Bu çalýþmada, asidik bir boyarmadde olan Asit Mavi 193 (Isolan Dark Blue 2S-GL-03)’ün sulu çözeltiden yeni sentezlenen poli(Akrilamid-Vinilimidazol) (poli(AAm-VI)) hidrojeli kullanýlarak kesikli sistemde adsorpsiyon ile giderimi incelenmiþtir. Sentezlenen hidrojelin SEM, FTIR ve TGA yöntemleri ile karakterizasyonu yapýlmýþtýr. Adsorpsiyon prosesi üzerine boyarmaddenin baþlangýç deriþimi, çözeltinin baþlangýç pH deðeri, hidrojel miktarý, temas süresi ve karýþtýrma hýzýnýn etkileri araþtýrýlmýþtýr. Hidrojel miktarý arttýðý zaman adsorplanan boya miktarýnýn arttýðý belirlenmiþtir. En fazla adsorpsiyon pH 1.5 deðerinde meydana geldiði gözlenmiþtir. Baþlangýç Asit Mavi 193 boyar madde deriþimi, çözeltinin baþlangýç pH deðeri, karýþtýrma hýzý ve hidrojel miktarý sýrasýyla 250 mg/L, 1.5, 600 rpm ve 2 g/L iken 90 dakika iþlem süresi sonunda elde edilen giderim yüzdesi % 99.8’dir. Boyarmaddenin poli(AAm-VI) hidrojeli ile arasýndaki iliþkiyi ifade etmek için Langmuir, Freundlich, Temkin ve Dubinin-Radushkevich adsorpsiyon izotermeleri kullanýlmýþ ve kinetik analizleri yapýlmýþtýr. Korelasyon katsayýsýnýn (R2) deðeri, farklý modellerin en iyi model uyumu göstergesi olarak kullanýlmýþ ve denge verilerinin R2’leri büyük olan Freundlich izoterm modeline ve yalancý ikinci mertebe kinetik modeline uyduðu belirlenmiþtir. Sonuçlar, poli (AAm-VI) hidrojelin, asidik boyalarýnýn kirli sudan uzaklaþtýrýlmasý için uygun bir sorbent olarak kullanýlabileceðini göstermiþtir.

In this study, the removal of acidic dyestuff, Acid Blue 193 (Isolan Dark Blue 2S-GL-03) from the aqueous solution by using the newly synthesized poly (Acrylamide-Vinimidimidazole) (poly (AAm-VI)) hydrogel in the batch system was investigated by adsorption. The synthesized hydrogel was characterized by SEM, FTIR and TGA methods. The effects of the initial concentration of dyestuff, initial pH value of solution, hydrogel dosage, contact time and stirring speed on the adsorption process were studied. It was determined that the amount of the adsorbed dyestuff increased when hydrogel dosage increased. The maximum adsorption was observed to occur at pH 1.5. While the initial solution concentration, initial pH value, contact time, stirring speed, and hydrogel dosage were 250 mg/L, 1.5, 90 minute, 600 rpm, and 2 g/L, respectively, the efficiency of dye adsorption on hydrogel was 99.8%. Langmuir, Freundlich, Temkin and Dubinin-Radushkevich adsorption isotherms were used to express the relationship of dyestuff with poly (AAm-VI) hydrogel and kinetic analyzes were performed. The correlation coefficient (R2) was used as an indicator of the best model fit of the different models and it was determined that the equilibrium data fit the Freundlich isotherm model and the pseudo second order kinetic model which have large R2 values. The results showed that poly (AAm-VI) hydrogel could be used as a suitable sorbent to remove acidic dyes from contaminated water.

Artan nüfus ile birlikte tarým ve hayvancýlýk sektörleri üretim kapasitelerini arttýrmýþlardýr. Böylece daha fazla atýk oluþturan çiftlik ve tarým alanlarýndan kaynaklanan çevresel riskler de artmýþtýr. Özellikle hayvansal atýklarýn kontrol altýna alýnamamasý ve bilinçsizce akarsulara, meralara, açýk alanlara veya sulama kanallarý vasýtasýyla ekim alanlarýna atýlmasý nedeni ile hem bölge topraðýnýn biyolojik yapýsý tahrip edilmekte hem de böcek, sivrisinek ve koku problemleri sonucu çevre saðlýðý tehdit edilmektedir. Yüzey ve yeraltý sularýnýn azot ve fosfor kirliliðine maruz kalmasý, bölgedeki tüm canlýlarýnýn saðlýðýný etkilemektedir. Bunun yaný sýra atýk birikiminden kaynaklanan çeþitli gazlar, bölge havasýný hýzla kirletmekte ve zararlý mikroorganizmalarýn yayýlýmýna neden olmaktadýr. Oluþan atýksularýn yarattýðý çevresel sorunlardan yola çýkarak bu çalýþma kapsamýnda, besi çiftliði atýksularýnýn ardýþýk, anaerobik yukarý akýþlý çamur yataklý reaktör/ aerobik sürekli karýþtýrmalý tank reaktörde arýtýmý incelenmiþtir. Anaerobik UASB reaktörün ardýndan kalan organik kirliliði parçalamak için aerobik CSTR reaktör kullanýlmýþtýr. Sistemde farklý organik yükleme hýzlarýnda (3.53-10.59 kgKOÝ/m3gün) KOÝ giderimi ve metan gazý miktarý ölçülmüþtür. Çalýþmada anaerobik UASB reaktörde en yüksek KOÝ giderme verimine %90.3 olarak 7.06 kgKOÝ/m3gün organik yükleme hýzýnda ulaþýlmýþtýr. Anaerobik arýtma kýsmýnda oluþan biyogazda en yüksek ölçülen metan gazý oraný %65 olmuþtur. Elde edilen sonuçlar besi çiftliði atýksularýnýn ardýþýk anaerobik yukarý akýþlý çamur yataklý reaktör/ aerobik sürekli karýþtýrmalý tank reaktörde arýtýlabilirliðinin yüksek olduðunu göstermektedir. KOÝ deðerinin yüksek oluþu, bu tür atýksularýn arýtýmýnda anaerobik yöntemlerin kullanýlmasýnýn uygun olabileceðini göstermektedir.

The agriculture and livestock sectors increased their production capacities by the increasing population. Thus, the environmental risks arising from the farms and agricultural areas that are generating more waste are also increased. Especially, animal wastes cannot be taken under control and unconsciously thrown into rivers, estuaries, open areas or irrigation canals, resulting in the destruction of the biological structure of the region soil and the endangered environmental health of insect, mosquito and odor problems. Surface and groundwater exposure to nitrogen and phosphorus pollution affects the health of all living things in the region. In addition, various gases resulting from waste accumulation rapidly pollute the regional air and cause the propagation of harmful microorganisms. From the environmental problems created by the wastewater, the treatment of the livestock wastewater sequential anaerobic upflow sludge bed reactor / aerobic continuous stirred tank reactor has been investigated. An aerobic CSTR reactor was used to break down the residual organic pollution following the anaerobic UASB reactor. The COD removal and the amount of methane gas were measured at different organic loading rates (3.53-10.59 kgCOD/m3day) in the system. In study, the highest COD removal efficiency in anaerobic UASB reactor was reached as 90.3% at an organic loading rate of 7.06 kgCOD/m3day. The highest measured methane gas rate in the biogas formed in the anaerobic treatment section was 65%. The results show that the treatability of the livestock wastewater is a good alternative anaerobic upflow sludge bed reactor / aerobic continuous mixing tank reactor.

Birçok endüstriyel alanlarda kullanýlan Nonilfenol Etoksilatlar (NFE), su ortamlarýnda ksenojen-östrojenik mikro kirletici oluþturmakta, insan saðlýðý ve ekolojik hayat üzerinde önemli riskler doðurmaktadýr. NFE; su, hava, sediment ve toprak gibi ortamlarda bulunabilen, konsantrasyonlarý ve yarýlanma ömürleri bulunduklarý ortama göre deðiþebilen kimyasal kirleticilerdir. Organik kirleticilerin sulardan uzaklaþtýrýlmasý amacýyla geliþtirilmiþ yöntemlerden biri olan adsorpsiyon tekniði, kullaným kolaylýðý, nispeten düþük maliyeti ve çamur oluþturmamasý nedeniyle yaygýn kullanýlan uygulamalardan biridir. Bu çalýþmada, pektin ile kaplanmýþ demir oksit nanokompozitler (Pektin-Fe3O4), adsorbent madde olarak sentezlenmiþ ve NFE adsorpsiyonundaki etkinliði araþtýrýlmýþtýr. Sentezlenen Pektin-Fe3O4 adsorbentlerin karakterizasyonunu belirlemek için SEM ve FTIR analizleri yapýlmýþ ve adsorpsiyon prosesine pH, temas süresi, adsorbent dozu ve NFE baþlangýç konsantrasyonun etkileri incelenmiþtir. Adsorpsiyonun hangi mekanizmaya uyumlu olduðunu belirlemek için izotermve kinetik hesaplamalarý yapýlmýþ ve elde edilen sonuçlarda Pektin-Fe3O4’ün NFE adsorpsiyonunun D-R izotermineve adsorpsiyon kinetiðinin yalancý ikinci derece kinetik modele uyduðu tespit edilmiþtir. Optimum koþullar altýnda NFE gideriminde pH 7.0’de 4 g/L Pektin-Fe3O4 deriþiminde % 62 oranýnda verim elde edilmiþtir.

Nonylphenol ethoxylates (NPEO) are used in many industries, and caused to xenogenic-estrogenic micro contamination in aquatic medium. Thus, these pollutants have risks on human health and ecological life. NPEO can be detected in the environments such as water, air, sediment and soil, and their concentrations and half-life may vary depending on the characterization of medium. Adsorption technique, one of the methods developed for the removal of organic pollutants from water, is one of the widely used applications because of its ease of use, relatively low cost and not forming sludge. In this study, iron oxide nanocomposites coated with pectin (Pectin-Fe3O4) were synthesized as adsorbent material and their effects in NPEO adsorption were investigated. SEM and FTIR analyses were performed for pectin-Fe3O4 characterization and the effects of pH, contact time, adsorbent dose and initial concentration of NPEO were investigated on the adsorption process. The isotherms and kineticswere calculated to determine the mechanism of adsorption, and the results showed that NPEO adsorption of Pectin-Fe3O4 was more suitable for D-R isotherm and pseudo second order kinetic model. The maximum adsorption efficiency of NPEO in 20 ppm (62 %) was obtained at pH 7.0 and adsorbent dosage of 4 g/L.

Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) tend to accumulate in the environment, causing environmental pollution through which they significantly affect the biological equilibrium in nature. Due to their adverse effect on nature, especially aquatic life and hence to the human, PAHs are considered as one of the significant pollutants that should be monitored in surface water bodies. Therefore, they have been listed in the national specific pollutant list of Republic of Turkey, Ministry of Agriculture and Forestry and in the priority substances list specified in EU Water Frame Directive (WFD) of 2000/60/EC and 2013/39/EU. Anthracene, Benzo[a]pyrene, Benzo[b]fluoranthene, Benzo[ghi]perylene, Benzo[k]fluoranthene, Fluoranthene, Indeno [1,2,3-cd] pyrene, Naphthalene are the PAHs in the priority substances list of WFD. Additionally, 1-Methylnaphthalene, Acenaphthene, Acenaphthylene, Chrysene, Fluorene, Perylene, Phenanthrene, Pyrene are other PAHs with environmental quality standards specified in the national list of the Ministry. The mentioned PAHs were monitored for 12 months in 15 lakes, 2 transition water, 4 coastal and 26 river water stations in Büyük Menderes River Basin. The results were evaluated for the detected PAHs in the river basin with regard to Maximum Allowable Concentration Environmental Quality Standards (MAC-EQS) and the Annual Average Concentration Environmental Quality Standards (AA-EQS) given either in Water Framework Directive or in National Regulation of the Ministry.

Günümüzde yaygýn olarak çatý yaðmur suyu tahliyesi için geleneksel sistemler kullanýlmaktadýr. Son yýllarda, borularýn tamamen dolu olarak çalýþma prensibine dayalý olan sifonik drenaj sistemi kullanýmý yaygýnlaþmaktadýr. Sifonik sistemdeki tam dolu akýþ prensibi ile geleneksel sisteme göre boru çaplarý azalmaktadýr. Çok sayýda avantajlý özellikleri sayesinde özellikle sanayi ve ofis yapýlarýnda bu sistem daha yaygýn bir þekilde kullanýlmaya baþlamýþtýr. Bu çalýþmada sifonik çatý yaðmur suyu drenaj sistemi tasarýmý örnek proje üzerinde deðerlendirilmiþtir. Ayný sistem geleneksel olarak da hesaplanmýþ ve sonuçlar maliyet açýsýndan kýyaslanmýþtýr.

Today, conventional systems are commonly used for roof rainwater drainage. In recent years, the use of siphonic drainage systems has become widespread, based on the principle that the pipes are full flow. With the full flow principle in the siphonic system, pipe diameters are reduced compared to traditional (conventional) systems. Thanks to a number advantageous features, especially in industrial and office buildings, this system has started to be used more in widely. In this study, a design example of a siphonic rainwater drainage system was evaluated. The same system has traditionally been calculated and the results compared in terms of cost.

Bu çalýþmanýn amacý, Ergene Nehri’nin Meriç Nehri ile birleþtiði noktanýn mansabýnda bulunan E01A012 – Yenicegörüce Akým Gözlem Ýstasyonu’nun alaný 10,508 m2 olan su toplama havzasýndaki yaðýþ-akýþ iliþkisinin A.B.D. Ordu Mühendisleri Birliði (U.S. Army Corps of Engineers) tarafýndan geliþtirilmiþ olan HEC-HMS yazýlýmý kullanýlarak belirlenmesidir. Bu çalýþma TÜBÝTAK tarafýndan desteklenen 115Y064 no’lu “Ergene Havzasý Su Kalitesi Yönetimi Ýçin Kirletici Parmak Ýzine Baðlý Coðrafi Bilgi Sistemi Bazlý Karar Destek Sistemleri Geliþtirilmesi” baþlýklý projenin bir parçasý olarak gerçekleþtirilmiþtir. Ýlk olarak havza ve civarýnda ölçülmüþ olan günlük yaðýþ ve sýcaklýk gibi meteorolojik veriler ile günlük akýþ verileri toplanmýþtýr. Ardýndan havzanýn arazi kullanýmý, hidrolojik toprak gruplarý ve sayýsal yükseklik verileri gibi havza karakteristiklerini gösteren veriler toplanmýþ ve Coðrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamýnda derlenmiþtir. CBS ortamýnda derlenmiþ olan dijital haritalar havzanýn özelliklerinin belirlenmesi için WMS’e aktarýlmýþtýr, ve ardýndan havzaya ait HEC-HMS hidrolojik modeli kurulmuþtur. Kurulan modelin, 1997-2002 arasýndaki günlük veriler kullanýlarak kalibrasyonu, 2003-2005 yýllarý arasýndaki günlük veriler kullanýlaraksa doðrulamasý yapýlmýþtýr. Kurulmuþ olan hidrolojik modelin Yenicegörüce AGÝ için Nash-Sutcliffe Etkinlik Katsayýsý (NSE) kalibrasyon ve doðrulama aþamalarý için sýrasýyla 0.8 ve 0.75 olarak hesaplanmýþtýr. Yenicegörüce havzasýnýn D01A008, E01A006 ve E01A012 AGÝ’leri ile temsil edilen Hayrabolu, Lüleburgaz ve Ýnanlý alt-havzalarý için de hidrolojik modeller kurulmuþ ve kalibre edilmiþtir. Model performanslarý NSE ve korelasyon gibi istatistiksel ölçütler kullanýlarak deðerlendirilmiþtir.

The goal of this study is to model rainfall-runoff process using HEC-HMS developed by U.S. Army Corps of Engineers for the 10,508 km2 catchment that has E01A012-Yenicegörüce stream gage at its outlet which is located just at the upstream of the point where Meric and Ergene Rivers meet. This study is conducted as a part of 115Y064 numbered “Development of a geographical information systems based decision-making tool for water quality management of Ergene watershed using pollutant fingerprints” project funded by TÜBÝTAK. First, meteorological parameters such as daily precipitation and temperature, and daily streamflow data that are observed in and around the study catchment are collected. Then land use, hydrologic soil groups and digital elevation data of the catchment are collected and integrated into Geographic Information System (GIS) environment. Digital maps compiled in GIS environment were transferred into WMS for the calculation of basin parameters, and then the hydrological model for the basin is developed in HEC-HMS using these data. The model is calibrated using daily streamflow values of 1997-2002 and validated for 2003-2005 data. The model results obtained at the Yenicegoruce stream gage has Nash-Sutcliffe Efficiency (NSE) values of 0.8 and 0.75 for calibration and validation, respectively. Hydrological models for Hayrabolu, Luleburgaz and Inanli sub-catchments represented by stream gages D01A008, E01A006 and E01A012, respectively are developed and calibrated as well. Model performances are evaluated using statistical measures such as NSE values and correlations.

Aþýrý iklim olaylarýnýn sýklýðý ve yoðunluðundaki deðiþiklikler önemli sosyal, ekonomik ve çevresel sorunlara neden olmaktadýr. Özellikle, iklim deðiþikliðinin ekstrem yaðýþlar üzerindeki etkilerini araþtýrmak çok önemlidir. Son yýllarda birçok araþtýrmacý tarafýndan küresel, bölgesel ve yerel ölçekte ekstrem yaðýþlarýn mekansal ve zamansal deðiþimi araþtýrýlmýþtýr. Bu çalýþmada, Türkiye'de Konya Kapalý Havzasý’nda bulunan 4 meteoroloji istasyonunun (Konya, Karaman, Aksaray, Niðde) ekstrem yaðýþlarýnýn zamansal deðiþimi araþtýrýlmýþtýr. Bu amaçla, Mann-Kendall (MK), Spearman’s Rho ve Innovative Þen Trend testleri kullanýlmýþtýr. Trend yöntemlerinin sonuçlarýna göre Aksaray, Karaman ve Niðde meteoroloji istasyonlarýnda ekstrem yaðýþ verileri istatistiksel olarak anlamlý olmayan azalma, Konya meteoroloji istasyonunda ise anlamlý olmayan artýþ eðilimleri elde edilmiþtir.

Changes in the intensity and frequency of extreme climate events cause significant problems in terms of social, economic and environmental. Especially, it is very important to inquire the influences of climate change on extreme precipitation. Spatial and temporal trends of extreme precipitation have been investigated by many researchers at global, regional and local scales in recent years. This study is about the temporal variability of extreme precipitation of 4 meteorology station (Konya, Karaman, Aksaray, Nigde) on Konya Closed Basin in Turkey. Trend analysis of extreme precipitations was conducted by means of the Spearman’s Rho (SR), Mann–Kendall (MK) and Innovative Þen Trend test. According to the results of trend methods, non-significant decreasing trends are observed in extreme precipitation data of Aksaray, Karaman and Nigde meteorology stations while non-significant increasing trend is shown only in Konya meteorology station.

Giderek azalan su kaynaklarýnýn etkili biçimde kullanýlmasý ve gelecek için su kaynaklarýnýn doðru planlanmasý önemlidir. Su kaynaklarýnýn planlanmasý çalýþmalarýnda akým modellemeleri ve akým tahminleri yapmak çalýþmalarýn temelini oluþturmaktadýr. Bu çalýþmada Sandýklý Kestel barajýna ait 1986-2008 yýlý verileri ile ANFIS modeli kullanýlarak aylýk hacimlerin tahmini yapýlmaya çalýþýlmýþtýr. Sistemde girdi olarak önceki aylara ait hacimler, hazneye giren ve çýkan hacimler ve buharlaþma miktarý kullanýlmýþtýr. ANFIS yönteminde girdiler için kullanýlan küme sayýlarý ise K-means yöntemi ile elde edilmiþtir. K-ortalamalar yönteminden elde edilen küme sayýlarý ile oluþturulan farklý kümeler ANFIS’te modellenmiþ ve sonuçlar karþýlaþtýrýlmýþtýr. Her bir girdi deðeri için en uygun küme sayýlarý belirlenmiþ ve bu doðrultuda modelleme yapýlmýþtýr. Sonuç olarak uygun küme sayýlarýna göre yapýlan modellerin rastgele oluþturulan modellere göre daha düþük hata yüzdesine sahip sonuçlar verdiði belirlenmiþtir.

Correct planning of water resources is important for efficient use of increasingly decreasing water resources and the future. Flow modeling and flow estimations in water resource planning are the basis of studies. In this study, it is aimed to estimate monthly volumes by using ANFIS model with the data of 1986-2008 of Sandýklý Kestel dam. In the system, the volume of the previous months, the volume of the incoming and outgoing volumes and the amount of evaporation were used as input. In ANFIS method, the number of clusters used for the inputs was obtained by K-means. Different clusters formed by K-averages were modeled in ANFIS and the results were compared. The optimal number of clusters for each input value is determined. Models have been established in this way. As a result, it has been found that the models made according to the optimal number of clusters give results with lower error percentage compared to randomly generated models.

Bu çalýþmada, kentsel alandan geçen dere için taþkýn simülasyon analizi gerçekleþtirilmiþ ve taþkýn sularýnýn yayýlým haritasý oluþturulmuþtur. Bunun için Malatya il merkezinde yer alan Horata deresi uygulama alaný olarak seçilmiþtir. Çalýþma alanýnda toplamda dört adet dere yer almakta olup bunlar için geçmiþte gözlenen taþkýn olaylarý incelenmiþ ve sebep olan faktörler deðerlendirilmiþtir. Uygulama alanýnda dere için 50, 100 ve 500 yýllýk yinelenme süreleri için taþkýn hidrograflarý elde edilmiþtir. Taþkýn simülasyonu için Infoworks ICM yazýlýmý kullanýlmýþ ve farklý yinelenme süreleri için taþkýn analizi gerçekleþtirilmiþtir. Analiz sonucunda her bir durum için taþkýn yayýlým haritalarý oluþturulmuþ ve etkilenen bölgeler belirlenmiþtir. Özellikle 500 yýllýk yinelenme süresi için dere kesitlerinin yetersiz kaldýðý ve yerleþim bölgelerinin olumsuz etkileneceði gözlenmiþtir. Bu sonuçlara göre, özellikle doðal akýþýn bozulduðu, kesitin köprü amaçlý daraltýldýðý ve menderes oluþan bölgelerde kesitin yetersiz kaldýðý, taþkýn riskinin daha fazla olduðu, bu bölgelerin taþkýn sularýndan daha fazla etkilendiði gözlenmiþtir.

In this study, flood simulation analysis was carried out for the natural channels in the urban area and a risk map of flood waters was formed. For this purpose, Horata channel in Malatya city center was selected as the application area where there are a total of four streams, which have the flood risk potential. The flood events observed in the past were investigated and the factors that cause it were evaluated. Flood hydrographs were obtained for 50, 100 and 500 year return periods for the Horata channel. Info-works ICM was used for flood simulation and flood analysis was performed for different recurrence periods. It was observed that stream sections were inadequate and settlement areas would be adversely affected especially for the return period of 500 years. As a result, flood propagation maps were created for each case and the affected areas were determined. According to the results of these analyzes, the regions where the risk of floods are high can be listed as follows, especially where the natural flow is disturbed, the section is constricted for bridging, the areas where meandering are formed, regions where the section is insufficient.

Hýzlý bir þekilde azalmakta olan temiz yeraltý su kaynaklarý, gelecek yüzyýllarýn en büyük savaþ nedeni olmak üzeredir. Devletler, su kaynaklarýný kaybettikçe önemini daha iyi anlamaktadýr. Bundan dolayý yeraltý su seviyelerinin düzenli olarak ölçülmesi ve gözlemlenmesi iþi bir zorunluluk haline gelmiþ bulunmaktadýr.
Bugüne dek Denizli ili sýnýrlarýnýn tamamýný içeren bir yeraltý su seviyelerini ölçme çalýþmasý yapýlmamýþ olup yapýlan çalýþma ile bu alandaki eksikliði gidermek hedeflenmiþtir. Bununla birlikte, sonraki dönemlerde geliþtirilecek araþtýrmalar için veri kaynaðý oluþturulmasý amaçlanmýþtýr. Gözlemler ýþýðýnda toparlanan veriler kullanýlarak, Coðrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile Denizli yeraltý su seviyelerini gösteren bir harita oluþturulmuþtur. Çizilen bu harita, yeraltý su seviyelerinde oluþan bölgesel farklýlýklarýn kýsa yoldan gözlemlenmesine katký saðlayacaktýr. Ayný zamanda harita, Denizli ili sýnýrlarýnda açýlacak yeni bir kuyunun hangi noktada açýlmasýnýn uygun olacaðý konusunda ekonomi, zaman ve konum açýsýndan ipucu olacaktýr.
Çalýþma iki bölümden oluþmakta olup ilk bölümde, Denizli ili sýnýrlarý içerisinde yer alan arazi üzerindeki derin kuyularýn statik su seviyeleri, düdüklü metre ile ölçülmüþtür. Bu noktada gerekli araçlar ve izinler, Denizli Su ve Kanalizasyon Ýdaresi Genel Müdürlüðü’nden alýnmýþ olup, Pamukkale Üniversitesi Bilimsel Araþtýrma Projeleri Koordinasyon Birimi’nin katkýlarý da çalýþmaya destek olmuþtur. Sonraki safhada ise, kýsa bir sürede elde edilen su seviye gözlem verileri, coðrafi bilgi sistemine aktarýlmýþtýr. Bu aþamada veriler, dijital ortama aktarýlmýþ ve yeraltý su seviye haritasý oluþturulmuþtur.

Rapidly diminishing fresh ground water sources might be the biggest reason of war in the next centuries. While the countries continue losing the ground water resources, they understand its importance better. Therefore, routine observation and control of the ground water levels become an obligation.
There is no study on the ground water level for the whole area of Denizli city to this day and this study aims to fill the gap in this area. In addition, another purpose was to form a database for future studies. By using the obtained data, the groundwater map is generated for Denizli by Geographic Information Systems (GIS) analysis. The obtained map will contribute to easy monitoring of regional differences in ground water levels. On the other hand, the map will provide clues on finding an appropriate point for a new well within the border of Denizli city in view of economy, time and location.
The study consists of two stages and in the first stage, the static water levels in deep drilling wells within the provincial border of Denizli were measured by using a whistle meter gauge. At this stage, permits and equipment supports were provided by DESKÝ and the study was supported by Pamukkale University Scientific Research Projects Coordination Department. In the next stage, the measured ground water level data were transferred to the Geographic Information System. In this phase, the inputs were transmitted into digital media and the ground water level map was created.

Çevresel etmenler canlý yaþamýna doðrudan etki eden birçok doðal afeti tetiklemektedir. Bu afetlerin en önemlilerinden biri de kuraklýktýr. Kuraklýðýn su kaynaklarý üzerindeki etkisi birçok þekilde canlýlarý etkilemektedir. Özellikle kuraklýðýn sebep olduðu, içme suyu ve tarýmsal sulama amaçlý kullanýlan su kaynaklarýnda görülen azalmalar, insan yaþamýný önemli ölçüde tehdit edebilmektedir. Kuraklýk diðer afetler gibi aniden ortaya çýkmadýðý için, kuraklýk oluþmadan önce tahmin edilip gerekli önlemlerin alýnabilmesi imkâný bulunmaktadýr. Kuraklýk olayýnýn belirlenebilmesi için çeþitli kuraklýk indeksleri kullanýlmakta ve bu da kuraklýðý tahmin edebilme imkâný sunmaktadýr. Zaman içerisinde büyük deðiþiklikler gösteren kuraklýk indekslerinin tahmini için birçok araþtýrma yapýlmýþtýr. Bu çalýþmada Kayseri iline ait 116 yýllýk Palmer Kuraklýk Þiddet Ýndeksi (PDSI - Palmer Drought Severity Index) deðerleri, makine öðrenmesi yöntemleri kullanýlarak modellenmiþ olup, bir, üç ve altý ay sonraki kuraklýk deðerleri tahmin edilmiþtir. Destek vektör makineleri (SVM) ve K-en yakýn komþuluk (KNN) algoritmalarý kullanýlarak oluþturulan modeller ile yapýlan tahminlerin baþarý oraný istatistiksel olarak deðerlendirilmiþtir. Yapýlan bu çalýþma göstermiþtir ki, makine öðrenmesi yöntemleri kuraklýk problemlerin çözümüne önemli ölçüde katký saðlamaktadýr.

Environmental factors, which directly affect the living beings cause the formation of many natural disasters. One of the most important of these disasters is drought. The effect of the drought on the water resources also affects many things in the way of living life. From the point of human life, diminution in water resources, may pose a significant threat. Drought does not appear suddenly, hence it is possible to predict and take necessary measures before it exists. In order to predict the drought, various drought indices are used to determine the drought phenomenon. A great deal of research has been made to estimate the drought values that have changed dramatically so far. In this study, the 116 - year Palmer Drought Severity Index (PDSI) values of Kayseri province were modeled using machine learning methods in order to predict future PDSI values. In this context, one, three and six months period of drought values were predicted. The success rate of the predictions constructed using support vector machines (SVM) and K-nearest neighbors (KNN) algorithms was evaluated statistically. This study indicates that machine learning methods provide a significant contribution to the solution of hydrological problems.

Bu Çalýþmada, içme suyu daðýtým þebekelerinde bulanýklýk tahmini için klasik genetik programlama (GP) ve gen ekspresyon programlama (GEP) olmak üzere iki GP yönteminin kalibrasyonu ve deðerlendirilmesi sunulmaktadýr. Ýlk yöntem olan Klasik GP, Bihać kentinin (Bosna Hersek) ana su kaynaðýndaki bulanýklýðý modellemek için kullanýlmýþtýr. Ýkinci yöntem olan GEP, Türkiye’de bulunan Antalya ili su izleme istasyonlarýndan birinde bulanýklýk modellemesi için kullanýlmýþtýr. Birincisinde, 2006-2018 döneminde kaydedilen ortalama aylýk bulanýklýk ölçümlerine dayanarak çeþitli tahmin modelleri oluþturuldu. Ýkincisinde ise, düþük bulanýklýk dönemindeki Antalya-Gürkavak Ýstasyonu'ndaki saatlik ölçümler kullanýlmýþtýr. Sonuçlar, bulanýklýk modellemesinin, özellikle optimum gecikme süreleri ve girdi parametrelerinin belirlenmesi baðlamýnda, dikkatli veri analizi gerektiren zorlu bir görev olduðunu göstermiþtir. Antalya su temin hattýnda debi ve bulanýklýk arasýnda anlamlý bir iliþki bulunamamýþtýr. Bulunan sonuçlar ayrýca sunulan algoritmalara dayanan tahmin modellerinin geleneksel regresyon yaklaþýmýna kýyasla daha doðru tahminler saðlayabileceðini göstermiþtir. Bulgular, yüksek kalitede su temininin hedeflendiði sürdürülebilir kentsel su yönetimi için kullanýþlýdýr.

This paper presents the calibration and evaluation of two genetic programming (GP) methods, namely classis GP and gene expression programming (GEP) for turbidity prediction at drinking water distribution networks. Classic GP, the first method, was used to model turbidity at the main water source of Bihać town (Bosnia and Herzegovina), and GEP, the second method, was used to model turbidity at one of the water monitoring stations of city of Antalya, Turkey. In the former, various predictive models were built based on the mean monthly turbidity measurements recorded during 2006-2018. In the latter, hourly measurements at Gürkavak Station during low turbidity period were used. The results showed that the modelling of turbidity is a challenging task, which required careful data analysis, especially in the context of determining the optimum lag times/input parameters. No meaningful relation between discharge and turbidity was found at Antalya water supply pipeline. Our results also indicated that the predictive models based on the presented algorithms may provide more accurate estimations in comparison to the traditional regression approach. The findings are useful for sustainable urban water management whereby a high quality water supply is aimed.

Bu çalýþmada Kompozit Diferansiyel Geliþim Algoritmasý (KDGA) ile Þiddet-Süre-Frekans (ÞSF) analizi yapan çözüm algoritmasý önerilmektedir. Önerilen algoritmanýn test edilmesi için Ege Bölgesi’nde yeralan MGM tarafýndan iþletilmekte olan 32 meteoroloji istasyonunun Standart Süreli Maksimum Yaðýþ (SSMY) verileri kullanýlarak farklý matematiksel ve istatistiksel baðýntýlarýn aðýrlýk parametreleri belirlenmekte ve elde edilen baðýntýlarýn farklý hata deðerlendirme ölçütlerine göre performanslarý incelenmektedir. Ayrýca, bulanýk mantýk c ortalamalar yöntemiyle kümeleme analizi yapýlmakta ve bölge 6 adet alt bölgeye ayrýlmaktadýr. Belirlenen bölgeler için bölgesel ÞSF baðýntýlarý elde edilmekte ve bölgesel baðýntýlarýn performansý istasyon bazýnda elde edilen sonuçlarla karþýlaþtýrýlmýþtýr. Yapýlan karþýlaþtýrmalar, bölgesel baðýntýlarýn noktasal baðýntýlara oldukça yakýn sonuçlar verdiðini göstermektedir.

In this study, a solution algorithm making Intensity-Duration-Frequency (IDF) analysis with Composite Differential Evolution is proposed. For testing the proposed algorithm, the weight parameters of different mathematical and statistical relationships are determined by using the Standard Duration Maximum Rainfall (SDMR) data from 32 meteorological stations operated by MGM located in the Aegean Region and the performances of the obtained relationships are investigated according to various error measures. Additionally, cluster analysis is made by using fuzzy c-means method and the region is divided into 6 subregions. Regional IDF relationships are obtained for the determined regions and the performances of the regional relationships are compared with the obtained results. The comparisons show that the regional relationships produce results very close to the points relationships.