Personel çizelgeleme, müþteri beklentilerinin saðlanmasýnda ve iþgücü gereksiniminin gerektiði gibi planlanmasýnda oldukça önemlidir. Vardiyalý olarak çalýþan personellerin verilen hizmeti çok iyi bir þekilde yerine getirmesi için günlük çalýþtýklarý vardiyalarýn düzenli ve sistemli bir biçimde planlanmasý gerekmektedir. Bu çalýþmada bir üniversite merkez kütüphanesinde kýsmi zamanlý çalýþan 42 öðrencinin haftalýk vardiya düzeninin belirlenmesi problemi ele alýnmýþtýr. Öðrencilerin haftalýk ders programlarý da dikkate alýnarak, uygun gün ve vardiyalara atamalarýnýn yapýlabilmesi için hedef programlama ve Analitik Hiyerarþi Prosesi yöntemleri kullanýlmýþtýr. Problemin çözümü için GAMS 23.5 programý ile aðýrlýklý hedef programlama modeli oluþturularak, istenen hedef ve kýsýtlarý saðlayan bir çizelge elde edilmiþtir.

Taþýmacýlýkta belirlenen bir güzergah için en düþük maliyetle kaliteli hizmet verecek taþýmacýlýk türünü seçmek çok önemlidir. Çünkü her bir taþýmacýlýk türünün diðerine göre avantajlarý ve buna baðlý olarak ek maliyetleri mevcuttur. Ýþletmeler en uygun taþýma modunu seçerken birden çok kriteri ve alternatifleri birlikte deðerlendirmek durumundadýrlar. Bu deðerlendirme birçok deðiþkenin ayný anda analiz edilmesini gerektiren karmaþýk bir süreçten oluþmaktadýr. Bu karmaþýklýðý çözüm yollarýndan biride çok kriterli karar verme teknikleridir. Bu çalýþmada, Kayseri ilinde faaliyet gösteren ve ihracat yapan bir lojistik firmasýnýn taþýma modu seçim problemi ele alýnmýþtýr. Taþýma modu seçim problemi için taranan literatür ve alanýnda uzman kiþiler olan karar vericiler ile görüþmeler sonucu on üç kriter ve dört alternatif belirlenmiþtir. Problemin çözümü için literatürde bu problemin çözümünde henüz kullanýlmamýþ olan En Ýyi - En Kötü yöntemiyle kriterlerin önem aðýrlýklarý ve WASPAS yöntemiyle de seçenekler deðerlendirilerek en uygun alternatifin seçimi gerçekleþtirilmiþtir.

Temiz bir enerji kaynaðý olan ve doðal dengeyi bozmayan rüzgâr enerjisi, günümüzün en önemli yenilenebilir enerji kaynaklarýndan birisidir. Bu çalýþmada rüzgâr çiftlikleri için uygun yer tespitinde kullanýlan faktörler, oldukça yeni bir sübjektif aðýrlýklandýrma yöntemi olan FUCOM (Full Consistency Method-Tam Tutarlýlýk Yöntemi) yöntemi kullanýlarak analiz edilmiþtir. FUCOM, doðrusal programlama temelli bir yöntemdir ve diðer aðýrlýklandýrma yöntemlerinden daha az ikili karþýlaþtýrmaya ihtiyaç duyar. Çalýþmadaki deðerlendirme modeli, üç temel boyutu ve on iki faktörü dikkate almaktadýr. Bulgular, bir rüzgâr çiftliði sahasýnýn tercih edilmesinin büyük ölçüde rüzgâr potansiyeline ve yerleþim yerlerine olan uzaklýðýna baðlý olduðunu göstermiþtir. Ayrýca önerilen yöntemin tutarlýlýðýný ve kullanýþlýlýðýný göstermek için bir duyarlýlýk analizi yapýlmýþtýr. Bu çalýþmanýn sonuçlarý rüzgâr enerjisine yönelik politika belirlemekte kullanýlabilir.

Türkiye'de bugüne kadar, enerji verimliliðini arttýrmak ve enerji tüketimini azaltmak için uygulanan temel araçlar çoðunlukla düzenleyici niteliktedir. Yine de kamu, özel ve üçüncü sektörlerce enerji verimliliði kapsamýnda yürütülen çeþitli giriþimler bulunmaktadýr. Bu tür geliþme programlarýna ve stratejik girdilere uygun olarak, saðlýk kurumlarý gibi yüksek enerji tüketimiyle tanýnan kamu sektörü kuruluþlarý, potansiyel enerji kaynaklarýnýn çeþitlendirilmesi ve yeniden tanýmlanmasý konusunda birçok adým atmaktadýr. Ancak hala saðlýk sektöründe enerji kullanýmýný analiz etmeye çalýþan çalýþmalarýn eksik olduðu görülmektedir. Dolayýsýyla bu çalýþma, yenilikçi yönetsel uygulamalarýn ve metrik araçlarýn kullanýmý ihtiyacýný ortaya koyarak enerji verimliliði giriþimlerine katkýda bulunmak amacýný taþýmaktadýr.

Son yýllarda iklim deðiþikliði, enerji maliyetleri, egzoz emisyonlarý gibi etkenler nedeniyle elektrikli otobüslerin, dizel otobüslere alternatif olup olamayacaðý konusu gündeme gelmektedir. Bu çalýþmada elektrikli otobüslerin genel özellikleri incelenmekte ve 12 metre uzunluðunda 20 araçtan oluþan bir elektrikli otobüs filosunun Ýzmir içerisinde kullanýmý sonucunda elde edilen yaklaþýk 2,5 yýllýk verinin benzer dizel otobüslerle enerji ve akaryakýt tüketimi bakýmýndan genel bir karþýlaþtýrmasý yapýlmaktadýr. Buna ek olarak seçilen bir hat üzerinde bir dizel otobüs ile detaylý karþýlaþtýrma yapýlmaktadýr. Elektrikli otobüslerle ilgili en büyük darboðaz dizel otobüslere göre nispeten düþük menzile sahip olmalarýdýr. Buna karþýn elde edilen veriler ýþýðýnda, yakýn gelecekte elektrikli otobüslerin dizel otobüslere ciddi bir alternatif olabileceði görülmektedir.

Kombinasyon problemleri olasýlýk teorisinin en önemli konularýndan biridir. Dört iþlem kombinasyon problemi, birçok ulusal kanalda yayýnlanan bazý yarýþma programlarýnýn temelini oluþturmaktadýr. Bu yarýþma programlarýnda, yarýþmacýlarýn 6 adet sayý ve dört iþlem operatörlerini kullanarak, hedef sayýya ulaþmasý beklenmektedir. Hedeflenen sayýya ulaþmak için sayýlar en fazla bir kez kullanýlýrken, dört iþlem operatörleri istenilen sayýda kullanýlabilir. Bu problemde, bulunacak olasý tüm dört iþlem kombinasyonlarý iki sayý ve bir operatörden oluþan iþlem öbeklerini içermektedir. Dolayýsýyla iþlem öbeklerini tam anlamýyla modelleyebilmek için yeni bir yaklaþým olan “Tip-2 Aðaç” yapýsý geliþtirilerek dört iþlem kombinasyon problemi çözülmüþtür. Dört iþlem kombinasyon problemi için önerilen yöntemin performansý bir simülasyon çalýþmasý ile incelenmiþtir. Ayrýca deneysel sonuçlardan elde edilen istatistikler de bu çalýþmada verilmiþtir.

Binalarda kullanýlan enerji tüketiminin yaklaþýk olarak %70-80’i ýsýnma, soðutma ve sýcak su üretimi amaçlýdýr. Binalarda enerji tasarrufu için alýnabilecek baþlýca önlemlerden birisi ýsý yalýtýmýdýr. Bu çalýþmada Denizli ili için binalarýn ýsýtýlmasý ve soðutulmasýnda enerji tasarrufu için farklý yakýt türlerinde optimum izolasyon kalýnlýklarý arasýndaki en ekonomik kombinasyonun belirlenmesinde farklý izolasyon malzemeleri ve CO2 emisyonlarý dikkate alýnarak karþýlaþtýrmalý bir çalýþma sunulmuþtur.. Bu amaçla derece-saat yöntemi ve ömür maliyet analizi kullanýlmýþtýr. Hesaplamalar dört farklý yalýtým malzemesi ve iki farklý yakýt için yapýlmýþtýr. Çalýþmada maliyeti minimum yapan optimum izolasyon kalýnlýðý, Denizli ili için kýþ aylarýnda ýsýtma için 0.012-0.031 m, yaz aylarýnda soðutma için ise 0.009-0.022 m arasýnda deðiþmektedir. CO2 emisyonu, artan yalýtým kalýnlýðý ile logaritmik olarak düþmektedir. Belirlenen koþullarý için enerji tasarrufunda %22-24’lük farkla izolasyon malzemesi olarak camyünü uygunken, CO2 emisyonu azlýðý bakýmýndan %10-34’lük farkla poliüretan daha uygundur. Enerji tasarrufu dikkate alýndýðýnda kömür doðalgaza göre yaklaþýk %9-11 arasý daha ekonomiktir. Çevre etkisi açýsýndan ise doðalgaz, kömür ile ýsýtmaya göre, %37-40 arasý CO2 emisyonu azlýðý ile tercih edilebilir. Denizli ilinde CO2 emisyonu için en düþük deðerler, poliüretan yalýtým malzemesi ile kaplý, ýsýtma kaynaðý olarak doðalgaz kullanýlan binada elde edilmektedir.

Bu çalýþmada, Bi1.8Sr2Ca1.1Cu2.1Oy+Aux (x=0.0, 0.05, 0.1 ve 0.2) genel formülü ile Bi-2212 fazýnýn fiziksel ve manyetik özellikleri üzerine nano boyutta Au eklemenin etkileri sunulmuþtur. Örnekler katýhal tepkime yöntem ile hazýrlanmýþtýr. Malzeme hazýrlama sürecinde kullanýlan Au elementi, HAuCl4.3H2O bileþiðinin indirgenmesinden elde edilmiþtir. Örneklerin fiziksel, morfolojik ve süperiletkenlik özellikleri XRD, taramalý elektron mikroskobu (SEM), dc elektrik direnci ve manyetik hysteresis eðrileri ölçümleriyle karakterize edildi. Bi-2212 fazýnýn baskýn bir þekilde oluþumunu gösteren, saf ve Au ekli örnekler plaka benzeri tane yapýsýna sahiptir. Elektrik direnç sonuçlarý x = 0.2 HAuCl4.3H2O içeren örneðin, bakýr-oksit tabaklarda ideal hole konsatrasyonun oluþumuna baðlý olarak en yüksek geçiþ sýcaklýðýna (TC) sahip olduðunu göstermektedir. Ayrýca, M-H ölçümleri T=10 ve T=25 K de gerçekleþtirildi. Tanelerin daha güçlü birleþmesine baðlý olarak en geniþ hysteresis eðrisi, maksimum HAuCl4.3H2O ekli örnek de elde edilmiþtir.

Bu çalýþmada, kalp yetmezliði hastalýklarýnda tedaviye destek amaçlý olarak kullanýlan santrifüj kalp destek pompalarý için farklý çark kanat geometrilerinin pompa performansýna olan etkisi sayýsal olarak incelenmiþtir. Pompa tasarým parametreleri olarak, yetiþkin bir insan kalbinin çalýþma parametreleri baz alýnmýþtýr. Bu parametreler ýþýðýnda pompa tasarýmý yapýlmýþ ve CFD (Computational Fluid Dynamics) yazýlýmý aracýlýðýyla 3 farklý çark kanat tipi için (radyal, eðik ve eðri) dört farklý debide (3, 4, 5 ve 6 l/dk) ve üç farklý dönme hýzýnda (3500, 3850 ve 4250 dev/dk) pompa performanslarý tespit edilerek pompa performans eðrileri oluþturulmuþtur. Elde edilen bulgulara göre tasarým noktasý parametrelerine, eðri çark tipinde ve 3850 dev/dk dönme hýzýnda ulaþýlmýþtýr. Bu noktada pompa hidrolik verimi ise %34 olarak tespit edilmiþtir. En yüksek basýnç farký yaklaþýk 180 mm-Hg ve 2 l/dk debide elde edilmiþtir. Ayrýca bu çalýþmada parametrelerin ve çark kanat tiplerinin kan hasarýna (hemoliz) olan etkilerini inceleyebilmek için cidar kayma gerilmeleri de tespit edilmiþtir.

Artýmlý þekillendirme yöntemi ile kalýp imalatýna ihtiyaç duyulmadan hýzlý ve düþük maliyetli prototip parça üretimi yapýlabilmektedir. Ancak bu yöntemdeki en önemli sorunlardan bir tanesi üretilen parçalarýn geometrik doðruluðudur. Geometriksel hatanýn en büyük kaynaðý ise geri esneme olayýdýr. Bu çalýþmada, kayar baský plakalý artýmlý sac þekillendirme metodu kullanýlarak 1 mm kalýnlýðýndaki Erdemir 7136 sacý þekillendirilmiþtir. Klemp sýkma (sacý tutma) basýncý, artým miktarý, form takým çapý ve ilerleme hýzý parametrelerinin geri esnemeye olan etkileri araþtýrýlmýþtýr. Araþtýrma neticesinde geri esneme açýsýnýn takým çapý arttýkça büyüdüðü, ilerleme hýzý ve artým miktarýnýn artmasý ile düþtüðü tespit edilmiþtir. Çalýþma kapsamýnda optimum parametre deðerleri 5.8776 bar klemp sýkma basýncý, 1500 mm/dk ilerleme hýzý, 0.75 mm artým miktarý ve 5 mm takým çapý olarak belirlenmiþtir.