Asbest maddesi ve insan sağlığına verdiği zararlar iş sağlığı ve güvenliği dünyasında uzun süredir araştırmacıları meşgul etmektedir. Getirilen yasal düzenlemeler ile asbest kullanımı dünya genelinde birçok ülkede yasaklansa da geçmiş yıllardaki yaygın kullanımından dolayı mevcut bina stoklarında hala asbest ihtiva eden bileşenlerin var olduğu bilinmektedir. Son yıllarda Türkiye’de uygulaması devam eden kentsel dönüşüm süreci kapsamında bu binaların yıkımı söz konusu olduğu için asbeste maruz kalma gerçeği bir kez daha gün yüzüne çıkmıştır. Bu çalışmada, ülkemizde ve dünyada iş sağlığı ve güvenliği kapsamında asbest maruziyetine yönelik yapılan yasal düzenlemeler detaylı olarak incelenmiş ve yapılan karşılaştırmalar sonucunda elde edilen bulgulara göre mevzuatta daha etkili önlemlerin alınması gerektiği ve kontrol mekanizmasının geliştirilmeye ihtiyaç duyduğu kanısına varılmıştır. Bu kapsamda kentsel dönüşüm sürecinde asbest maruziyetine uğramamak için uygulamacılarca kullanılabilecek bir akış şeması oluşturulmuş ve çözüm önerileri sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Asbest, Asbest maruziyeti, Kentsel dönüşüm, Meslek hastalıklarıAsbestos and its health hazards have been keeping occupational safety and health community busy for a long time. Although it is forbidden to use asbestos in majority of the world as mandated by legislative bodies, it is known that many existing buildings still contain asbestos containing materials due to its widespread usage in the past. Asbestos exposure reality resurfaced when these buildings are being demolished as part of the urban renewal process in Turkey. This study thoroughly investigates legal regulations and standards that concern asbestos exposure in Turkey and rest of the world. It was found that more effective precautions and improvements are needed in Turkish legislation on working with asbestos. Based on the findings of comparisons, it is recommended that existing regulations need more effective measures and a newly developed control mechanism. In addition, a flow chart was developed for practitioners to prevent asbestos exposure during urban renewal process and remedial recommendations were made.
Keywords: Asbestos, Asbestos exposure, Urban renewal, Occupational illness