E-ticaret alýþveriþ sitelerinde satýn alma kararlarý, çevrimiçi yorumlardan oldukça etkilenir. Çevrimiçi yorumlar, ürünlere yönelik tercihleri yansýtan ayrýntýlý tüketici görüþleri içerse de; önemli bir zorluk, çevrimiçi yorumlarýn miktarýnýn hýzlý ve etkili bir analiz için çok büyük olabileceðidir. Bu nedenle, belgelerin tematik yapýsýný keþfetmek, çevrimiçi yorumlarý analiz etmede önemli bir rol oynar. Bu çalýþmada önerilen sistem, Türk e-ticaret web sitelerindeki çevrimiçi yorumlardaki tüketicilerin ana ilgi alanlarýný keþfetmeyi amaçlamaktadýr. Bu amaçla, Gizli Dirichlet Ayýrýmý (GDA) ve word2vec'i birleþtiren yeni bir hibrit yöntem önerilmiþtir. Son olarak, çalýþmamýzýn performansýný, güncel yöntemlerin performansýyla tanýnmýþ Türk e-ticaret sitelerinden toplanan 7 veri kümesi üzerinden karþýlaþtýrdýk. Deneysel sonuçlar, önerilen yaklaþýmýmýzýn güncel yöntemlere göre önemli ölçüde geliþmiþ performans saðlayabildiðini göstermektedir. Ayrýca yöntemimiz, tüketici ilgi alanlarýna uygun çok özel konularý keþfetmeyi saðlar.

Yüksek verimli video kodlama iç tahmin yöntemi ile kayýpsýz sýkýþtýrmada dönüþüm ve kuantalama basamaklarýnýn eksikliði pikseller arasýndaki iliþki tam olarak silememekte ve bu sebeple sýkýþtýrma performansý düþmektedir. Bu durumu iyileþtirmek için iç tahmin yöntemine ilave olarak kullanýlabilecek farklý yöntemler geliþtirilmektedir. Bunlardan birisi de kalýntý diferansiyel darbe kodlama modülasyonu yöntemidir. Temeli bir piksel için bulunan kalýntýdan komþu üst ya da sol pikselin kalýntý deðerinin çýkartýlmasýyla iyileþtirilmiþ kalýntý deðerinin elde edilmesine dayanýr. Bu çalýþmada iki ya da üç komþu pikselin kalýntýlarýnýn aðýrlýklý ortalamasýný kullanan yeni bir kalýntý diferansiyel darbe kod modülasyonu yöntemi geliþtirilmiþtir. Ýki örneðin kullanýldýðý yöntemde, komþu pikseller ve bu piksellerin kalýntýlarýnýn ortalamasý için kullanýlan aðýrlýk katsayýlarý ilgili iç tahmin modu için kullanýlanlar ile ayný seçilmiþtir. Üç örnekli kalýntý diferansiyel darbe kod modülasyonu yönteminde komþu piksellerin kalýntýlarýn aðýrlýklý ortalamasýnýn hesaplanmasýnda kullanýlacak katsayýlarýn belirlenmesi için basit ve hýzlý bir yöntem önerilmiþtir. Önerilen yöntemlerin performanslarýný elde etmek için deðiþik görüntülere yöntem uygulanmýþtýr. Sýkýþtýrma oraný ve tepe sinyal gürültü oraný deðerleri elde edilmiþtir.

Uzaktan eðitimde içerik üretimi için günümüzde, bu amaçla hazýrlanmýþ baðýmsýz araçlar/yazýlýmlar ya da eðer sahipse bir Öðrenme Yönetim Sisteminin içerik üretim bileþeni kullanýlmaktadýr. Ýçeriðe eriþim ise baðýmsýz ya da Öðrenme Yönetim Sistemleri içindeki içerik havuzlarý üzerinden saðlanmakla birlikte içerik saðlayýcý ya da sistemin kullanýcýlarý ile sýnýrlýdýr. Bu da kaynaklarýn ve üretilen eðitsel içerik paketlerinin yeniden kullanýlabilir olma oranýný düþürmektedir. Bu çalýþmada, eðitsel kaynaklarýn ve içerik paketlerinin paylaþýlabilir ve yeniden kullanýlabilir olmasýna yönelik, farklý seviyelerde detaylý arama, kaynak yükleme, üst-veri giriþi, içerik organizasyonu oluþturma, içerik paketleme, ön-izleme gibi iþlevlere sahip bir platform tasarýmý yapýlmýþtýr. LCDM (Learning Content Design Manager- Öðrenme Ýçerik Tasarým Yöneticisi) platformu, çoklu dil desteðine sahiptir, web tabanlýdýr ve üniversite seviyesinde kullaným için tasarlanmýþtýr. Bir dosya havuzu ve bir içerik paketi havuzuna sahip olan platform gerek kaynaklar, gerekse içerik paketleri arasýnda arama, eriþilebilirlik, ön-izleme ve yeniden kullanýlabilirliði desteklemektedir. Platformda toplam 12 modül tanýmlanmýþtýr. Eðitmenler, kendi yükledikleri ve/veya paylaþýma açýk durumdaki kaynaklarý kullanarak hazýrladýklarý ders içeriklerini içerik paketi olarak depolayabilirler. Öðrenciler ise kayýtlý olduklarý ders kapsamýndaki paylaþýma açýk paketler arasýnda, arama, ön-izleme, kopyalama yapabilmektedirler. LCDM bir Öðrenme Yönetim Sistemi deðildir, baðýmsýz bir platformdur ve herhangi bir entegrasyon gerektirmemektedir. LCDM platformunda oluþturulan içerik paketleri SCORM2004 desteði olan farklý Öðrenme Yönetim Sistemlerine yüklenerek çalýþtýrýlabilir. LCDM, arama, eriþim, paylaþým süreçlerinde içerik geliþtiricilerin yükünü hafifletmekte, alýnan derslerin içeriklerini eriþim ve izleme noktasýnda da öðrencilere kolaylýklar saðlamaktadýr. Bu çalýþma, doktora tezi ile iliþkili bir çalýþmadýr.

Motorize mikroskoplarýn yaygýnlaþmasý, hastadan alýnan dokunun otomatik taranarak tek bir büyük görsele aktarýlmasý ve bölütlemeye özel derin/çekiþmeli aðlarýn üretilmesi gibi yenilikler bölütleme probleminde uzman etiketlemesine oldukça yakýn çýktýlarý otomatik üretebilme ümidini arttýrmýþtýr. Özellikle dikkat modüllerinin klasik 3D-UNet veya GAN mimarilerine entegrasyonuyla bölütleme performanslarýnýn iyileþtirildiði bilinmektedir. Bu çalýþmada histopatolojik görüntü bölütleme probleminin çözümünde dört farklý dikkat modülü (DAF, DAF3D, DANet ve MSA) etkileri analiz edilmiþtir. DAF ve DAF3D modüllerinde tekil (SLF) ve çoklu (MLF) katman özellikleri birlikte kullanýlýrken, DANet ve MSA modüllerinde pozisyon ve kanal dikkat olmak üzere iki farklý mekanizma kullanýlmaktadýr. Yapýlan deneysel çalýþmalar sonucunda, DAF3D dikkat modülünün bölütleme doðruluðunu en yüksek seviyeye çýkardýðý (0.76 mIoU ve 0.89 PA) görülmüþtür. Ayný zamanda yaklaþýmlar arasýnda en düþük bölütleme maliyetine (1 görüntü için 0,156 saniye) sahip olan yöntem yine DAF3D olmuþtur.

Týp ve biyoloji alanlarýnda tercih edilen mikrodizi teknolojisi, kantitatif veya niteliksel veriler üreten bir analiz yöntemidir. Genler arasýndaki örüntülerin açýða çýkartýlarak yorumlanabilmesi için güçlü bir potansiyel barýndýrmaktadýr. Bu potansiyeli ortaya çýkarmak için genler ile iliþkili kanser hastalýklarý üzerinde moleküler deðerlendirme saðlamak mümkündür. Ancak mikrodizi veri kümeleri, yüksek boyutlu bir yapýya sahiptir. Bu durum makine öðrenmesinde boyutluluðun laneti olarak bilinmektedir. Mikrodizi veri kümeleri üzerinde deðerlendirme sürecinin kolaylaþtýrýlmasý için bilgisayar destekli sistemler kullanýlarak uzmanlara yardýmcý bir fikir verilmesi temel amaçtýr. Bu çalýþmada akut lösemilerin sýnýflandýrýlabilmesi için yüksek boyut sunan mikrodizi veri kümesi analiz edilmiþtir. Çalýþmanýn ilk aþamasýnda, hastalýkla iliþkili genlerin veri kümesinden seçilebilmesi için karýnca kolonisi, balina ve parçacýk sürü optimizasyon algoritmalarý kullanýlmýþtýr. Seçilen potansiyel genler klasik makine öðrenmesi algoritmalarý ile deðerlendirilmiþtir. Çalýþmanýn ikinci aþamasýnda elde edilen bu genler, dalgacýk dönüþümü yöntemi ile spektrogramlar olarak ifade edilmiþtir. Çalýþmanýn üçüncü aþamasýnda, spektrogramlardaki yerel kontrastýn iyileþtirilmesi için CLAHE yöntemi kullanýlmýþtýr. Son olarak elde edilen iyileþtirilmiþ spektrogramlar; aktarým öðrenme mimarileri ve DGCNN(derin graf evriþimsel sinir aðý) yaklaþýmý ile sýnýflandýrýlmýþtýr. Karýnca, parçacýk sürü ve balina özellik seçim algoritmalarý kullanýlarak seçilen genlerin spektral yoðunluk bilgisinin ifade edildiði spektrogramlarýn DGCNN yaklaþýmý ile sýnýflandýrýlmasýnýn sonucunda elde edilen maksimum baþarý oranlarý sýrasýyla %93.33, %86.6 ve %86.6 olarak bulunmuþtur.

Parçacýk Sürüsü Optimizasyonu (PSO), balýklarýn ve kuþlarýn yiyecek aramadaki davranýþlarýndan ilham alan popüler bir sürü zekâsý algoritmasýdýr. PSO, kolay ve baþarýlý çalýþma yapýsýna raðmen erken yakýnsama ve zayýf küresel arama kapasitesi nedeniyle yerel minimumlara takýlmaktadýr. Bu çalýþmada, PSO ile K-Ortalamalar yöntemi uyarlanmýþ ve yeni bir çeþitlilik yöntemi önerilmiþtir. Önerilen yönteme; K-Ortalamalara Dayalý Yeni Çeþitlilik Stratejisi ile Parçacýk Sürüsü Optimizasyonu (PSO-DSK) adý verilmiþtir. PSO-DSK algoritmasýnýn çalýþma stratejisinde, parçacýklar farklý kümelere ayrýlýr; her küme için bir merkez seçilir ve merkeze en uzak konumda olan parçacýk belirlenir. PSO-DSK, merkeze en uzakta olan parçacýðýn sonuçlarýný iyileþtirerek yeni bir çeþitlendirme stratejisi uygulamaktadýr. PSO-DSK, 16 farklý test fonksiyonu kullanýlarak performans analizi yapýlmýþtýr. Sonrasýnda PSO-DSK, standart PSO ve 7 PSO varyantý ile karþýlaþtýrýlmýþtýr. Elde edilen sonuçlar, PSO-DSK'nýn dikkate deðer bir geliþme saðladýðýný, orijinal PSO ve PSO varyantlarýndan daha iyi performans gösterdiðini ispatlamýþtýr.

Bu çalýþmada ucunda eklemeler olan bir konsol Timoshenko kiriþin titreþim analizi yapýlmýþtýr. Kiriþin, serbest ucunda lineer yay ile baðlanmýþ kütle taþýdýðý ve sol ucunda dönme yayý bulunduðu varsayýlmýþtýr. Bu kabullere göre doðal frekanslar ve mod þekilleri, kütlenin, serbest uca baðlý lineer yayýn ve dönme yayýnýn etkilerini tanýmlayan boyutsuz parametreler cinsinden elde edilmiþtir. Sonuçlar tablolaþtýrýlmýþ ve bazý parametreler için Timoshenko ve Euler-Bernoulli kiriþ yaklaþýmlarýnýn karþýlaþtýrýlmasý yapýlmýþtýr. Sonuçlar göstermiþtir ki doðal frekanslar uç kütlesinin artmasý ile düþmektedir. Burulma yayý sabitinin büyük deðerleri, yüksek doðal frekanslarý ortaya çýkartmaktadýr.

Mürekkep püskürtmeli yazýcýlar, düþük maliyetli ve yüksek çözünürlüðü kabul edilebilir bir hýzla birleþtirerek, metin ve görüntülerin çýktýsýný almak için kullanýlan etkili araçlardýr. Bu çalýþmada, iki fazlý akýþda mürekkep püskürtmeli damlacýklarýn aðýrlýk deðiþimini araþtýrmak için sýkýþtýrýlamaz Navier-Stokes denklemleri kullanýldý. Mürekkep rengi için siyah, kýrmýzý ve mavi, kanal giriþ yarýçapý için 0,02, 0,03 ve 0,04 mm ve giriþ hýzý için 0,2, 0,4 ve 0,6 m/s alýnmýþtýr. Taguchi analizi yapýlmýþ ve mürekkep aðýrlýðý üzerinde en etkili parametrenin giriþ hýzý olduðu görülmüþtür. Aðýrlýk maksimizasyonu için optimum koþullarýn siyah renk, 0,02 mm kanal yarýçapý ve 0,6 m/s giriþ hýzý olduðu belirlenmiþtir. Optimum koþullar belirlendikten sonra farklý renkli mürekkeplerdeki deðiþimi tespit etmek için Comsol programý ile sayýsal olarak damlacýk akýþ analizi incelenmiþtir. Daha yüksek yoðunluk ve viskoziteye sahip mürekkepler için damlacýk sývý miktarýnýn daha fazla olduðu ve hedef alana ulaþma süresinin daha kýsa olduðu görülmüþtür.

Ýntegral operatörünün eksikliðinden dolayý, oransal türev denetleyiciler kararlýlýk ve dayanýklýlýðý saðlama konularýnda zorlanabilmektedir. Bu zorluk, özellikle yüksek dereceli sistemlerde kendini daha çok hissettirmektedir. Bu yayýnda, zaman gecikmesi içeren üçüncü derece sistemlerin kararlýlýðýnýn saðlanmasý için kesir dereceli oransal türev denetleyicilerin analitik tasarým yöntemi sunulmuþtur. Bu yöntemde kararlýlýðýn saðlanmasý için standart bir kontrol sisteminin sahip olduðu frekans özelliklerine ulaþýlmasý hedeflenmiþtir. Sistemin istenen kazanç kesim frekansý, faz kesim frekansý ve faz payý özelliklerini saðlamasý hedeflenmiþtir. Bu þekilde uygun deðerler seçilerek sistemin kararlýlýðý ve dayanýklýlýðý elde edilebilecektir. Kesir dereceli bir denetleyicinin seçilme sebebi de bu özelikleri saðlayacak denetleyici parametrelerinin daha doðru þekilde ayarlanabilmesidir. Elde edilen kararlýlýðýn beklenmeyen dýþ etkilere karþý dayanýklý olmasý için de sistem fazýnýn düzleþtirilmesi hedeflenmiþtir. Literatürde faz düzleþtirme iþlemi, faz türevinin belirlenen bir frekans deðerinde sýfýrlanmasý ile gerçekleþtirilmektedir. Bu da matematiksel karmaþýklýða yol açabilmektedir. Bu yayýnda ise faz düzleþtirme iþlemi yukarýda verilen frekans özelliklerinin doðru þekilde seçilmesi ile grafiksel olarak saðlanmaktadýr. Böylece matematiksel karmaþýklýktan kaçýnýlarak, doðru ve güvenilir bir denetleyici tasarým yöntemi sunulmuþtur. Önerilen yöntemin etkinliði literatürden seçilmiþ üç farklý model üzerinde gösterilmiþtir. Yöntemin sistem dayanýklýlýðýna pozitif katkýsý ise sisteme kazancýnýn belli oranlarda deðiþtirilmesi ile ispatlanmýþtýr.

Bu çalýþmada, Oran Eþleþtirme Ýþleyiþi (OEÝ) adý verilen sýzdýran þerit akiferinin hidrolojik parametrelerinin belirlenmesi için yeni bir tahmin yöntemi önerilmiþtir. OEÝ, parametre tahmin sürecini kolaylaþtýrmak için iki basit formül kullanýr. Birinci formül, su düþümü-logaritmik zaman eðrisinin büküm noktasýndan bir kullanýcý tarafýndan belirlenen mesafe ile ayrýlan iki farklý su düþüm ölçümünden sýzdýrma faktörünü verir. Ýkinci formül, kullanýcýlarýn sýzdýrma faktöründen boyutsuz büküm noktasýný bulmasýný saðlar. Böylece, akifer parametreleri OEÝ ile klasik eðri eþleþtirme iþleyiþinden kaçýnarak kolayca elde edilebilir. OEÝ’nin kabiliyeti çeþitli ideal ve gürültü ile kirletilmiþ hipotetik pompaj testi senaryolarý ile çalýþýlmýþtýr. Ýncelenen durumdan elde edilen sonuçlar OEÝ’nin hali hazýrdaki mevcut yöntemlere iyi bir alternatif olarak deðerlendirilebileceðini göstermektedir.