Bu çalýþmada sürtünme karýþtýrma kaynaðý yöntemiyle birleþtirilen alüminyum döküm levhalarýn kaynak bölgelerinin deðiþen parametrelerle mikrosertlik ve mekanik özellikleri incelenmiþtir. Kaynak süresince karýþtýrýcý ucun devir sayýsý ve kaynak ilerleme hýzý deðiþken parametreler olarak alýnmýþtýr. Alüminyum alaþýmlý levhalarýn kaynaðýnda SAE 8620 malzeme numaralý sementasyon çeliðinden imal edilmiþ karýþtýrýcý uç kullanýlmýþtýr. Karýþtýrýcý ucun devir hýzý sabitken kaynak ilerleme hýzý dört farklý deðerde seçilmiþtir. Kaynaklý birleþtirmelere metalografik ve mekanik testler yapýlarak iþlem parametrelerinin etkileri araþtýrýlmýþtýr.

In this study, the microhardness and mechanical properties of welding zones of cast aluminum sheets welded by friction stir welding method have been examined with variable parameters. During welding, rotational speed of the welding stir tool and welding speed were chosen as the variable parameters. A welding tool made of case hardened steel (material number being SAE 8620) was employed in the welding of aluminum plates. Four different welding speeds are considered at constant rotational speed of the mixer tip. Influence of process parameters were investigated by metallographic studies and mechanical tests.

Kesme teknolojisindeki geliþmelerle birlikte, imalata hazýrlýk ve özellikle son iþlem uygulamalarýnda elde edilen yüzey özellikleri büyük öneme sahiptir. Kesme yöntemlerindeki iþleme kalitesi genel olarak; malzeme özelliklerindeki deðiþim, kesme kenar deformasyonu, elde edilen yüzey özellikleri ve kesilen kanalýn geometrisi ile karakterize edilmektedir. Bir kesme iþleminde temelde hedeflenen; en hýzlý ve en kaliteli kesik yüzeyin elde edilmesidir. Aþýndýrýcýlý su jetinin dýþýnda birçok yöntemin yaygýn kullanýmý beraberinde hangi malzemenin hangi yöntemle kesilmesi daha verimli olmaktadýr? ve benzeri sorularýna yanýt aranmaktadýr. Bu çalýþma makine imalat sanayinde yoðun kullanýlmakta olan AISI 1030 malzemenin yaygýn kullanýlmakta olan kesme yöntemleri ile kesilmesi ve elde edilen sonuçlarýn malzemenin mekaniksel ve metalürjik özellikleri üzerindeki etkilerini araþtýrarak, deðerlendirilmesini kapsamaktadýr. Tüm veriler ýþýðýnda; ASJ ile kesmenin en verimli yöntem, oksijen ile kesme yönteminin ise en verimsiz olduðu sonucuna varýlmýþtýr.

With the development in cutting operation, the surface properties which get from the the finishing operation and preparation to manifacture applications have a great importance.Generally the variation features of material, the edge cutting deformation, surface properties and the geometry of the canal characterize the processing quality in the cutting methods.In a cutting operation the aim is to get the cut surface in a very short time with high quality.The answer is searching for the question, which technique for which material must be use to get a good efficiency.In this study the aim was to cut the material AISI 1030, which is used very frequently in manifacture industry, with very common methods and to get and evaluate effects of results on mechanic and metallurgic properties of material.So the result of this study is the method in cutting with ASJ is the most efficient and with oxygen is least efficient.

Bu çalýþmada Batý Akdeniz havzasýnýn yýllýk maksimum taþkýn serilerinin bölgesel taþkýn frekans analizi L-moment parametre tahminlerine dayalý olarak taþkýn indeks yöntemiyle yapýlmýþtýr. Bölge; Antalya, Aþaðý-Batý Akdeniz ve Yukarý-Batý Akdeniz olmak üzere üç homojen alt bölgeye bölünmüþtür. L-momentler homojenlik testine baðlý olarak homojen bölgelerin belirlenmesinden sonra akým gözlem istasyonlarýna ait çeþitli yineleme aralýklarýna sahip tasarým taþkýn deðerleri hesaplanmýþtýr.

In this study, regional flood frequency analysis is carried out for annual maximum flood series of stream gauging stations in the West Mediterranean River basins in Turkey based on an index flood method with L-moments parameter estimation. The region is divided into three homogeneous subregions; Antalya, Lower West Mediterranean and Upper West Mediterranean subregion using L-moment homogeneity test. After determining the homogeneous subregions, design floods with various recurrence intervals are calculated for stream gauging stations in each homogeneous subregions.

Bu çalýþmada, bir binanýn aydýnlatma sistemi að tabanlý olarak tasarlanmýþtýr. Tasarýmda Profibus-DP að yapýsý kullanýlmýþtýr. Bina aydýnlatmasýnýn kontrolünde Bulanýk Mantýk Denetimi (BMD) kullanýlmýþtýr. BMD uygulamasýnda, bina aydýnlatma seviyelerini ölçen algýlayýcýlardan gelen bilgiler kullanýlmýþtýr. Bu bilgiler Profibus-DP aðý üzerinden sisteme aktarýlmýþtýr. Aydýnlatma armatürlerinin Profibus-DP aðý üzerinden denetimi saðlanmýþtýr. Tasarlanan sistemde, bina içi aydýnlatma ihtiyaç duyulan seviyede kalmasý saðlanmýþtýr. Tasarým ile, enerji tasarrufu ve saðlýklý aydýnlatma imkaný elde edilmiþtir.

In this paper, a network based building lighting system is implemented. Profibus-DP network structure is used in the design and Fuzzy Logic Controller (FLC) is used on control of the building lighting. Informations received from sensors which measures level of the building illumination is used on FLC and they are transferred to the system by Profibus-DP network. Control of lighting luminaries are made via Profibus-DP network. The illuminance inside the bulding is fitted required level. Energy saving and healthy lighting facilities have been obtained by the design.

Bu çalýþmada, atýk palmiye yaðý kökenli biyodizel ve petrol kökenli dizel yakýtý (PKDY) ile karýþýmlarýnýn, bir dizel motordaki performans ve emisyon karakteristikleri üç boyutlu haritalar üzerinden analiz edilmiþtir. Biyodizel ve karýþýmlarýnýn performans ve emisyon karakterlerini belirlemek amacýyla, motor tam yük ve deðiþik devir testlerine tabi tutulmuþtur. Analiz sonucunda, karýþýmdaki biyodizel oraný arttýkça PKDY’a göre özgül yakýt tüketiminde artýþ olduðu, motorun döndürme momentinde ise azalma meydana geldiði tespit edilmiþtir. Emisyon analizi sonucunda ise, karýþýmdaki biyodizel oraný ile iliþkili olarak PKDY’a kýyasla yanmamýþ hidrokarbon (HC), karbon monoksit (CO) ve duman koyuluðu emisyonlarýnda iyileþmeler olduðu, bununla birlikte karbon dioksit (CO2) ve azot oksit (NOx) emisyonlarýnýn motor devrine göre kararlý bir yapý sergilemediði belirlenmiþtir.

In this study, the performance and emission characteristics of biodiesel based waste palm oil and its blends with petroleum based diesel fuel (PBDF) was analyzed by means of three dimensional maps. In order to determine the engine performance and exhaust emission characteristics, the engine was exposed with full load and varied speed tests. In the result of analyze, it was seen that the brake specific fuel consumptions increased with the increase of biodiesel percentage in the fuel blend, but brake torque decreased depending upon biodiesel percentage in the fuel. In the result of emission analyze, it has determined that biodiesel and its blends has provided significant improvements in HC, CO and smoke opacity emissions. However, the stable behaviors in NOx and CO2 emissions of biodiesel and its blends did not seen in terms of the engine speed.

Biyogaz sistemlerinin kurulu olduðu tesislerde, biyogazýn üretimi ve tüketimi eþ zamanlý gerçekleþmemektedir. Bu yüzden tüketimin olmadýðý zamanlarda üretilen biyogazýn depolanmasý gerekmektedir. Kýrsal kesime yönelik uygulamalarda genellikle 1-1,5 kPa deðerlerine sahip, düþük basýnçlý gazometreler tercih edilmekte, gerektiðinde sisteme basýnçlandýrýcý ilave edilmektedir. Gaz iletiminin ve kullanýmýnýn gerektirdiði basýnç, ek bir basýnçlandýrýcý kullanýlmadan biyogaz üretimi sonucunda doðal yollarla saðlandýðýnda, reaktör içerisinde nispeten yüksek bir basýnç ortamý sözkonusu olmaktadýr. Bu çalýþmada, farklý düþük basýnçlarýn, sýðýr atýðýnýn anaerobik fermentasyonu üzerine etkileri deneysel olarak incelenmiþtir. 19,6 kPa, 9,5 kPa ve 1,5 kPa basýnçlarda, 1 lt hacimli kesikli beslemeli tip, üç paralelli, dokuz adet reaktörle yürütülen fermentasyon denemesi, 35 ºC’de 60 gün devam etmiþtir. Elde edilen deneysel veriler P<0,05 anlamlýlýk düzeyinde LSD testine tabi tutulmuþ, metan üretim miktarý bakýmýndan, farklý basýnçlarda çalýþtýrýlan reaktörler arasýnda anlamlý bir farklýlýk olmadýðý gözlenmiþtir.

In facilities in which biogas systems are installed biogas is not produced and consumed simultaneously. Therefore, biogas produced when there is no consumption should be stored. Low pressure gasometers with 1- 1,5 kPa value are preferred in the rural area and when needed pressurizer is added to the system. When the pressure which gas production and usage require is provided by natural ways without usage of an added pressurizer, a respectively high pressure atmosphere can be seen. In this study, the effects of different low pressures on anaerobic fermentation of cattle manure were experimentally analyzed. Fermentation experiment which was carried out with 9 reactors with fed-batch type, 3 parallels in pressures of 19.6 kPa, 9.5 kPa and 1.5 kPa continued 60 days at 35 ºC. The acquired experimental data was subjected to LSD test in P<0.05 significance level and it was observed that there is no significant difference between rectors operated with different pressures in terms of methane production.

Kiriþ uygulamalarýnýn genelinde kaymadan dolayý oluþan sehimler ihmal edilir. Fakat; yüksek kayma modülüne sahip, kýsa ve kalýn kiriþlerde kaymadan dolayý oluþan sehimin ihmal edilmesi çok büyük hatalara neden olmaktadýr. Bu çalýþmada her iki tarafýnda mesnetlenmiþ orta noktasýndan tekil yüke maruz kompozit kiriþlerdeki eðilme ve kaymadan dolayý ortaya çýkan sehim denklemleri analitik olarak elde edilmiþtir. Örnek malzeme olarak kayma modülü diðer malzemelere göre yüksek olan ahþap seçilmiþtir. Kaymanýn etkisini incelemek için, elde edilen fonksiyonlar kullanýlarak, kiriþin orta noktasýndaki maksimum sehimler 0, 30, 45, 60 and 90 oryantasyon açýlarý için elde edilmiþtir. Ayný zamanda kayma etkisinin en fazla olduðu kýsa kiriþin orta noktasýndaki eðilme gerilmeleri 0, 30, 45, 60 ve 90 oryantasyon açýlarý için verilmiþtir. Kaymadan dolayý oluþan sehimin; kiriþe uygulanan yüke, kiriþin uzunluðuna ve yüksekliðine göre deðiþtiði tespit edilmiþtir. Kayma etkisi; 45 oryantasyon açýsýnda en küçük, 0 oryantasyon açýsýnda ise en büyük olmaktadýr.

Shear deflection of wood beams generally is exluded in plannning calculations. Ignoring shear deflection could cause significant errors, expecially for short and thick beams. In this study, two deflection functions due to flexure and shear of simply supported composite beam subjected to single force are obtained analytically. Wood being high shear modulus according to other material is selected for sample problem. The deflections the mid point of the beam are calculated to see the effect of shear by using the obtained functions for 0, 15, 30, 45, 60 and 90 orientation angles. Also, bending stresses at the mid point of the short beam are given for 0, 15, 30, 45, 60 and 90 orientation angles. It is shown that the magnitude of shear deflection depends on force, length and height of the beam. The shear effect is the smallest for 45 orientation angle and the biggest for 0 orientation angle.

Þevlerin kazýklý sistemler kullanýlarak güçlendirilmesi, þevlerde oluþabilecek hareketleri önlemek için kullanýlan en uygun yöntemlerden birisidir.Kazýklara etki eden yüklerin tahmini,þev stabilitesi kazýklarýnýn doðru dizayný için önemlidir.Bu yüklerin tahminine yönelik literatürde birçok yöntemler bulunmasýna karþýn, bu yöntemler kullanýlarak hesaplanan yükler kazýk zemin etkileþimi ve yükleme koþullarýna baðlý olarak farklýlýklar gösterebilmektedir. Bu analitik yöntemlerin güvenilirliklerden emin olmak için kapsamlý deneysel çalýþmalara ihtiyaç vardýr. Bu çalýþmada, esnek kazýklara etki eden yüklerin belirlenmesi için tasarlanan deneysel çalýþmanýn simulasyonu iki boyutlu sonlu elemanlar yöntemi ile gerçekleþtirilmiþtir. Merkezden merkeze kazýk mesafesinin yük aktarma davranýþýna etkisini belirlemek amacýyla parametrik çalýþma gerçekleþtirilmiþtir. Elde edilen sonlu elemanlar sonuçlarý ile iliþkili olarak esnek kazýklara etki eden yükler belirlenmiþtir.

Slope reinforcement using piled structures is one of the most appropriate methods for preventing slope movements. The prediction of loads acting on piles is important in order to properly design of slope stabilizing piles. Despite, different uncoupled analysis methods to estimate the loads on piles are available in literature; the loads acting on piles predicted using these methods may differ depending on soil-pile interaction and loading conditions. Comprehensive experimental works are needed in order to ensure the reliability of these analytical methods. In this study, the simulations of designed experiment for determining the load acting on the flexible piles were performed via two dimensional finite element methods. The parametric study was carried out to determine the effects of the center to center pile spacing on the load transfer behavior. Corresponding to the numerical results, the load acting on the flexible piles was investigated.

Günümüzde iþletmeler üretim maliyetlerini azaltmak ve verimliliklerinin artýrmak için uygun tesis planlarý yapmak zorundadýrlar. Çalýþma, üretim sistemlerindeki tesis içi yerleþim problemlerinin çözümüne ulaþmakta kullanýlan temel tezgâh yerleþim þekilleri ve ürüne göre yerleþim için önerilen yeni bir yaklaþýmý birbirleriyle karþýlaþtýran bir çalýþmadýr. Çalýþmada özellikle tezgâhlar arasýndaki malzeme taþýma süreleri ve bu sürelerin toplam üretim süresi içerisindeki oranlarý ile ilgilenilmiþtir. Buna ek olarak, incelenen tüm tezgâh yerleþim þekillerine göre benzetim modelleri sonucunda elde edilen tezgâhlarýn kullaným yüzdeleri ve ürünlerin üretim miktarlarý da bu çalýþma kapsamýnda aktarýlmýþtýr. Çalýþmada ilk olarak tesis planlamasýnda kullanýlan temel yerleþim þekilleri için bir üretim sistemi tanýmlanmýþtýr. Daha sonra tanýmlanan üretim sistemi, her bir yerleþim þekli için tezgâh yerleþimi yapýlmýþtýr. Ardýndan ürüne göre yerleþim þekli için önerilen yaklaþým aktarýlarak üretim sistemi için tezgâh yerleþimi yapýlmýþtýr. Daha sonra tezgâh yerleþim þekilleri “PROMODEL” benzetim yazýlýmý ortamýna aktarýlmýþtýr. Son olarak yapýlan analizler ile farklý tezgâh yerleþim þekillerinin malzeme taþýma süreleri ve toplam üretim süresi içerisindeki oranlarý karþýlaþtýrýlmýþ ve analizlerden elde edilen sonuçlar yorumlanarak aktarýlmýþtýr.

Enterprises have to make suitable location planning to decrease their product cost and to increase their productivity in our time. The aim of this study is to compare the basic layout types used in arranging inside facility layout with each other by using simulation. Especially in this study, material handling times between machines and ratio of these times in total times were interested. First of all a new production system is designed to the basic layout types used in arranging inside facility layout. And then in the designed production system, machines are arranged for each machine layout types. Machine layout types are transferred to PROMODEL simulation software. Then with the results of analysis, material handling times of different machine layout types and ratio of material handling times in total production time were compared and the results obtained from this analysis were given after commented on this study.

Ýyonize olmayan elektromanyetik radyasyonun insan saðlýðý üzerindeki etkileri, son elli yýlda manyetik alanlarýn kullaným alanýnýn geniþlemesi ile birlikte, büyük bir araþtýrma konusu olmuþtur. Manyetik alanlarýn tabiatý çok iyi bilinmekle beraber, insan vücudunun karmaþýk yapýsý, bu etkilerin incelenmesini zorlaþtýrmaktadýr. Bununla beraber yapýlan deneysel ve teorik çalýþmalarýn sonucunda, manyetik alanlarýn insan saðlýðý üzerindeki etkileri konusunda kayda deðer bulgular elde edilmiþtir. Ancak, henüz bilinmeyen etkilerinin olabileceði konusunda da þüpheler mevcuttur. Bu çalýþmanýn amacý, insan medyan motor sinir ileti çalýþmalarýnda elde edilen parametrelere, 50 Hz-1 mT manyetik alanýn etkisini incelemektir. Bu frekansta 1 mT manyetik alan yoðunluðunun deðeri, biyolojik etkileþimin baþladýðý sýnýr deðer olarak bilinmekte ve kabul edilmektedir. Medyan sinirini deðerlendirmek amacý ile, sabit ölçülü mesafelerin kullanýldýðý standart iletim teknikleri uygulanmýþtýr. Sonuç olarak 4 kanal NCS/EMG/EPS cihazý kullanýlarak yapýlan ölçümlerde, manyetik alan uygulama sonrasýndaki motor distal genlik, uygulama sýrasýndaki motor distal genliðe göre (p=0,000573) ve uygulama sonrasýndaki motor distal genlik/proksimal genlik oraný, manyetik alan uygulama öncesindeki motor distal genlik/proksimal genlik oranýna göre anlamlý bir azalma göstermiþtir (p=0,037418).

With the increasing use of magnetic fields in recent five decades, the health effects of nonionized electromagnetic radiation is an important investigation subject. While the magnetic field is well known, it is difficult to investigate the health effects of radiation, because of the complex metabolism of human body. However, by the experimental and theorical studies, a lot of significant health effects of magnetic fields have been discovered. But, there are probabilities that can have much more adverse health effects. The purpose of this study is to evaluate the effect of 50 Hz-1 mT magnetic field on human median motor nerve conduction parameters. At this frequency, 1 mT value of magnetic field intensity is known and accepted as the marginal value where biological interaction starts. Standard nerve conduction techniques using constant measured distances were applied to evaluate the median nerve. Consequently in the measures conducted using the device of 4 channel NCS/EMG/ EPS there was a significant decrease in motor distal amplitude after the magnetic field application in comparison to the one during the application (p=0,000573) and also in the motor distal amplitude/ proximal amplitude in comparison to the ones before the application (p=0,037418).

Bu çalýþmada, mermer kesme parametrelerinin enerji tüketimine etkisi, Yapay Sinir Aðlarý ve ANFIS kullanýlarak tahmin edilmiþtir. Tahmin metotlarýnda giriþ olarak mermerin sertliði, testere dönüþ hýzý ve kesme hýzý parametreleri kullanýlmýþ ve birim hacim baþýna harcanan kesme enerjisinin bir ifadesi olan spesifik enerji faktörü çýkýþ olarak alýnmýþtýr. Aðlarýn eðitimi için kullanýlan veriler, Afyon Kocatepe Üniversitesi laboratuarlarýnda bulunan, mermer kesilebilirlik analizleri için geliþtirilmiþ, bilgisayar tabanlý, dairesel testereli blok kesme (S/T) makinesinde yapýlan bir deneysel çalýþmadan alýnmýþtýr. Bu veriler Denizli Traverteni ve Bilecik Bej tipi mermerlere ait kesim parametreleridir. Bu verilerin bir kýsmý eðitimde kullanýlmýþ ve tüm veriler daha sonra eðitilen aðlarda test edilmiþtir. Tahmin edilen sonuçlar elde edilmiþ deney sonuçlarýyla karþýlaþtýrýlmýþtýr. Sonuç olarak tahmin edilen verilerin deneysel verilere oldukça yakýn olduðu görülmüþtür.

In this study, effect of the marble cutting parameters on energy consumption was estimated by using Artificial Neural Network and ANFIS. In both of these estimation methods, marble’s hardness, speed of circular saw rotation and cutting speed parameters were used as inputs, specific energy factor, cutting energy in per unit volume was taken as output. The data for training networks were taken from a PC based block cutter machine (S/T) with circular diamond saw blade at Afyon Kocatepe University Labs. These data are cutting parameters of “Denizli Travertine” and “Bilecik Beige” type marbles. Some of these data were used for training and then all data were used for testing stage of the networks. To show the effectiveness of the study, estimated data were compared with experimental data. As conclusion, it was reported that estimated data were quite close to experimental result.

Bir görev veya iþ sürekli yapýldýðý takdirde belirli bir alýþkanlýk ve öðrenme olur ve ilerleyen zamanlarda bu iþi tamamlamak için gerekli kaynaklara olan (iþgücü, malzeme, vb.) ihtiyaç azalýr. Bu “Öðrenme Eðrisi” ile ilk kez Wright tarafýndan tanýmlanmýþtýr. Wright uçaklarýn üretiminde üretilen uçak sayýsý artarken direk iþçilik maliyetlerinde nasýl bir azalma olduðunu tespit etmiþtir. Bu gözlemin doðruluðu uçak üreticileri tarafýndan da tutarlý bulunmuþtur. “Öðrenme Etkisi” ise; ayný veya benzer iþlerin tekrarlanmasýyla üretim sürecinde iþlerin tekrar sayýsý nispetinde daha kýsa sürede yapýlmasýný ifade eden etkidir. Günümüzde klasik üretim sistemlerine yeni yaklaþýmlarla çaðýn gereklerine daha uygun sistemler uyarlanmýþtýr. Tam Zamanýnda Üretim Sistemi (TZÜ) felsefesi de en önemli modern üretim felsefelerinden biridir. Stoksuz üretim veya “0” envanter gibi isimlerle de bilinen TZÜ, tüm üretim kaynaklarýnýn optimum kullanýmý ilkesine dayanýr. Tam zamanýnda çizelgeleme olarak ta nitelendirebileceðimiz Erken(Earliness)/Geç(Tardiness) tamamlanma cezalarýnýn minimizasyonu problemi TZÜ felsefesinden esinlenerek ortaya çýkmýþtýr. Bu çalýþmada çizelgelemede erken/geç tamamlanma performans kriteri ve öðrenme etkili iþleme özelliðinin dikkate alýndýðý yayýnlara yönelik literatür taramasý ve sonucunda literatüre yönelik bazý tespitler yapýlmýþtýr.

When a task or work is done continuously, there will be an experience so following times needs of required resources (manpower, materials, etc.) will be reduced. This learning curve described first by Wright. Wright determined how workmanship costs decreased while proceed plain increasing. This investigations correctness found consistent by plain producers. Learning effect is an effect that, works can be done in shorter time in the rate of repeat of work with repeating same or similar works in production process. Nowadays classical production systems adapted more acceptable systems with new approaches. Just in time production system (JIT) philosophy is one of the most important production system philosophies. JIT which is known production without stock stands on using all product resources optimum. Minimization problem of Earliness/Tardiness finishing penalty, which we can describe Just in time scheduling, appeared by inspired from JIT philosophy. In this study, there is literature survey which directed to earliness/tardiness performance criteria and learning effect processing in scheduling and as a result of this it is obtained some establishing for literature.

Pasinler (Erzurum) kuzeyinde Üst Miyosen-Pliyosen yaþlý volkanik kayaçlar yüzeylemektedir. Bu volkanitler bazaltik andezit, andezit, dasit, riyolit türü lav ve riyolitik piroklastiklerden oluþmaktadýr. Kayaçlarda porfirik, mikrolitik porfirik, hyalo-mikrolitik porfirik, vitrofirik, glomeroporfirik, pilotaksitik ve hyalopilitik dokular gözlenmektedir. Kayaçlar plajiyoklas (An29-80), olivin (Fo65-82), klinopiroksen (ojit), ortopiroksen (enstatit), amfibol (Mg#: 0.57-0.71), biyotit (filogopit: 0.44-0.47, annit: 0.33-0.37), sanidin, kuvars ve opak mineral (titanomanyetit ve ilmenit) içermektedir. Kayaçlar kalkalkali karakterli olup, orta-yüksek potasyum içeriðine sahiptirler. Ana oksit ve iz element deðiþimleri kayaçlarýn geliþimindeki açýk sistem maðmatik diferensiyasyona iþaret etmektedir. Jeokimyasal veriler kayaçlardaki fenokristal fazlarýn fraksiyonlaþmasýnýn diferansiyasyon sürecinde etkili olduðunu göstermektedir. Fakat buna asimilasyon±maðma karýþýmýnýn da eþlik etmiþ olabileceði düþünülmektedir. Kayaçlarýn yüksek büyük iyon yarýçaplý element (K, Rb, Ba, Th) ve göreceli olarak düþük yüksek alan enerjili element (Nb, Ta, Hf, Zr) içerikleri kayaçlarýn yitim izleri taþýyan bir ana maðmadan oluþtuklarýna iþaret etmektedir.

In the north of Pasinler (Erzurum), Upper Miocene-Pliocene volcanic rocks crop out. These volcanites are composed of basaltic andesite, andesite, dacite, rhyolite lavas and rhyolitic pyroclastics. The rocks show porphyritic, microlitic porphyritic, hyalo-microlitic porphyritic, vitrophyric, glomeroporphyritic, pilotaxitic and hyalopilitic textures. The investigated volcanites contain plagioclase (An29-80), olivine (Fo65-82), clinopyroxene (augite), orthopyroxene (enstatite), amphibole (Mg#: 0.57-0.71), biotite (phlogopite: 0.44-0.47, annite: 0.33-0.37), sanidine, quartz and opaque mineral (titano-magnetite and ilmenite). The volcanic rocks are calc-alkaline in character and have medium to high-K contents. Major oxide and trace element variations point out open-system magmatic differentiation in the evolution of rocks. Geochemical data indicate an important role of fractionation of phenocryst phases in the rocks during differentiation process. However, it is considered that assimilation±magma mixing might have accompanied to the process. High LILE (K, Rb, Ba, Th) and relatively low HFSE (Nb, Ta, Hf, Zr) contents of the rocks indicate that these rocks derived from parental magmas carrying subduction signature.

Plastik enjeksiyon kalýplarýnýn ve soðutma sisteminin tasarýmý, hem ürünün boyut, biçim ve kalitesini, hem de çevrim zamanýný ve kalýbýn maliyetini doðrudan etkilemektedir. Yapýlan çalýþmada, plastik enjeksiyon kalýplarýnýn ve soðutma sisteminin katý model olarak tasarýmý, mümkün olduðu kadar kullanýcý etkileþiminden uzak olarak gerçekleþtirilmiþtir. Hazýrlanan program, kalýp çekirdeklerinin üç farklý tipte soðutma sistemine, farklý göz yerleþimlerine ve parça sayýlarýna baðlý olarak tasarýmýnýn yapýlmasýna izin vermektedir. Program akýþýnda, AutoCAD 2007 paket programýnýn yanýnda Visual LISP ve VBA (Visual BASIC for Application) dilleri de kullanýlmýþtýr. Çalýþma kapsamýnda yürütülen deneme uygulamalarý ile plastik enjeksiyon kalýplarýnýn tasarýmýnda hýz, esneklik ve tasarým güvenilirliðinin arttýðý tespit edilmiþtir.

The design of plastic injection molds and their cooling systems affect both the dimension, the shape, the quality of a plastic part and the cycle time of process and the cost of mold. In this study, the solid model design of a plastic injection mold and the design of cooling sysytem were possibly carried out without the designer interaction. Developed program permited the use of three types of the cooling system and the different cavity orientations and the multible plastic part placement into the mold cores. The program which was developed by using Visual LISP language and the VBA (Visual BASIC for Application) modules, was applicated in the AutoCAD software domain. Trial studies were presented that the solid model design of plastic injection molds and the cooling systems increased the reliability, the flexibility and the speed of the design.

Soðutma prosesleri, özellikle soðuk depolama tesislerinde geniþ çaplý olarak uygulanmaktadýr. Bu tesislerde buhar sýkýþtýrmalý soðutma çevrimine göre çalýþan sistemler klasik bir yöntem olarak kullanýlmaktadýr. Bu sistemlerde sýkýþtýrma iþini yapan kompresör genel olarak elektrik enerjisi ile çalýþmaktadýr. Elektrik enerjisinin hiçbir çevresel kirletici etkisi olmamasýna raðmen, dünyanýn pek çok yerinde, elektrik enerjisi üretiminde kullanýlan fosil kökenli enerji kaynaklarý oldukça kirletici etkiye sahiptir. Kýsaca yaygýn olarak kullanýlan bu soðuk depolarýn (kullandýklarý elektriðin menþei nedeniyle) dolaylýda olsa çevresel kirleticilikleri vardýr. Oysa ejektörlü soðutma sistemleri sýkýþtýrma için gerekli enerjiyi, çevresel etkileri ihmal edilebilecek düzeydeki yenilenebilir enerji kaynaklarýndan önemli biri olan güneþ enerjisi gibi bir ýsýl kaynaktan alýr. Bu çalýþmada; güneþ enerjili ejektör soðutma sisteminin termodinamik, çevresel ve ekonomik incelenmesi yapýlmýþtýr. Çalýþmada örnek uygulama olarak, Türkiye’nin elma üretiminin 1/5’ini karþýlayan Isparta ilinde yoðun olarak kullanýlan elma soðuk depolama tesisleri seçilmiþtir. Bu araþtýrma ile soðuk depolamada, güneþ enerjili ejektörlü soðutma sistemi uygulamasýnýn çevresel ve ekonomik avantajlarý; termodinamik, ekonomik ve çevresel analizlerle ortaya konmuþtur.

The refrigeration processes have been widely applied for especially in cold storages. In these plants, the systems working with compressed vapour cooling cycles have been used as a classical method. In general, electrical energy is used for compressing in these processes. Although, mainly the electricity itself has no pollution effect on the environment, the fossil fuels that are widely used to produce electricity in the most of the world, affect the nature terribly. In short, these refrigeration plants, because of the source of the electricity pollute the nature indirectly. However, for compression an ejector refrigeration system requires one of the important renewable energy sources with negligible pollution impact on the environment, namely solar energy from a thermal source. Thermodynamical, environmental and economical aspects of the ejector refrigeration system working with solar energy was investigated in this study. As a pilot case, apple cold storage plants widely used in ISPARTA city, which 1/5 th of apple production of TURKEY has been provided from, was chosen. Enviromental and economical advantages of solar ejector refrigeration system application for cold storage dictated by thermodynamic, economic and enviromental analyses in this research.

DA motorlar genellikle elektrikli tren, vinçler, yük asansörleri gibi endüstriyel uygulamalarda tercih edilirler. yüksek kalkýnma momentine sahip olduðundan dolayý baþlangýçta yüksek akýmla kalkýnýrlar. Bu yüksek kalkýnma akýmý motor sargýlarýna zarar verdiðinden ve güç tüketimini artýrdýðýndan dolayý mutlaka azaltýlmalýdýr. Bu iþlem uygun bir sürücü ve denetleyici sistemiyle gerçekleþtirilebilir. Bulanýk mantýk denetleyici uyarlanabilir özelliklere sahip olduðundan; belirsizliklere, deðiþken parametrelere ve yük daðýlýmýna sahip sistemlerde güçlü sonuçlar üretebilmektedir. Bu çalýþmada Alçaltýcý- Yükseltici Çeviriciden (Buck-Boost Converter) beslenen seri baðlý bir DA motorun bulanýk mantýk hýz denetimi bilgisayar simülasyonu yoluyla incelenmiþtir. Bulanýk mantýk denetimin üstünlüðünü görmek amacýyla ayný motora ayný durumlar altýnda klasik PI denetimi uygulanmýþ ve bir karþýlaþtýrma yapýlmýþtýr. Simülasyon için C++ Builder yazýlýmý kullanýlmýþtýr. Simülasyon sonuçlarýna göre bulanýk mantýk denetimin klasik PI denetime göre daha güçlü cevap verdiði ve motorun kalkýnma anýnda daha düþük akým çektiði gözlenmiþtir.

Generally, DC motors are given preference for industrial applications such as electric locomotives, cranes, goods lifts. Because of they have high starting moment; they initially start with high current. This high start-up current must be decreased since it may damage windings of the motor and increases power consumption. It could be controlled by an appropriate driver system and controller. The nature of fuzzy logic control has adaptive characteristics that can achieve robust response to a system with uncertainty, parameter variation, and load disturbance. In this paper, fuzzy logic based control of start-up current of a Buck-Boost Converter fed serial DC motor is examined through computer simulation. In order to see the advantages of fuzzy logic control, classical PI control has applied to the same motor, under same circumstances and has been compared. C++ Builder software has been used for the simulation. According to the simulation results, plainly, fuzzy logic control has stronger responses than classical PI control and uses lower current at starting moment.

Bu çalýþmanýn amacý, hidrofilik bir amino asit olan L-aspartik asitin ekstraksiyonunu ters misel sistemiyle incelemektir. Son yýllarda, amino asitlerin fermentasyonla üretimi giderek önem kazanmaktadýr. Bu amino asitler, sulu çözeltilerinde seyreltik olarak bulunurlar ve üretim ortamlarýnda fazla bulunan substrat, inorganik tuzlar ve yan ürünlerden ayrýlmasý gerekmektedir. Günümüzde ters misel ekstraksiyonu ile amino asitlerin, üretim ortamýndan ayrýlmasý üzerine çalýþmalar yoðunlaþmýþtýr. Bu çalýþmada, ters misel fazý; yüzey aktif madde olarak, aliquat-336, eþ yüzey aktif madde olarak, 1-dekanol ve apolar çözücü olarak izooktan içermektedir. Deneyler 150 rpm karýþtýrma hýzýnda, 30 oC’da, 60 dakika süre ile eþit hacimde ters misel ve sulu fazlar ile gerçekleþtirilmiþtir. L-aspartik asit deriþimi sývý kromatografi (HPLC) ile analizlenmiþtir. Ekstraksiyon verimi, pH ve aliquat-336 deriþiminin artmasýyla ve baþlangýç amino asit deriþiminin azalmasýyla artmýþtýr. Maksimum ekstraksiyon verimi (% 68) pH 12’de, yüzey aktif madde deriþimi 200 mM’da ve baþlangýç amino asit deriþimi 5 mM’da elde edilmiþtir.

The aim of this study is to investigate the extraction L-aspartic acid which is a hydrophobic amino acid with reverse micelle system. Production of amino acids by fermentation has been more important in recent years. These amino acids are obtained in dilute aqueous solutions and have to be separated from excess substrate, inorganic salts and by-products. Recently, separation of amino acids from fermentation media by reverse micelle extraction has received a great deal of attention. In this study, reverse micelle phase includes aliquat-336 as a surfactant, 1-decanol as a co-surfactant and isooctane as an apolar solvent. Experiments were performed at 150 rpm stirring rate, at 30 oC, for 30 min extraction time with equal volumes of reverse micelle and aqueous phases. Concentration of L-aspartic acid was analyzed by liquid chromatography (HPLC). The extraction yield increased with increasing pH and aliquat-336 concentration and with decreasing initial amino acid concentration. Maximum ekstraction yield (68 %) was obtained at pH of 12, surfactant concentration of 200 mM and an initial amino acid concentration of 5 mM.

Günümüzde, pek çok iþ modelleme yapýlmasý sayesinde kolaylaþmaktadýr. Gerçek sistemlerle çalýþmak yerine, modelleme kullanýlarak, gerçek sistem davranýþlarý incelenebilir ve analiz edilebilir. Arýza toleranslý bir yapý gerçek sistem durumlarýnýn kestirilmesine dayanýr. Gözleyiciler ve Kalman Filtresi, kestirimde geniþ ölçüde kullanýlýrlar. Bu çalýþmada, bir uçaðýn yanlamasýna hareketinde durum tespitlerinin, gözleyiciler ve Kalman Filtresi kullanýlarak bir uygulamasý gerçekleþtirilmiþtir.

Nowadays, lots of problems are simplified by modeling. Instead of working with real systems, response of a system may be examined and analyzed by using modeling. A fault tolerant scheme relies on the estimation of true states. Observers and Kalman Filters are widely used in such an estimation. In this study, an application is realized for states estimation of an aircraft in lateral movement by using observers and a Kalman Filter

Bu çalýþmada, yarýiletken tekli basamak kýrýlma indisli lazerlerin en düþük modlu çift ve tek fonksiyonlu alan için alternatif alan analizi elde edilmiþ, asimetrik ve simetrik durumlarda normalize yayýlým sabiti gibi bazý yapýsal parametreler cinsinden kayýp ve alan olasýlýk oranlarýnýn alternatif formülleri bulunmuþ, bulunan sonuçlar nümerik olarak doðrulanmýþtýr.

In this work, the alternative analysis of semiconductor single step index lasers for the least mode even and odd fields has been obtained, and the loss and probability ratios of the fields have been alternatively formulated in terms of the structural parameters of laser material such as normalized propagation constant. The results have been numerically confirmed.