Alpagut-Dodurga (Çorum) kömürlerinin organik jeokimyasal özellikleri
Nazan Yalçın Erik1, Yasemin Aslan2, Aydın Büyüksaraç31Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 58140 Si̇vas2Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Müh. Bölümü,23119 Elazığ
3Bitlis Eren Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Müh. Bölümü, 13000 Bi̇tli̇s
Bu çalışma Çankırı-Çorum Havzası’nda yer alan Erken-Orta Miyosen yaşlı Alt Bitümlü kömürlerin organik jeokimyasal özelliklerinin belirlenmesi ve hidrokarbon türüm potansiyelleri yanısıra paleo-ortam özelliklerinin de değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda Çorum kuzeyinde yer alan üç kömür sahasından (İncesu, Evlik ve Alpagut-Dodurga) derlenen kömür örneklerinde detay organik jeokimyasal ve organik petrografik analizler gerçekleştirilmiştir. Organik jeokimyasal değerlendirmeler; TOC-Rock-Eval piroliz analizi, gaz kromatografi, gaz kromatografi- kütle spektrometre analizlerinden yararlanılarak yapılmış, kömürleri oluşturan organik maddenin miktarı, tipi ve kömür oluşum sürecinde etkin olan unsurlar belirlenmeye çalışılmıştır. Rock-Eval analiz sonuçları, kömür ve organik maddece zengin örneklerde tip II/III karışımı ve tip III kerojenin egemen olduğuna işaret etmektedir. Kömürlerin organik bileşimleri daha çok hüminit grubu maserallerden, daha az oranlarda ise inertinit ve liptinit gruplarından oluşmaktadır. Kömürler yüksek kül ve kükürt bileşimine sahiptir ve incelenen sahalarda bazı farklılıklar bulunmaktadır. Petrografik ve biyomarker verilerine göre bu kömürlerin çökelim ortamının sazlık/orman bataklığı, ya da bir göl bataklığı olduğu söylenebilir. Ayrıca, kömürlerin organik madde miktarı ve tipi açısından petrolden ziyade gaz türetim potansiyeli olmakla birlikte olgunluklarının düşük olması nedeniyle bu tip bir oluşum ihtimali de çok düşüktür.
Anahtar Kelimeler: Tersiyer kömürleri, Çankırı-Çorum havzası, Organik jeokimya, Biyomarker, Organik petrografiOrganic geochemical chracteristics of Alpagut-Dodurga (Çorum) coals
Nazan Yalçın Erik1, Yasemin Aslan2, Aydın Büyüksaraç31Cumhuriyet University Engineering Faculty Dept. Of Geological Engineering 58140 Sivas2Fırat University Engineering Faculty Dept. Of Geological Engineering 23119 Elazığ
3Bitlis Eren University Engineering Faculty Dept. Of Civil Engineering 13000 Bitlis
This study have been conducted to evaluate the hydrocarbon potential and plus paleodepositional environmental characteristics of Lower-Middle Miocene aged Sub Bituminous coal located in Çankırı-Çorum Basin. In this context, compiled representation of the coal samples from the three coal fields from Northern Çorum (İncesu, Evlik and Alpagut-Dodurga) were performed as detailed organic geochemical and organic petrographic analysis. Organic geochemical evaluations utilizing TOC-Rock-Eval pyrolysis analysis, GC, GC-MS analysis are performed and determined the amount of organic matter that formed the coals, type and effective agents in the coal formation process. Results of the Rock-Eval analysis of coal samples indicate that the dominant kerogen type III and type II / III. Organic compounds of coals consist of mainly huminite group macerals, and lesser liptinite and inertinite groups. According to petrographic and biomarker data of these coals, depositional environment was the reeds / forest swamp or a lake swamp. Although the probability of such an occurrence, rather than gas derived from petroleum potential for organic matter content and type of coal is very low due to the low maturity.
Keywords: Tertiary coals, Çankırı-Çorum basin, Organic geochemistry, Biomarkers, Organic petrographySorumlu Yazar: Aydın Büyüksaraç, Türkiye
Makale Dili: Türkçe