Bu çalışma, Türkiye'de salça üretiminin beşikten kapıya yaşam döngüsü değerlendirmesini içermektedir. Tüm veriler 2020 yılında Türkiye'nin kuzeybatısında bulunan büyük ölçekli bir üretim şirketinden elde edilmiştir. Analiz için CML2001 yönteminin yanı sıra Ecoinvent2 veri tabanına sahip CCaLC yazılımı kullanılmış ve şu etkiler göz önüne alınmıştır: asidifikasyon potansiyeli, karbon ayak izi, ötrofikasyon potansiyeli, insan toksisite potansiyeli, ozon tabakasını inceltme potansiyeli ve fotokimyasal sis potansiyeli. Fonksiyonel birim cam kavanozda satılan 1 kg salça olarak seçilmiştir. Sonuçlar, çevresel etkilere en büyük katkının, esas olarak mantar ilacı (tarım için) ve metal (ambalaj için) kullanımı nedeniyle hammadde tedarik aşamasından geldiğini göstermektedir. Tarım ve üretim süreçleri için gerekli olan enerjinin de çevresel etkilerde önemli bir payı olduğu tespit edilmiştir. Sonuçların literatürdeki diğer yayınlarla tutarlılığının yüksek olduğu görülmüştür. Tarım ve üretim süreçlerinin elektrik talebinin %10'unu karşılamak için fotovoltaik panellerin kullanılması veya biyometan üretmek için domates hasat atığının kullanılmasının etki azaltma söz konusu olduğunda hemen hemen hiçbir olumlu etkiye sahip olmadığı saptanmıştır. Bu sonuçlar, salça gibi işlenmiş gıda ürünlerinin çevresel etkilerinin azaltılması için organik tarıma geçişin gerekli olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Karbon ayak izi, Çevresel etki, Gıda ürünleri, yaşam döngüsü analizi, Domates salçası, TürkiyeThis study involves the cradle-to-gate life cycle assessment of tomato paste production in Turkey. All the data was obtained from a large-scale production company located in north-west Turkey in 2020. CCaLC software with Ecoinvent2 database alongside CML2001 method was used for the analysis and the following impacts were taken into account: acidification potential, carbon footprint, eutrophication potential, human toxicity potential, ozone layer depletion potential, and photochemical smog potential. Functional unit was chosen as 1 kg of tomato paste sold in glass jars. The results show that the biggest contributor to environmental impacts was the raw material supply stage, mainly due to fungicide (for agriculture) and metal (for packaging) use. Energy required for agricultural and production processes were also found to have significant effects of the impacts. The results were found to be in very good consistency with earlier literature. Using photovoltaic panels for meeting 10% of the electricity demand of agricultural and production processes or utilizing tomato harvesting waste to produce biomethane were found to have almost no positive effects as far as impact reduction is concerned. These results show that switching to organic farming seems to be essential if environmental impacts of processed food products such as tomato paste are to be reduced.
Keywords: Carbon footprint, Environmental impact, Food products, Life cycle assessment, Tomato paste, Turkey