabolik güneþ kolektörleri yardýmýyla toplanan ýsý, ORC sisteminde mekanik güce dönüþtürülerek evin elektrik ihtiyacý karþýlanmýþtýr. Daha sonra sisteminin kondenser kýsmýndan atýlan ýsý ise evin ýsýtma ihtiyacýný karþýlamak için kullanýlmýþtýr. Böylece fosil kaynaklarýn çevreye verdiði zarar önlenmiþ olunacak ve yakýt tasarrufu saðlanacaktýr.

With today's rapid population growth and industrialization, energy needs are increasing day by day. Much of this energy needs come from fossil sources such as oil and coal. There is increasing interest in renewable energy sources in order to meet both the increasing energy demand and the fossil resources. Solar energy from renewable energy sources is one of the most important alternative energy sources for the future. In this study, the model of Organic Rankine Cycle (ORC) with parabolic solar collector assumed to be established in Isparta province and the thermodynamic analysis of the system are done. First and second law analyzes of the cogeneration system were performed and energy and exergy yields were calculated. The electricity needs of the house were met by converting to ORC with mechanical collecting using parabolic solar collectors. Then the driver includes the heating requirement of the house for the discharge of the condenser from the container. Thus, damage caused by fossil resources will be prevented and fuel saving will be ensured.

Güneþ enerjisi bakýmýndan zengin konumda bulunan Türkiye’de, sývýlý, örtülü, düzlemsel güneþ kollektörleri uzun yýllardan beri evsel sýcak su temininde yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Ancak, bu kollektörlerin üretim kolaylýklarý yüzünden düþük ýsýl verime sahip, son kullanýcýnýn ihtiyacýný karþýlamaktan uzak ürünlerle de sýklýkla karþýlaþýlmaktadýr. Bunu önlemek amacýyla, güneþ kollektörlerinin ýsýl performans testlerinin yapýlmasý gerekmektedir. Isýl performans testleri kararlý ve dinamik çalýþma koþullarý altýnda yapýlmaktadýr. Bu çalýþmada, sývýlý (su), örtülü (cam) bir düzlemsel güneþ kollektörünün ýsýl performansý dinamik çalýþma koþullarý altýnda belirlenmiþtir. Bu amaçla kollektörün ýsýl denklemi oluþturulmuþtur ve bir deney düzeneði kurulmuþtur. Deneyler dört farklý giriþ sýcaklýklarý (25°C, 30°C, 45°C, 60°C) ve sabit kütlesel debi (0.037 kg/s) için dýþ ortam koþullarýnda gerçekleþtirilmiþtir. Elde edilen yararlý ýsý miktarlarý ve ölçüm deðerleri kullanýlarak Çoklu Lineer Regresyon (ÇLR) ile denklemdeki sabitler çözülmüþtür. Deneysel çalýþma ve ýsýl denklem sonuçlarý büyük oranda benzer bir karakterizasyonun elde edildiðini gösternektedir.

In Turkey at the location where solar energy is rich, liquid-glazed type flat plate solar collectors have been widely used to obtain domestic hot water for many years. However, it is generally faced some products which do not fulfill the requirements of tbe final consumers and have low thermal efficiencies since this type of collectors are easily manufactured. In order to prevent from this issue, it is needed to do thermal performance tests of the solar collectors. The thermal performance tests are performed under the steady state and dynamic operating conditions. In this study, thermal performance of a liquid based (water), glazed (glass) type solar collector is determined under the dynamic operating conditions. For this purpose, thermal equation of the collector is developed, and an experimental setup is installed. Experiments are performed for four different inlet temperatures (25°C, 30°C, 45°C, 60°C) and constant mass flow rate (0.037 kg/s) at outdoor conditions. Constants in the equation are solved by Multiple Regression (MLR) method. Results of the experimental study and thermal equation show that a fairly similar characterization is obtained.

Artan enerji ihtiyacýndan dolayý ülkelerin sahip olduklarý enerji kaynaklarýný sürdürülebilir geliþme için en iyi þekilde kullanmak zorundadýrlar. Sürdürülebilir enerjiyi karþýlamak için seçeneklerinden bir tanesi de nükleer güç santrallerin (NGS) kullanýlmasýdýr. Ancak, NGS’lerin inþa edilmesi ve faaliyete geçirilmesi ülkelerin politika yapýcýlarýna çözülmesi gereken büyük bir sorunu sunmaktadýr: bu teknolojinin halk tarafýndan kabul edilebilirliði. Türkiye, NGS’leri kurmayý ve politikalarýný bu yönde deðiþtirmeye karar veren ülkelerden bir tanesidir. Ülkenin ilk NGS'si halihazýrda Mersin'de yapým aþamasýndadýr ve ikincisi ise Sinop ilinde kurulacaktýr. Türkiye'nin farklý þehirlerinden 838 kiþiye NGS'lerin halk tarafýndan kabul edilirliðini deðerlendirmek için bir anket yapýlmýþtýr. Katýlýmcýlara anketler 2018 Ocak-Mart aylarý arasýnda yüz-yüze görüþme esnasýnda yapýlmýþtýr. NGS’leri destekleme ve karþý olma oranlarý sýrasýyla 42.3% ve 31.1% olarak belirlenmiþtir. %95 güven seviyesindeki hata payý ±%3.3 olarak bulunmuþtur. Katýlýmcýlarýn NGS konusundaki bilgilerinin ölçülmesi de bu anket amaçlarý arasýndadýr. Anket katýlýmcýlarýndan, NGS'lere iliþkin temel bilgiye sahip olup olmadýklarýný ifade etmeleri istenmiþtir. Katýlýmcýlarýn 72%'si NGS'lerin temel prensiplerini bildiðini belirtmiþtir. Burada ki gerçek deðerin ortaya çýkarýlmasý için, NGS'lere iliþkin üç adet basit soru sorulmuþtur ve tüm katýlýmcýlarýn sadece 24.9%'u 2 ya da 3 soruyu doðru bir þekilde cevaplamýþtýr. Ayrýca, elde edilen sonuçlar daha önceki Türkiye ve diðer ülkeler için yapýlmýþ çalýþmalarla karþýlaþtýrýlmýþtýr.

Due to the increasing energy need, countries are required to optimize their usage of energy sources for sustaining developments. One of the options to meet the sustainable energy is the use of nuclear power plants (NPPs). However, building and using NPPs represent a great challenge to policy makers of the countries: acceptance of this technology by the citizens. Turkey is one of the countries decided to establish NPPs and adjust their policy in this regard. The country's first NPP is already under construction in Mersin, and the second will be established in Sinop. A survey to evaluate public acceptance of NPPs was given to 838 individuals from different cities of Turkey. The participants were interviewed face-to-face between January and March 2018. The endorsement and opposition rates were determined as 42.3% and 31.1%, respectively. The margin of error at 95% CL was found to be ±3.3%. Measuring the participants' knowledge of NPPs was also aimed. It has been asked to respondents express if they have basic knowledge of NPPs. 72% of the participants stated that they know the basics of NPPs. To extract the actual rate, three simple questions regarding NPPs have been asked, and only 24.9% of all participants answered 2 or 3 questions correctly. The results were further compared with previous surveys for Turkey and other countries

Francis tipi su türbinlerine ait çark kanatlarýnýn yapýsý oldukça karmaþýktýr. Üç boyutlu profilleri ile gelen akýþý yönlendirirler. Bu çalýþmada, türbinlerin yeniden tasarýmý için bir tersine mühendislik yöntemi geliþtirilmiþtir. Geleneksel tersine mühendislik yöntemi, hidrolik türbin temel çalýþma prensipleri ve akýþkanlar mekaniði temelleri ile birleþtirilerek iki farklý kullanýmda olan santralin türbin çarkýna (iki farklý özgül hýzý olan) uygulanmýþtýr. Yöntem, öncelikle bir santrale uygulanarak doðrulanmýþ, ardýndan diðer santralin türbin çarkýnýn yeniden tasarýmýnda kullanýlmýþtýr. Ýkinci santralin türbin çarkýnýn çalýþmasýndaki sorunlarýn sebepleri yeni geliþtirilen yöntem ile araþtýrýlmýþ, ve çarkýn rehabilitasyonu gerçekleþtirilmiþtir. Kapasitesinin %70’i verimle çalýþan çark, tam kapasite çalýþýr hale gelmiþtir.

Francis type hydraulic turbine runners have complex blade shapes. Runner blades have three dimensional profiles that direct the incoming flow. In this study, a reverse engineering methodology is developed for the redesign of turbines. Traditional reverse engineering steps are combined with the basics and flow dynamics of hydraulic turbines and applied to two different turbine runners (which have different specific speeds) of two different hydroelectric power plants in operation. The methodology is first verified by application on the first runner and utilized for the redesign of the runner of another power plant. The reasons for the reduced performance of the second runner are examined with the help of the new inverse engineering design methodology and a rehabilitation study is performed. Thus, the runner which only provides 70% of its installed capacity, is redesigned and can now utilize its full capacity.

Bu çalýþmada tel çekme iþleminde ultrasonik titreþimlerin kalýp ile tel arasýndaki yaðlamaya ve tel çekme kuvvetine etkileri araþtýrýlmýþtýr. Yapýlan çalýþmada geleneksel tel çekme yöntemi ile ultrasonik etki kullanýlarak tel çekme iþleminde yaðlama etkisi ve çekme kuvveti karþýlaþtýrmalý olarak incelenmiþtir. Çekme kuvveti dinamometre ile ölçülmüþtür. Tel çekme iþleminde ultrasonik titreþimin yaðlamaya olan etkisini belirlemede tel yüzeyine ait makro görüntüler karþýlaþtýrýlarak deðerlendirmeler yapýlmýþtýr. Deneysel çalýþmalardan elde edilen verilerle zamana baðlý kuvvet deðiþim grafiði oluþturularak geleneksel tel çekme ile ultrasonik titreþimli tel çekme arasýndaki kuvvet farklýlýklarý ortaya konmuþtur. Deney sonunda çapý düþürülen telden numune alýnarak telin yüzey kalitesi mikroskopta incelenmiþtir. Deney sonuçlarýna göre ultrasonik titreþimli tel çekmede geleneksele göre çekme kuvvetinde %9 ile %15 arasýnda kuvvet azalmasý görülmüþtür. Mikroskopta yapýlan incelemelere göre tel yüzeyinin sabun alma kabiliyetinin ultrasonik etki ile arttýðý görülmüþtür. Bu nedenle ultrasonik titreþimle çekilen tel yüzeylerinin daha pürüzsüz olduðu tespit edilmiþtir.

In this study, the effects of ultrasonic vibrations on the lubrication between die and wire and wire drawing force in wire drawing process were investigated. In the work done, the lubrication effect and the drawing force in the wire drawing process are compared comparatively by using the conventional wire drawing method and the ultrasonic effect. Drawing force is measured with a dynamometer. In wire drawing process, evaluations were made by comparing macro images of wire surface in determining the effect of ultrasonic vibration on lubrication. The time-dependent force change graph obtained from the experimental studies was used to reveal the force differences between conventional wire drawing and ultrasonic vibrating wire drawing. At the end of the experiment, a sample with reduced diameter was taken and the surface quality of the sample was examined under a microscope. According to the results of the tests ultrasonic vibratory wire drawing showed a reduction of force between 9% and 15% in drawing force according to tradition. According to the studies made on the microscope, the lubrication ability of the wire surface was increased by the ultrasonic effect. For this reason, it has been found that the wire surfaces drawn by ultrasonic vibration are smoother.

Bu çalýþmada, federlerin plastik parçanýn deformasyonuna etkileri incelenmiþtir. Bu baðlamda, feder parametresi olarak feder kalýnlýðý, feder yüksekliði, federin açýsý ve federlerin dip kýsmýndaki yarýçapý olmak üzere dört farklý feder parametresi belirlenmiþtir. Plastik parçanýn mekanik özeliklerini analiz edebilmek 5 farklý yükseklik, 5 farklý kalýnlýk, 5 farklý yarýçap ve 3 farklý feder açýsý belirlenerek tasarým yapýlmýþtýr. Plastik parçanýn belirlenen parametrelere göre mukavemeti Ansys yazýlýmý ile analiz yapýlarak tespit edilmiþtir. Bu çalýþmaya göre, feder yüksekliðinin artmasý deformasyon oranýný yaklaþýk %49 azaltmaktadýr. Ayrýca, feder kalýnlýðý ise deformasyon miktarýný %44 oranýnda azalttýðý tespit edilmiþtir.

In this study, the effects of the ribs on the deformation of the plastic part were investigated. In this context, four different rib parameters have been selected, namely the rib thickness, the rib height, the rib angle and the radius at the bottom of the feds. 5 different heights, 5 different thicknesses, 5 different radiuses and 3 different rib angles were used for designing of plastic part and analyzing of the mechanical properties of the plastic part. Resistance of the plastic part according to the identified parameters was determined by analyzing with Ansys software. According to this study, the increase in rib height reduces the deformation rate of plastic part by about 49%. In addition, was found that rib thickness reduce the amount of deformation rate by 44%.

Çalýþmada sentetik lif takviyeli kompozitlere alternatif olarak düþünülen doðal lif takviyeli kompozitlerinelastisitemodülü tahmin yöntemleri incelenmiþtir. Yöntem olarak sonlu elemanlar analizi ve sentetik lif takviyeli kompozitler için kullanýlan matematiksel modellerin uygunluklarý araþtýrýlmýþtýr. Çalýþma boyunca ele alýnan kompozitlerhacimce farklý oranlarda geliþigüzel pamuk lifi takviyeli olup çekme test sonuçlarý deneysel olarak bulunmuþtur. Deneysel veriler sonlu elemanlar yöntemi ve mevcut analitik modeller kullanýlarak elde edilen veriler ile kýyaslanmýþtýr. Özellikle düþük lif takviyeli kompozit numunelerde analitik modellerden elde edilen veriler deneysel verilere yaklaþýk olarak %2-4 arasýnda yaklaþmýþtýr. Diðer yandan sonlu elemanlar yöntemiyle yapýlan analizlerde ise yüksek þekil deðiþtirme oranlarýna doðru gidildikçe deneysel sonuçlarla aradaki farkýn açýldýðý gözlenmiþtir. Çalýþma neticesinde en uygunanalitik modeller bulunmuþ ve bu tarz kompozitler için önerilmiþtir. Ayrýca sonlu elemanlar yöntemiyle kompozitlerin davranýþlarý taklit edilebilmiþ ve deneysel deðerler ile yakýn (%17-23) sonuçlar ortaya çýkarýlmýþtýr.

In the study, elastic modulus estimation methods of natural fiber reinforced composites considered as alternatives to synthetic fiber reinforced composites have been investigated. Finite element analysis(FEA) and some mathematical models which are used for synthetic fiber reinforced composites were preferred.During the study, randomly oriented cotton fiber reinforced composites at different fiber ratio by volume were investigated and the tensile test results were found experimentally.Experimental datawere compared with data obtained using finite element method and current analytical models.Particularly in low fiber reinforced composite samples, the data obtained from the analytical models approximated between 2-4% of the experimental data.On the other hand, in the analysis by the finite element method, it is observed that the difference with the experimental results is opened as the high deformationsare occurred.The most suitable analytical models have been found in the study and have been proposed for such composites. Moreover, the behavior of composites can be simulated byfinite element methods and closed results (17-23%) are revealed in this respect.

Mekanik bileþenlerin yorulmaya karþý tasarýmlarý ani ve beklenmedik yorulma hasarlarýný önlemek için hayati önem taþýr. Kaynaklý baðlantýlarýn ýsý sebebiyle deðiþen malzeme özellikleri ve kaynak dikiþlerinin geometrisinden kaynaklanan karmaþýk doðasý sebebiyle, yorulmaya karþý tasarlanmalarý çok daha zorlu bir görev haline gelmiþtir. Yýllar içinde yorulma ile ilgili parametreleri hassas ve efektif þekilde belirleyebilecek yöntemler geliþtirilmiþtir.
Bu makalede, birim þekil deðiþtirme enerji yoðunluðu yaklaþýmlarýna ve onlarýn yorulma incelemelerinde kullanýmlarýna dayanan çalýþmalarýn güncel bir literatür incelemesi sunulmuþtur. Teorik bir temelin verilmesi ile birlikte, bu makalenin ana odaðý birim þekil deðiþtirme enerji yoðunluðu yaklaþýmlarýnýn uygulamalarýný vurgulamaktýr. Bu amacý yerine getirmek için, birim þekil deðiþtirme enerji yoðunluðu ile ilgili çeþitli konulara sahip makaleler incelenmiþtir.

Design of mechanical components against fatigue is vitally important to prevent sudden and unexpected fatigue damage. Due to the complex nature of welded joints because of the changes in material properties due to heat and the geometry of weld beads, designing against fatigue becomes an even more challenging task. Over the years, several methods that can accurately and effectively determine fatigue related parameters were developed.
In this paper, a state of the art literature review of studies based on strain energy density (SED) approaches and their use in fatigue evaluations are presented. While a theoretical background is provided, the main focus of the paper is to highlight applications of SED approaches. In order to achieve this objective, papers with varied topics that related to SED are evaluated.

Geleneksel çizgelerin sunumu ve kullanýmý, toplu taþýmada etkin ve hýzlý bir yönlendirme çözümü için oldukça önemlidir. Ancak, geleneksel çizge yaklaþýmý, ön ve/veya son iþlem olmaksýzýn yolcularýn toplam seyahat süresi, asgari transfer sayýsý, toplam seyahat mesafesi gibi isteklerini dikkate alamamaktadýr. Dahasý, geleneksel çizgelerde araçlar temsil edilememektedir. Bu çalýþmada, farklý çizge türleri incelendikten sonra, toplu taþýma çizgesi olarak isimlendirilen yeni bir çizge önerilmiþtir. Önerilen çizge etkin bir seyahat planlamasý için toplu taþýma sistemini modellemekte ve mesafe, bekleme süresi, seyahat süresi, kendi kendine ulaþým ile transfer sayýsýný ayný anda göz önünde bulundurabilmektedir. Bu sayede ön ve son iþlem olmaksýzýn yolcu istekleri karþýlanabilmektedir. Ayrýca, önerilen çizgede araçlar da göz önünde bulundurulmuþ ve gösterilmiþtir.

The presentation and usage of traditional graphs is very important for effective and fast solution of routing in public transportation. However, the traditional graph approach is unable to consider the passenger requests such as total travel time, minimum number of transfer and total distance of travel without pre-processing and/or post-processing. Moreover, the vehicles are not represented on traditional graph. In this paper, after analyzing the different kind of graphs, we propose a novel graph named as public transportation graph. The proposed graph models the public transportation system and considers distance, waiting time, travel time, self-transportation and number of transfers simultaneously for efficient trip planning. In this way, passenger requests can be met without pre-processing and post-processing. In addition, the vehicles are also considered and demonstrated in the proposed graph.

Tüm telekomünikasyon operatörleri için baz istasyonlarý önemli bir yer teþkil etmektedir. Verimli çalýþan baz istasyonlarý gelir kaybýnýn önüne geçmekte olup þirkete prestij kazandýrmaktadýr. Bu çalýþma, Türkiye’nin önde gelen GSM operatörlerinden birinin elektrik kesintisi durumunda taþýnabilir jenaratörlerin baz istasyonlarýna daðýtýmýnýn planlamasý ile ilgilenmektedir. Mersin’in belirli bir bölgesinde sýk sýk meydana gelen elektrik kesintileri müþteri þikayetlerinin yaný sýra firma için gelir kaybýna neden olmaktadýr. Elektrik kesintisi yaþandýktan sonra, o baz istasyonu için akü devreye girmektedir. Fakat akünün ömrü fazla uzun deðildir ve bazen kesinti süresince yeterli olmamaktadýr. Akü bittikten sonra baz istasyonunun çalýþabilmesi için sabit jeneratörün devreye girmesi beklenmektedir. Öte yandan, sabit jeneratörlerin maliyetleri yüksek olduðundan her baz istasyonu bu jeneratöre sahip deðildir. Bu nedenle firma sýnýrlý sayýdaki taþýnabilir jeneratörleri kullanarak duruma müdahale etmeye çalýþmaktadýr. Bölge operasyon takýmlarý, elektrik kesintisi olduðunda kesintiden etkilenen baz istasyonlarýna akünün bitmesinden önce taþýnabilir jeneratörleri ulaþtýrmalý ve kurulumu yapmalýdýr. Ele alýnan problem, taþýnabilir jeneratörleri elektrik kesintinin olduðu baz istasyonlarýna daðýtýmýnýn çizelgelenmesidir. Bu çalýþmada önerilen problemi etkin bir þekilde çözmek için ‘Bileþik Daðýtým Kuralý’ adý verilen çizelgeleme algoritmasý uygulanmýþtýr. Bölge operasyon ekibi için en uygun planý gösteren bir Excel tabanlý karar destek sistemi geliþtirilmiþtir. Kesinti ne zaman yaþanýrsa, gerekli bilgiler Excel'e girildikten sonra, þirket uzmanlarý tarafýndan her takým için daðýtým çizelgesi kolaylýkla elde edilebilecektir.

Base stations are very important for all GSM operators. Efficient base stations prevent income loss while bringing prestige to the company. This study deals with the problem of transportation planning of portable generators during electricity failure for a leading Turkish GSM operator. There are often electricity failures in a particular area of Mersin which cause not only customer complaints but also income loss for the company. After an electricity failure, a battery steps in for that station. However, the lifetime of battery is limited and sometimes not enough during the failure. In that case, a fixed generator could step in to give service properly. Unfortunately, because of the high cost of fixed generators, not all base stations have a fixed generator. Therefore, the company tries to interfere this problem by using limited number of portable generators. Field operation teams transport and set up these portable generators to the sites with electricity failure before the battery dies. The problem is to schedule the transportation of portable generators to the base stations with electricity failure. In this study, composite dispatching rule, one of the scheduling algorithms, is used to solve this planning problem effectively. An Excel based decision support system has been developed for field operation team. Whenever a failure occurs, after inputting necessary information to the Excel, transportation schedule for each team could be easily obtained by the company experts.

Son yýllarda, belirsizlik altýnda kaynak kýsýtlý proje çizelgeleme problemlerinin modellenmesi ve çözümüne, giderek artan bir ilgi olduðu görülmektedir. Gerçek hayat uygulamalarýnýn birçoðunda, proje yöneticileri, aktivite süreleri, kaynak kapasiteleri, aktivitelerin kaynak gereksinimleri ve en erken/en geç bitiþ zamanlarýnýn kesin ve net bir þekilde belirlenememesinden ötürü, birçok belirsizlik ile karþý karþýya kalmaktadýr. Tüm bu parametrelerin belirsizlik içerdiði ortamlarda, aktivitelerin baþlangýç veya bitiþ zamanlarý olarak tanýmlanan karar deðiþkenleri de kesin ve net bir þekilde belirlenememekte olup belirsizlik içerecektir. Bu araþtýrma motivasyonu ile bu çalýþmada, aralýk programlama tabanlý bir yaklaþým önerilerek, tamamen belirsiz ortamlarda problemin çözümü gerçekleþtirilmiþtir. Daha ayrýntýlý olarak, probleme ait klasik kesikli zamanlý ikili tamsayýlý programlama modeli, aralýk sayýlar ile ifade edilen parametre ve karar deðiþkenleri kullanýlarak geniþletilmiþtir. Daha sonra, tamamen belirsiz kaynak kýsýtlý proje çizelgeleme problemine ait matematiksel formülasyon, aralýk programlama, aralýk sýralama ve aralýk aritmetik operasyonlar yardýmýyla, belirlilik altýndaki klasik eþdeðer forma dönüþtürülmüþtür. Önerilen yaklaþýmda, aralýk aritmetik operasyonlar, proje yöneticisinden elde edilen ek bilgiler yardýmýyla gerçekleþtirilmiþtir. Bu sayede, proje yöneticilerinin riske karþý tutumlarý dikkate alýnabilmekte ve riskten baðýmsýz, kabul edilebilir çözümler elde edilebilmektedir. Son olarak, önerilen yaklaþýmýn geçerliliðinin ve uygulanabilirliðinin test edilebilmesi için, bir petrol rafinerisindeki sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz tankýna ait inþaat projesine yer verilmiþtir. Elde edilen sonuçlar göstermektedir ki, önerilen yaklaþým ile proje yöneticisinin riske karþý tutumu doðrultusunda, uygulanabilir ve bilgi etkin çözümler üretilebilmektedir.

In recent years, there has been a growing attention to model and solve resource-constrained project scheduling problem (RCPSP) under uncertain environments. In most of the real-life cases, project managers may face with many uncertainties in activity durations, resource availabilities, resource requirements of the activities, earliest and latest finishing times of the activities etc. In addition to these input parameters, project schedule which represents the starting and/or completion times of the activities should also be considered as uncertain variables in such a fully uncertain environments where all of the project data are imprecise. Based on this motivation, this paper presents an interval programming based transformation approach to overcome fully uncertain nature of the problem. In detail, classical discrete-time binary integer programming model of the deterministic problem was extended by incorporating interval-valued parameters and decision variables. Then, fully uncertain RCPSP was transformed into the crisp equivalent form by making use of interval programming, interval ranking and interval arithmetic operations. In the proposed approach, interval arithmetic operations are performed by using supplementary information obtained from the project manager. Thus, the proposed approach is also able to take into account the project managers’ attitude toward risk and produces more acceptable and risk-free solutions. Finally, a real-life liquefied natural gas (LNG) storage tank construction project in a petroleum refinery is presented for testing its validity and practicality. The computational results have shown that more applicable and information efficient project schedules can be derived via the proposed approach according to the project manager’s attitude toward risk.

Bakým, üretim tesislerinin kesintisiz, kalite düzeyi yüksek, ekonomik, verimli, güvenilir ve çevreye duyarlý üretim yapmasý olarak tanýmlanan sürdürülebilirlik hedefine üst düzeyde katký saðlayan bir prosestir. Bu önemli prosesin en önemli aþamalarýnýn baþýnda bakým planlamasý gelmektedir ve bu fazýn ilk ve vazgeçilmez aþamasý ise bakým strateji seçimidir. Bakým proseslerinin üretim duruþu, malzeme, zaman ve iþ gücü gereksinimi nedeniyle önemli maliyetler doðurmasý düþünüldüðünde, özellikle kritik ekipmanlara uygun bakým stratejilerinin atanmasý, üretim tesisinin gereksiz maliyetlerden kaçýnmasý açýsýndan büyük önem arz etmektedir. Ayrýca, ekipmanýn arýzasýz çalýþma süresinin artýrýlmasý ile güvenilir ve kalite düzeyi yüksek üretimin gerçekleþtirilmesine saðladýðý katký ile de bakým strateji optimizasyonu, üretim tesislerinde sürdürülebilir üretim hedefine direkt olarak etki etmektedir. Bunlarýn yaný sýra, sürekli üretim tesisleri grubunda yer alan elektrik üretim santrallarýnda, enerjinin toplum üzerindeki etkileri de düþünüldüðünde bu problem çok daha önemli bir hal almaktadýr. Bu baðlamda bu çalýþmada, Türkiye enerji üretiminin %20’sini gerçekleþtiren hidroelektrik santrallardan büyük ölçekli bir tanesinde, en problemli ekipman grubu olan elektriksel ekipmanlar arasýndan santral açýsýndan en kritik olanlar AHP-TOPSIS kombinasyonu ile belirlenmiþtir. Ardýndan, bu ekipman gruplarý için tamir, periyodik, kestirimci ve revizyon bakým stratejilerinden en uygun kombinasyon önerilen tam sayýlý programlama modeli ile elde edilmiþtir. Bu kombinasyonun kullanýmý ile üretim duruþlarý ve bunlarýn beraberinde getirdiði maliyetlerde %80 oranýnda bir iyileþme saðlanmýþtýr.

Maintenance is a process that makes a high-level contribution to the sustainability goal of the manufacturing facilities defined as uninterrupted, high-quality level, economic, efficient, reliable and environmentally friendly production. The foremost stage of this important process is the maintenance planning and the first and indispensable phase of this stage is the maintenance strategy selection. When considering the maintenance processes which cause the significant costs due to production downtime, material, time and labor requirements, assignment of the suitable maintenance strategies especially for the critical equipment has great importance in terms of avoiding the unnecessary costs for the generation facility. Furthermore, maintenance strategy optimization directly effects the goal of sustainable production in the manufacturing facilities by providing to increase the faultless operating time of equipment and contribute to realize the reliable and high-quality manufacturing. In addition to these, this problem becomes more and more important in the electricity generation plants which are in the group of continuous production facilities, when the effects of energy on the society are considered. In this context in this study, among the electrical equipment which are the most problematic group, the most critical ones in terms of the power plant are determined by the AHP-TOPSIS combination in one of the big-scale hydroelectric power plants realize the 20% of Turkey’s electricity generation. Then, the most appropriate strategy combination from corrective, periodic, predictive and revision maintenance strategies is obtained by using the proposed integer programming model for these equipment groups. The use of this combination has resulted in an 80% improvement in generation downtimes and associated costs.

Nikel krom kaplama süreçlerinin önemli maliyet parametrelerinden biri olan nikelin verimli kullanýmý rekabet için zorunludur. Bu çalýþmada, metal üzerine nikel-krom kaplama yapan bir üreticinin nikel banyolarýnýn verimliliðini arttýrmak amacýyla, proses parametreleri eniyilenmeye çalýþýlmýþtýr. Bu amaçla, deney tasarýmý ve eniyileme tekniklerinden biri olan yanýt yüzey yönteminden (YYY) yararlanýlmýþtýr. Nikel banyolarýnda; iþ parçasýnýn yüzeyine yapýþan nikel oraný maksimize edilirken; süreci etkileyen faktörler olarak, sýcaklýk, nikel sülfat (NiSO4) oraný, nikel klorür (NiCl2) oraný, borik asit (H3BO3) oraný, pH ve parlatýcý oraný seçilmiþtir. Çalýþmanýn sonunda, banyolardaki verimli kullanýlan nikel oraný %80’den %95’e çýkarýlmýþtýr.

Efficient usage of nickel, one of the important cost parameters of nickel chrome plating processes, is compulsory for competing. In this study, it is aimed to optimize the process parameters of the nickel baths of a manufacturer that plates nickel-chromium on metal. For this purpose, response surface methodology (RSM), one of the experimental design and optimization techniques, has been used. In nickel baths; while maximizing the rate of nickel sticking to the surface of the workpiece; temperature, nickel sulfate (NiSO4) ratio, nickel chloride (NiCl2) ratio, boric acid (H3BO3) ratio, pH and polisher ratio were selected as factors affecting the process. At the end of the study, the efficiently used nickel ratio in the bathrooms was increased from 80% to 95%.

Ýþyerlerinde çalýþanlarýn zorlanmasý ve çeþitli ergonomik risklere maruz kalmasý sonucunda kas iskelet sistemi rahatsýzlýklarý (KÝSR) görülmektedir. Bu rahatsýzlýklar vücudun özellikle sýrt, bel, bacak, kol, boyun, bilek gibi bölgelerini etkilemektedir. Bu nedenle kiþinin çalýþma ortamýnda yýpranmasýný azaltmak ve yeteneklerinden daha etkin bir þekilde yararlanmak amacýyla ergonomik risk deðerlendirme uygulamalarý yapýlmaktadýr. Bu çalýþmada iþle ilgili KÝSR ele alýnmýþ, literatürdeki mevcut ergonomik risk deðerlendirme yöntemlerinden bahsedilmiþ ve bir perakende kuruluþundaki et taþýma sürecinde iþe baðlý KÝSR deðerlendirilmiþtir. Hollanda Kas Ýskelet Sistemi Anketi ile çalýþanlarýn iþ hakkýndaki görüþleri alýnmýþ ve ergonomik riskler açýsýndan deðerlendirilmiþtir. Uygulama aþamasýnda tüm vücut deðerlendirme yöntemlerinden olan OWAS, QEC ve ManTRA yöntemleri kullanýlmýþtýr. Bu yöntemlerle et taþýma sürecinde ergonomik risk deðerlendirmesi yapýlmýþ ve tespit edilen ergonomik risklere iliþkin çözüm önerileri geliþtirilmiþtir.

Musculoskeletal disorders (MSD) occur in workplaces because of the stress and various ergonomic risks that employees are exposed. These disorders affect especially the back, waist, leg, arm, neck, ankle areas of the body. For this reason, ergonomic risk assessment practices are carried out to reduce the stress of the person in the working environment and to use workers’ ability more effectively. In this study work related MSD were discussed, ergonomic risk assessment methods available in the literature were mentioned and MSD were assessed in meat handling process of a retail establishment. Using the Dutch Musculoskeletal Questionnaire employees’ opinions about their work were taken and evaluated in terms of ergonomic risks. OWAS, QEC and ManTRA methods, which are whole body assessment methods, were used in the application phase. With these methods, ergonomic risk assessment was carried out in meat handling process and solution proposes for identified ergonomic risks were developed.