Bu çalýþmada, CaCO3 ve SiO2 nano parçacýklarýn E-Cam elyaf kompozit malzemelerin çekme dayanýmý üzerindeki etkileri araþtýrýlmýþtýr. Kompozit plakalar, CaCO3 nano parçacýklarýn aðýrlýkça %3, %5 ve%10, SiO2 nano parçacýklarýn aðýrlýkça%1, %3 ve%5 oranýnda epoksi reçineye karýþtýrýlmasýyla üretildi. Yüksek nano parçacýk oranlarý, tozlarýn geniþ çapýndan ve daha koyu bir reçine oluþturma arzusundan kaynaklanmaktadýr. Ek olarak, tek yönlü elyaf sayýsýnda azalma olmasý durumunda nano katký maddelerinin reçineye dahil edilmesini vurgulamak için farklý elyaf oryantasyonlarý kullanýlmýþtýr. ASTM D3039 standartlarýna göre hazýrlanan numuneler tek eksenli çekme test cihazý, Instron 8801 ile test edildi. Taramalý elektron mikroskobu analizi gerçekleþtirildi ve hasarýn nedeni, liflerin baðlarýnýn ayrýlmasý ve kümelenmesi ve elyaf / matris hasarýydý. CaCO3 ve SiO2 nano parçacýklarýn dahil edilmesi, cam elyaf kompozit sandviç yapýlarýn dayanýmýný artýrdý. Farklý oranlarda takviye edilmiþ optimum nano parçacýk miktarý CaCO3 için%3 ve SiO2 için%1 olarak belirlenmiþtir. Yeterli nano parçacýk ilavesi, fiber ve matrisler arasýndaki yapýþma kalitesini arttýrdý. Nano parçacýk katký maddelerinin E-Cam elyaf kompozit malzemelere dahil edilmesi önemli bir etkiye sahipti ve matrisin yapýþma özelliklerini olumlu yönde etkiledi.

In this study, the effects of CaCO3 and SiO2 nanoparticles on tensile strength of E-Glass fiber composite materials were investigated. Composite plates were produced by mixing CaCO3 nanoparticles into 3%, 5% and 10% by weight, SiO2 nanoparticles into 1%, 3% and 5% by weight epoxy resin. High nanoparticle rates are due to the large diameter of the powders and the desire to form a darker resin. In addition, different fiber orientations were used to emphasize inclusion of nano-additive materials into the resin in case of a decrease in the number of unidirectional fibers. Samples prepared according to the ASTM D3039 standards were tested by uniaxial tensile machine, Instron 8801. Scanning electron microscopy analysis were performed and failure was mainly caused by debonding and clumping of fibers and fiber/matrix failure. An inclusion of CaCO3 and SiO2 nanoparticles improved the strength of the glass fiber composite sandwich structures. The optimum amount of nano-particles supplemented with different ratios were determined as 3% for CaCO3 and 1% for SiO2. Sufficient enough nanoparticles inclusion increased the quality of the adhesion between fiber and matrices. The inclusion of nanoparticle additives in E-Glass fiber composite materials had a significant effect and positively affected the adhesion properties of the matrix.

Karbon fiber katkýlý epoksi kompozitlerin yapýsal komponentlerde geniþ bir alanda kullanýlmalarýna karþýlýk gevrek bir yapýya sahip olmalarý nedeniyle bu malzemelerin tokluklarýný arttýrmaya gereksinim duyulmaktadýr. Bu amaçla karbon fiberlere göre daha sünek davranýþ gösteren bazalt fiberler ile hibrit kompozitler üretilerek kompozitlerin mekanik özellikleri incelenmiþtir. Tabakalý kompozitler vakum infüzyon yöntemi ile üretilmiþtir. Kompozitler saf karbon, saf bazalt, ardýþýk ve sandviç tip hibrit olarak üretilerek hibritleþme türünün mekanik özellikler üzerindeki etkileri çalýþýlmýþtýr. Kompozitlerin mekanik özellikleri çekme, eðilme ve Charpy darbe testleri ile karakterize edilmiþtir. Testler sonunda hibrit kompozitlerin mekanik deðerleri karbon ve bazalt fiberler arasýnda çýkmýþtýr. Karbon fibere bazalt fiber ilavesi ile kompozitlerin çekme dayanýmý, eðilme dayanýmý ve elastisite modülü azalmýþtýr. Bununla birlikte bazalt elyafýn eklenmesi ile karbon fiber kompozitlerin darbe performanslarý iyileþmiþtir.

Although carbon fiber reinforced epoxy composites are used in a wide area on structural components, there is a need to increase the toughness of these materials due to their brittle structure. For this purpose, hybrid composites were produced with basalt fibers, which show more ductile behavior than carbon fibers and the mechanical features of the composites were investigated. Layered composites were produced by vacuum infusion method. The effects of hybridization type on mechanical features were studied by producing composites as pure carbon, pure basalt, intercalated and sandwich type hybrids. The mechanical behaviors of the specimens were evaluated by tensile, flexural and Charpy impact tests. At the end of the tests, the mechanical values of the hybrid laminate composites were found between carbon and basalt composites. Adding basalt fiber to carbon fiber, the tensile strength, flexural strength and modulus of elasticity of the composites decreased. However, the impact performance of carbon fiber composites improved with adding basalt fiber.

Ýnsan biyomekanik çalýþmalarýna göre, ayak bileði kas-iskelet yapýsý yürüme esnasýnda eklem sertliðini sürekli olarak deðiþtirmektedir. Ýnsanýn vücudunun bu biyomekaniðinden esinlenilerek, VS-AnkleExo isimli ayarlanabilir sertliðe sahip bir dýþ iskelet robot tasarlanmýþ ve bu çalýþmada MATLAB/SimMechanics simülasyon ortamý kullanýlarak robotun pozisyon takip simülasyon testleri gerçekleþtirilmiþtir. VS-AnkleExo yürüme yardýmý ve rehabilitasyon amaçlarý için kullanýlmasý düþünülmektedir. Robotun bu amaçlarý yerine getirebilmesi için etkili bir pozisyon kontrolü gerekmektedir. Bu nedenle, gerçek robot üzerinde önerilen kontrolcüleri test etmeden önce, robotun MATLAB/SimMechanics modeli üzerinde pozisyon kontrol simülasyonlarý bu çalýþmada sunulmuþtur. VS-AnkleExo kompleks bir yapýya sahiptir. Bu yüzden robotun matematiksel modeline ihtiyaç duymayan kontrol yöntemleri burada test edilmiþtir. Çalýþmada ilk olarak MATLAB/SimMechanics kullanýlarak robot modeli kurulmuþtur. Daha sonra, önerilen bulanýk kontrolcülerin etkinliðini ortaya koymak için yörünge takip ve bozuculu cevap deneyleri gerçekleþtirilmiþtir. Ayrýca deneyler geleneksel PID kontrolcü ile de gerçekleþtirilmiþ ve deney sonuçlarý karþýlaþtýrýlmýþtýr. Deney sonuçlarý, önerilen bulanýk PD+PID kontrolcünün etkili bir þekilde pozisyon takip hatasýný azaltabildiðini ve uygun kontrol performansý sunduðunu göstermiþtir. Ayrýca önerilen kontrolcü bozuculara karþý saðlamdýr.

According to human biomechanics study, ankle musculoskeletal structure constantly changes joint stiffness during walking. Being inspired by human biomechanics, an ankle exoskeleton robot with an adjustable stiffness, named VSAnkleExo was designed and by using Simulation Environment MATLAB/SimMechanics, its position tracking simulation tests were carried out in this study. VSAnkleExo is intended to be used for the purposes of walking aid and rehabilitation. An effective position control of the robot is required for these purposes. Therefore, in this study, before testing the recommended controllers on the real robot, the position control simulations were applied on MATLAB/SimMechanics model of the robot. It is not easy to obtain the mathematical model of the robot because VSAnkleExo has a complex structure. For this reason, the control methods that do not need the mathematical model of the robot are tested here. In this study, firstly, a model of the robot was established by using MATLAB/SimMechanics. Then, trajectory tracking experiments and response experiments with disturbance were conducted on the model in order to reveal the effectiveness of proposed adaptive fuzzy controllers. Besides, these experiments were performed with conventional PID and the all experiment results were compared. Experimental results show that proposed fuzzy PD+PID controllers can effectively reduce trajectory tracking errors and achieve favorable control performance. Furthermore, it is robust against external disturbances.

Bu çalýþmada, Inconel 718 (IN718) süperalaþýmýnýn CNC tel erozyon tezgâhýnda iþlenmesi sonucunda malzeme kesim yüzeyinde ölçülen Ra (ortalama yüzey pürüzlülüðü), Rq (kuadratik ortalama pürüzlülük) ve Rz (maksimum pürüzlülük) deðerleri üzerinde iþleme parametrelerinin etkileri araþtýrýlmýþtýr. Ýþleme parametreleri; tel erozyon tezgâhý deðiþkenlerinden gerilim, tel ilerleme hýzý ve dielektrik sývý basýncý olarak belirlenmiþtir. Deneylerde dielektrik sývý olarak saf su ve tel olarak ise 0.3 mm pirinç tel kullanýlmýþtýr. Çalýþmanýn amacý; en düþük Ra, Rq ve Rz deðerlerini elde edebilmek için kesme parametrelerinin optimum deðerlerini belirlemektir. Tel erozyon tezgâhý ile kesme iþleminde iþleme parametrelerinin optimizasyonu için, çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan Gri Ýliþkisel Analiz (GÝA) uygulanmýþtýr. Deneyler ve kullanýlan parametrelerin seviyeleri Taguchi L9 (33) ortogonal dizisine göre tasarlanmýþtýr. Varyans Analizi (ANOVA) kesme parametrelerinin etki yüzdelerini belirlemek amacýyla kullanýlmýþtýr. En yüksek etkiye sahip olan parametre Ra için %79.18, Rq için %84.05, Rz için ise %89.25 oran ile gerilim olarak tespit edilmiþtir. En düþük Ra, Rq ve Rz deðerleri sýrasýyla 0.123 µm, 0.178 µm ve 0.740 µm olarak elde edilmiþtir.

In this study, the effect of machining parameters on Ra (average surface roughness), Rq (quadratic average roughness) and Rz (maximum roughness) values were measured on the material cut surface as a result of machining Inconel 718 (IN718) superalloy on a CNC wire erosion machine were investigated. As the processing parameters; voltage, wire feed rate and dielectric fluid pressure were determined. In the experiments, pure water was used as the dielectric fluid and 0.3 mm brass wire was used as the wire. The aim of the study is to determine the optimum values of the cutting parameters in order to obtain the lowest Ra, Rq and Rz values. Gray Relational Analysis (GRA), which is one of the multi-criteria decision-making methods, has been applied for the optimization of the machining parameters in the cutting process with the wire erosion machine. The experiments and the levels of the parameters used were designed and optimized according to the Taguchi L9 (33) orthogonal array. Analysis of Variance (ANOVA) was used to determine the effect percentages of the cut-off parameters. The parameter with the highest effect was determined as voltage with a ratio of 79.18% for Ra, 84.05% for Rq, and 89.25% for Rz. The lowest Ra, Rq and Rz values were obtained as 0.123 µm, 0.178 µm and 0.740 µm, respectively.

Bu çalýþmada nokta direnç kaynaklý DP600 çeliðinin ideal çekme makaslama dayanýmýný elde etmek için farklý elektrot uç tipi (Konik yuvarlak, Düz R3, Düz R6, Düz konik) ve kaynak akýmý parametrelerinin optimizasyonuna odaklanýlmýþtýr. Kaynak prosesleri 4 farklý uç tipinin her biri için 5 ve 7 kA kaynak akýmlarýnda gerçekleþtirilmiþtir. Deneysel sonuçlar çekme makaslama dayanýmýný etkileyen en önemli deðiþkenin kaynak akýmý olduðunu göstermiþtir. Kaynak akýmý arttýkça çekme makaslama dayanýmý artmýþtýr. Kaynak çekirdek çap deðeri ile çekme makaslama dayanýmý arasýnda doðrusal bir iliþki olduðu tespit edilmiþtir. Düz 3 mm yarýçap uçlu elektrotlar ile en yüksek, konik yuvarlak uçlu elektrotlar ile en düþük çekme makaslama dayanýmý deðerleri elde edilmiþtir.

This study focused on optimization of different electrode tip types (Conical round, Flat R3, Flat R6, Flat conical) and welding current parameters to obtain the ideal tensile shear strength of resistance spot welded DP600 steel. Welding processes were carried out at 5 and 7 kA welding currents for each of the 4 different tip types. Experimental results showed that welding current is the most important variable affecting tensile shear strength. As the welding current increased, the tensile shear strength increased. It has been determined that there is a linear relationship between the nugget diameter value and the tensile shear strength. The highest tensile shear strength values were obtained with flat 3 mm radius electrode tips and the lowest with conical round tip electrodes.

Bu çalýþmada literatürdeki çalýþmalardan farklý olarak, yüksek mukavemete ve darbe dayanýmýna sahip S2 cam fiber kumaþlara kesme gerilimi altýnda kalýnlaþan sývý (shear thickening fluid: STF) emdirilerek düþük hýz delme ve yarý statik delme dirençleri belirlenmiþtir. Bu amaçla ilk olarak, aðýrlýkça %20 oranýnda silika içeren polietilen glikol 400 (PEG400: Moleküler aðýrlýðý 400 gr/mol’dür.) / silika süspansiyonu hazýrlanarak reolojik ölçümleri gerçekleþtirilmiþtir. Ardýndan, kuru ve STF emdirilmiþ kumaþlara delici ucun 200 mm, 300 mm ve 400 mm yükseklikten býrakýldýðý durum için aðýrlýk düþürme delme ve yarý statik delme (delme hýzý 6 mm/dak) testleri uygulanmýþtýr. Kumaþlarda oluþan hasarlar ve altlýk malzemede oluþan deformasyon izleri detaylýca ele alýnmýþtýr. Yapýlan reolojik testler sonucunda aðýrlýkça %20 oranýnda silika içeren PEG400/silika süspansiyonunun kesme kalýnlaþmasý davranýþý sergilediði görülmüþtür. Kumaþlara STF emdirilmesiyle birlikte delici ucun sýrasýyla 200 mm, 300 mm ve 400 mm yükseklikten býrakýldýðý durum için delici ucun altlýk malzemeye batma derinliðinde sýrasýyla %30.7, %17.7 ve 20.7’lik bir azalma görülmüþtür. Ayrýca, aðýrlýk artýþý açýsýndan STF emdirilmesinin kumaþ tabakasý sayýsýný arttýrmaya göre daha makul sonuçlar verdiði görülmüþtür. Yarý statik delme testleri sonucunda ise kuru ve STF emdirilmiþ kumaþlar yakýn karakteristik özellik göstermiþtir.

In this study, unlike the studies available in the literature, low velocity puncture resistance and quasi-static puncture resistance of S2 glass fiber fabrics with high strength and impact resistance impregnated with shear thickening fluid (STF) was determined. For this purpose, firstly, a polyethylene glycol 400 (PEG400: 400 g/mole of molecular weight) suspension with the silica loading of 20 wt% was fabricated and then, rheological measurements were carried out. Then, drop weight puncture tests for the drop height of 200 mm, 300 mm and 400 mm and quasi-static puncture tests (6 mm/min of puncture velocity) were applied to neat and STF impregnated fabrics. Damages in fabrics and deformation marks on backing material were discussed in detail. As a result of the rheological tests, it was observed that the PEG400/silica suspension exhibits shear thickening behavior. With the STF impregnation, a decrease of 30.7%, 17.7% and 20.7% was observed in the penetration depth of the penetrator into the backing material for the drop height of 200 mm, 300 mm and 400 mm, respectively. In addition, It has been seen that the impregnation of STF gives more reasonable results in terms of weight increase than increasing the number of fabric layers. As a result of quasi-static puncture tests, neat and STF impregnated fabrics showed close characteristics.

Ders programý çizelgeleme problemi, üniversiteler ve benzeri eðitim kurumlarýnda yaygýn olarak karþýlaþýlan zaman çizelgeleme problemlerinden birisidir. Çözümü, yoðun iþ gücü ve kaynak gerektirmekte olup birçok eðitim kurumunda çizelgeleme problemi halen elle yapýlmakta ve çok zaman kaybettirmektedir. Ders programý çizelgeleme problemi, eðitim kurumlarýna özgü kýsýt yapýlarý dikkate alýnarak, derslerin uygun zaman dilimlerine atanmasýný konu almaktadýr. Kýsýt yapýlarý, eðitim kurumunun özel kurallarý, kapasite kýsýtlamalarý, yasal düzenlemeler, öðretim elemanlarý ve öðrencilerin tercihleri gibi farklý faktörlere baðlý olabilir. Bu çalýþmada, öðretim elamaný tercihleri doðrultusunda iki yeni 0-1 tam sayýlý programlama modeli önerilmiþ, bir devlet üniversitesinde yapýlan uygulama ile modeller test edilmiþtir. Önerilen ilk modelde, öðretim elemanlarýnýn memnuniyetleri en büyüklenmek istenirken, istenmeyen ders çakýþmasý da en küçüklenmek istenmektedir. Ýkinci modelde ise, ilk model amaçlarýna ilave olarak ayný unvana sahip öðretim elemanlarýnýn memnuniyet deðerleri arasýndaki farkýn da en küçüklenmesi amaçlanmýþtýr. Önerilen modeller, GAMS 23.8.2 yazýlýmý ile çözülmüþ, karar vericiler için uygun olabilecek seçenekler sunulmuþtur.

Course timetabling problem is one of the most common time scheduling problem that frequently encountered in universities and whole education institutions. To eliminate this problem requires notable amount of labour and supply and in several education institutions, this scheduling is done manually but it doesn’t occur as desired and causes to loss of time. Course timetabling problem is the assignment of courses to appropriate time periods, considering the constraint structures specific to the educational institutions. Constraints may depend on different factors such as the specific rules of the educational institution, capacity constraints, legal regulations, faculty and students' preferences. In this study, two new 0-1 integer programming models were proposed by considering preferences of the faculty members, and the models were tested with the application in a state university. In first proposed model, while the total gladness value is desired to be maximized by considering the time-slot preferences of lecturers, the conflict of courses is tried to be minimized. In the second proposed model, the difference in gladness value between lecturers are aimed to be minimized in addition to first model objectives. The proposed models were solved with GAMS 23.8.2 software, and alternatives that could be suitable for decision makers were presented.

Ülkemizi ve tüm dünyayý etkisi altýna almýþ olan Covid-19 virüsüne karþý yapýlan aþý çalýþmalarý, modern dünyanýn kitlesel olarak aþýlanabilmesi için büyük bir lojistik problemi de yanýnda getirmektedir. mRNA ve inaktif virüs yöntemi gibi farklý yöntemlerle üretilen çeþitli aþýlar þirketler tarafýndan her geçen gün seri üretim için hazýr hale getirilmektedir. Farklý koþullar altýnda farklý raf ömrü sürelerine sahip bu aþýlar için iyi planlanmýþ bir daðýtým aðý büyük önem taþýmaktadýr. Bu çalýþmada, ülkemizde kullanýlan ve zorlu saklama koþullarýna ihtiyaç duyan Covid-19 mRNA aþýlarý için raf ömrünü verimli þekilde kullanacak iki aþamalý yerleþtirme-rotalama modeli üzerinde durulmaktadýr. Bu açýdan çalýþmada, iki farklý yöntem ile ara depolar ve ara depolara baðlý merkezler belirlenmiþ, sonrasýnda ise belirlenen lokasyonlar arasýndaki araç rotalarý için probleme özgü zaman kýsýtlý kapasiteli araç rotalama problemi matematiksel modeli geliþtirilmiþtir. Sonuç olarak ortaya çýkan iki aþamalý yerleþtirme-rotalama modeli baþarýlý bir þekilde aþýlarýn raf ömrü süresi dolmadan tüketilmesi için uygun daðýtým modelini tespit etmeyi mümkün kýlmýþtýr. Týp alanýndaki bilim insanlarý, ilerleyen yýllarda da bu tarz salgýnlarla tekrar karþýlaþýlacaðýný dile getirmektedir. Bu yüzden yapýlan çalýþma ileriki yýllarda daha da geliþtirilerek ülkedeki aþý gibi acil ve kýsa tüketim ömrüne sahip ürünlerin daðýtým politikasýnýn önceden hazýr ve etkin kýlýnmasýný saðlayacaktýr.

Vaccination studies against the Covid-19 virus, which has affected our country and the whole world, bring along a major logistical problem for the mass vaccination of the modern world. Various vaccines produced by different methods such as mRNA and inactive virus method are made ready for mass production by companies. A well-planned distribution network is important for these vaccines with different shelf life under different conditions. In this study, the two-echelon location-routing model that will efficiently use the shelf life for Covid-19 mRNA vaccines, which are used in our country and need harsh storage conditions, is emphasized. In this respect, hubs and centers were determined with two different methods, and then time-limited capacitated vehicle routing problem mathematical model was developed for vehicle routes between the determined locations. As a result, two-stage deployment-routing model made it possible to successfully identify the appropriate delivery model for vaccines to be consumed before the shelf-life period. Scientists in the field of medicine state that such epidemics will be encountered again in the coming years. Therefore, the study will be developed further in the following years and will ensure that the vaccine distribution policy in the country is ready and effective in advance.

Ulaþtýrma Problemi, ürünlerin arz noktalarýndan talep noktalarýna minimum toplam maliyetle taþýnmasýný saðlayacak taþýma planýnýn belirlenmesi ile ilgili bir optimizasyon problemidir. Bu problem, özel yapýsý nedeniyle bir doðrusal programlama modeli olarak modellenebilse de genellikle baþlangýç temel çözümünü bulma ve en uygun çözümü bulma olmak üzere iki aþamada çözülür. Bu nedenle, özellikle büyük problemlerde, ikinci aþamada gereken adým sayýsýný azaltacaðýndan, iyi bir baþlangýç çözümü bulmak önemlidir. Bugüne kadar baþlangýç temel çözümünü bulmak için birçok yaklaþým geliþtirilmiþtir. Bu çalýþmada, ulaþtýrma probleminin baþlangýç çözümünün belirlenmesi için maksimum maliyetten kaçýnma yöntemi adý verilen yeni bir yöntem önerilmiþtir. Bu algoritmanýn avantajý, anlaþýlmasý ve uygulanmasýnýn kolay olmasýdýr. Maksimum maliyetten kaçýnma yöntemi test problemlerine uygulanmýþ ve iyi bilen altý baþlangýç çözüm yöntemi ile karþýlaþtýrýlmýþtýr. Sonuçlar önerilen yöntemin tutarlý ve iyi baþlangýç uygun çözümler ürettiðini göstermektedir. Ayrýca, çok basit olmasý nedeniyle bu yöntem öðretimde çok bilinen yöntemlerle birlikte baþlangýç uygun çözümlerin bulunmasýnda alternatif olarak kullanýlabilir.

The transportation problem is an optimization problem related to determining the transportation plan that will ensure the transportation of products from supply points to demand points with minimum total cost. Although this problem can be modeled as a linear programming model because of its special structure, it is usually solved in two phases: finding the initial basic solution and finding the optimal solution. Thus, finding a good initial solution is important, especially in large problems since it will reduce the number of steps required in the second phase. To date, many approaches have been developed to find the initial basic solution. In this study, a new method called avoid maximum cost method is proposed for determining the initial basic solution of the transportation problem. The advantage of this algorithm is that it is easy to understand and implement. The avoid maximum cost method is applied to test problems and compared with six well-known initial solution methods. The results show that the proposed method produces a consistent and very good initial basic feasible solution. In addition, because of its simplicity, this method can be used as an alternative method for an initial basic feasible solution besides well-known methods in teaching.

Tehlikeli madde sýnýfýna giren ürünler çeþitli sektörlerde yoðun olarak kullanýlmakta olup, üretildikleri lokasyondan hedef noktalarýna farklý yöntemlerle taþýnabilmektedir. Tehlikeli madde taþýmacýlýðý, ürünlerin içeriðinde yer alan kimyasallar ya da yanýcý ve patlayýcý maddeler sebebiyle diðer taþýmacýlýk türlerinden farklýlaþýr. Bu nedenle, tehlikeli maddelerin taþýnmasýnda en düþük maliyeti ya da en hýzlý teslimatý saðlayan alternatif en iyi çözüm olmayabilir. Tehlikeli madde sýnýfýnda yer alan petrol, yaygýn olarak tüketilmesi sebebiyle diðer tehlikeli maddelere göre daha yüksek miktarda taþýnmaktadýr. Bu çalýþmada, petrol taþýmacýlýðýnda en uygun nakliye modunun belirlenmesine yönelik bir model önerilmiþtir. Önerilen modelde, taþýma maliyeti, kaza riski, ulaþtýrma hýzý, kapasite, esneklik, hizmet alaný ve hasar maliyeti olmak üzere yedi ölçüt belirlenmiþtir. Ölçütlerin önem aðýrlýklarý bulanýk AHP metodu ile hesaplanmýþ ve bu ölçütler dikkate alýnarak alternatif taþýma modlarý aðýrlýklý bulanýk aksiyomatik tasarým yöntemi ile deðerlendirilmiþtir. Ayrýca ölçüt aðýrlýklarýnýn sonuçlara olan etkisini deðerlendirmek üzere duyarlýlýk analizi yapýlmýþtýr. Yapýlan çalýþma sonucunda, petrolün nakliyesi için en uygun mod olarak denizyolu taþýmacýlýðý belirlenmiþtir.

Products classified as hazardous materials are used extensively in various sectors and can be transported from the location where they are produced to their destinations by different methods. Hazardous materials transportation differs from other transportation types due to the chemicals in the content of the products or flammable and explosive materials. For this reason, the alternative that provides the lowest cost or the fastest delivery may not be the best solution for the transport of hazardous materials. Petrol, which is in the hazardous materials class, is transported in higher amounts than other hazardous materials due to it is widely consumed. In this study, a model is proposed to determine the most suitable transportation mode for petroleum. In the proposed model, seven criteria are determined as transportation cost, accident risk, transportation speed, capacity, flexibility, service area and damage cost. The importance weights of the criteria are calculated by the fuzzy AHP method, and alternative transportation modes are evaluated with the weighted fuzzy axiomatic design method considering the criteria. In addition, sensitivity analysis is performed to evaluate the effect of criterion weights on the results. As a result of the study, maritime transport is determined as the most suitable transportation mode for petroleum.

Çalýþmada, Moodle Öðrenim Yönetim Sistemi (ÖYS)’ni kullanýrken, belirlenen amaçlara ulaþma kapsamýnda, son kullanýcý performanslarýnýn belirlenerek karþýlaþtýrýlmasý amaçlanmýþtýr. Buna göre, birden fazla kullanýlabilirlik kriteri dikkate alýnarak, 18 kullanýcý Moodle ÖYS’yi kullaným performanslarý açýsýndan önceliklendirilmiþtir. Bu doðrultuda, kullanýlabilirlik kriterlerinin önem aðýrlýklarýnýn belirlenmesinde, Tercih Seçim Ýndeksi (Preference Selection Index-PSI) ve Entropi entegrasyonu, son kullanýcýlarýn önceliklendirilmesinde ise, Uzlaþma Çözümüne Göre Alternatiflerin Ölçülmesi ve Sýralamasý (Measurement of Alternatives and Ranking according to Compromise Solution-MARCOS) yöntemlerinden faydalanýlmýþtýr. PSI yöntemi, Entropi yöntemi ile entegre edilerek, hem son kullanýcýlarýn kriterlere göre ortaya çýkan performans düzeylerindeki, hem de kriterlere ait tercih deðiþim deðerlerindeki belirsizlik dikkate alýnarak, yeni bir hibrit aðýrlýklandýrma yöntemi önerilmiþtir. Önerilen bu yöntem, üç boyutlu bir baþlangýç karar matrisi için uygulanmýþtýr. Böylece, alternatifler ve alternatiflerin kriterlere göre aldýklarý deðerlerden oluþan, iki boyutlu, geleneksel baþlangýç karar matrisi geliþtirilerek, daha esnek bir hale getirilmiþtir. Analizde ölçülebilen (nesnel) kullanýlabilirlik kriterleri dikkate alýnmýþ ve bu kriterler, önceden belirlenen amaçlar olarak tanýmlanan görevlerin, Moodle ÖYS üzerinde, kullanýcýlar tarafýndan gerçekleþtirilmesi ile Morae V3 programý tarafýndan ölçülmüþtür. Bununla birlikte, önerilen PSI-Entropi entegrasyonu ile nesnel kriterler için elde edilen aðýrlýklar, MARCOS yönteminde kullanýlarak son kullanýcýlarýn performans düzeylerine göre sýralamalarý gerçekleþtirilmiþtir.

The study, it is aimed to determine and compare the end-user performances within the scope of achieving the determined objectives while using the Moodle Learning Management System (LMS). Accordingly, considering multiple usability criteria, 18 users were prioritized in terms of their performances in using Moodle LMS. In this direction, Preference Selection Index (PSI) and Entropy integration was used to determine the importance weights of usability criteria, and the Measurement of Alternatives and Ranking according to Compromise Solution (MARCOS) method was used to prioritize the end-users. A new hybrid weighting method has been proposed by integrating the PSI method with the Entropy method, taking into account both the uncertainty in the performance values of the end-users according to the criteria and the preference change values of the criteria. This proposed method is applied for a three-dimensional initial decision matrix. Thus, the traditional two-dimensional initial decision matrix, which consists of the alternatives and the values that the alternatives take according to the criteria, has been developed and made more flexible. The objective criteria taken into account in the analysis were measured by the Morae V3 program, with the tasks defined as predetermined goals being performed by the users on the Moodle LMS. In addition, the criteria weights obtained from the proposed PSI-Entropy integration were used in the MARCOS method to rank the end-users according to their performance levels.

Klasik ESM ve EÜM modellerinde, tüm ürünlerin iyi kalitede olduðu varsayýmý her zaman geçerli deðildir. Bazý durumlarda, üretim sistemi, insan hatalarý ve / veya makine ve ekipmanlarýn aþýnmasý nedeniyle belirli miktarda kusurlu ürün üretebilir. Literatürde kaliteli kontrol ile elde edilen hatalý ürünler hurda, yeniden iþlenebilir, düþük kalite vb. olarak sýnýflandýrýlýr. Genel olarak düþük kaliteli ürünler, eleme iþlemi sonunda partiler halinde indirimli fiyattan satýlýrken, hurda ürünler ise belirli bir maliyetle envanterden çýkartýlýr. Ayrýca kalite kontrol süreci sonunda tamir edilebilir ürünler yeniden çalýþýlarak kusursuz ürünlere dönüþtürülür. Çalýþmamýzda talebi karþýlayacak kusursuz ürünleri elde etmek için üretim döneminde kalite kontrol çalýþmalarý yapýlmaktadýr. Kalan ürünler için ise üretim döneminin sonunda kalite kontrol faaliyeti baþlar. Üretim sistemlerinde ön sipariþe izin vermek, hem verimli üretim programlarý saðlar hem de iþletme maliyetlerini düþürür. Bu çalýþmada, tüm kusurlu ürünlerin rastgele bir oranla alýnýp yeniden çalýþýldýðý, stoksuzluða izin verilen bir EÜM modeli geliþtirilmiþtir. Model parametrelerindeki deðiþikliklerin optimal çözüm üzerindeki etkilerini incelemek ve uygun çözüm koþullarýný elde etmek için duyarlýlýk analizleri de verilmektedir.

In the classic EOQ and EPQ models, the assumption that all products are of good quality is not always valid. In some cases, the production system may produce a certain amount of defective products due to human errors and/or wear of machinery and equipment. In the literature, defective products obtained with quality screening are categorized as scrap, reworkable, low quality, etc. Generally, low-quality products are sold at a reduced price in lots at the end of the selection procedure, while scrap products are eliminated from the inventory at a certain cost. Reworkable products are also reworked at the end of the quality control period and turned into good products. In our study, screening activities are carried out during the production period in order to acquire the perfect items to run into the demand. For the remaining products, screening activity begins at the end of the production period. Allowing backorder in production systems both provides efficient production schedules and reduces operating costs. In this study, an EPQ model was constructed in which all defective products are taken at coincidental and reworked, and shortages are allowed. Sensitivity analyzes are also provided to evaluate the effects of changes in design variables on the optimal solution and to obtain feasible conditions.

Endüstri 4.0 dönüþümü, firmalardaki her birim ve bileþenin birbirlerine entegre olmasýný gerektirmektedir. Dönüþüm sürecinin daha iyi anlaþýlabilmesi ve firmalarýn Endüstri 4.0 teknolojisindeki mevcut durumlarýnýn incelenmesi amacýyla pek çok olgunluk ve yatkýnlýk modelleri geliþtirilmiþtir. Bu çalýþmada amaç, Manisa ve Ýzmir Organize Sanayi Bölgelerinde faaliyet gösteren orta ve büyük ölçekli firmalarýn dönüþüm sürecindeki yeterliliklerini ölçmek amacýyla Endüstri 4.0 yatkýnlýk düzeylerinin ilk kez belirlenmesi ve firmalarýn yatkýnlýk düzeylerini etkileyen faktörlerin Sýralý Logit model ile incelenmesidir. Bu amaçla IMPULS Endüstri 4.0 Yatkýnlýk Modeli kapsamýnda elde edilen sonuçlara göre, firmalarýn önemli bir bölümünün daha çok 2. ve 3. seviyede bulunduklarý ve büyük ölçekli firmalarýn daha yüksek yatkýnlýða sahip olduklarý görülmüþtür. Bununla birlikte elde edilen Sýralý Logit model sonucuna göre Endüstri 4.0 yatkýnlýðýný belirleyen en önemli deðiþkenin firmanýn Endüstri 4.0 teknolojisini kullanma eðilimini gösteren Niyet olduðu ortaya çýkmýþtýr.

Industry 4.0 transformation requires each unit and component in firms to be integrated with each other. Many maturity and readiness models have been developed in order to examine the current status of firms in Industry 4.0 technology and to better understand the process. The aim of this study is to determine the Industry 4.0 readiness levels for the first time in order to measure the competencies of medium and large-scale firms operating in Manisa and Izmir Organized Industrial Zones in the transformation process and to examine the factors affecting the firms' readiness levels with the Ordered Logit model. For this purpose, according to the results obtained within the scope of IMPULS Industry 4.0 Readiness Model, it has been observed that a significant part of the firms is mostly at the 2nd and 3rd level and large-scale firms have higher readiness. However, according to the result of the Ordered Logit model obtained, it has been revealed that the most important variable determining the Industry 4.0 readiness is the Intention, which indicates the tendency of the firms to use Industry 4.0 technology.

Çalýþmanýn amacý, Ekonomik Kalkýnma ve Ýþbirliði Örgütü (OECD)’ne üye ülkelerin arasýndaki sosyal baðlýlýk yapýsýnýn görselleþtirilmesi ve ülkelerdeki sosyo-demografik, ekonomik, din ve resmi dil faktörlerinin Sosyal Baðlýlýk Endeksine (SCI) etkisinin parametrik olmayan bir yöntemle incelenmesidir. Çalýþmadaki veriseti 3 farklý veri kaynaðýndan alýnmýþtýr: Dünya Bankasý, OECD ve Facebook. Facebook firmasýndan alýnan veriler OECD üye ülkeleri arasýndaki sosyal að yapýsýnýn görselleþtirilmesi ve özelliklerinin anlaþýlmasý için kullanýlmýþtýr. Ek olarak veri kaynaklarýndan alýnan tüm verilerin birleþtirilmesiyle elde edilen kümüle veri seti, Sosyal Baðlýlýk Endeksine (SCI) etki eden faktörlerin Kantil Regresyon Karma Modeller (QRMIX) ile belirlenmesi amacýyla kullanýlmýþtýr. QRMIX sonucunda, SCI’ya etkisi farklýlaþan 4 küme belirlenmiþtir. Önem derecesi analizine göre, SCI’nýn düþük seviyelerinde ülkenin resmi dini önemi en düþük faktör iken SCI’nýn yüksek seviyelerinde en önemli ikinci faktördür. Benzer yaþ, eðitim seviyesi, dil ve dine mensup ülkeler arasýnda güçlü bir sosyal að yapýsý olduðu gösterilmiþtir. Ayrýca, literatürdeki çalýþmalarda benzer sosyal að gücüne sahip ülkelerarasýnda ekonomik olarak da güçlü bir bað olduðu gösterilmiþtir. Bu çalýþmada da, SCI deðerinin farklý kantillerine göre baðýmsýz faktörlerin öneminin deðiþtiði, bu sebeple farklý sosyal baðlantýlara sahip ülkelerin ithalat-ihracat ve finansal iþlemler gibi göstergeleri için farklý aksiyon planlarý oluþturulabileceði önerilmiþtir. Sonuç olarak, bu çalýþma farklý baðlantý gücüne sahip OECD ülkeleri için politika yapýcýlarýna yardýmcý olabilir.

This study aims to visualize a network of Social Connectedness Index (SCI) in Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) countries and then explores the importance of socio-demographic, economic, religion, and distance metrics between countries on SCI using a non-parametric test. The final dataset is aggregated from 3 different data sources: Worldbank, OECD, and Facebook. Drawing upon a data set from Facebook Inc. is used to visualize and understand the network structure among OECD countries. Furthermore, the aggregated dataset used in this study is the first usage of Quantile Regression Mixture Models (QRMIX) to determine factors affecting SCI. As a result of the QRMIX model, 4 clusters are identified in different quantiles where the impact of independent factors are differentiated. Based on the variable importance analysis, almost the least important variable at the lower level of SCI value is religion while it is the second most important factor at the highest level of SCI value. SCI mostly shows up as strong relationships between countries with residents of similar ages and education levels where using common language and having same religions, as well. Also, based on the literature review, it is shown that countries with a higher proportion of similar connections to other countries have more positive economic connections among OECD countries. Thus, given the variable importance of SCI for different subgroups of based on SCI quantiles, this study suggests that different action plans about improving import-export and other financial transactions for the country pairs might be created. To sum up, according to different social connection power of OECD countries, this study can help policymakers.