Son yýllarda Termokimyasal Isý Depolama (THS) sistemleri ve bu sistemlerin geliþimi açýsýndan büyük öneme sahip olan depolama malzemeleriyle ilgili çalýþmalar ilgi görmektedir. Bu çalýþma için, sorbent tuzlarýn (MgCl2, LiNO3) gözenekli doðal bir kayaç olan vermikülit (V) içerisine emdirilmesiyle iki farklý kompozit malzeme hazýrlanmýþtýr. Elde edilen kompozit yapýlarýn döngüsel ýsý depolama davranýþlarý laboratuvar ortamýnda oluþturulan termokimyasal ýsý deðiþtirici prototip test düzeneði ile gerçekleþtirilen ölçümlerle incelenmiþtir. Buna göre, V+MgCl2 kompozitinin tekrar eden döngüler sýrasýnda stabilitesinin ve prototipte gerçekleþtirilen ölçümler sonucunda hesaplanan enerji depolama yoðunluðu (Ed) deðerinin, DSC analizinden elde edilen sonuçlarla uyumlu olarak, V+LiNO3 kompozitine göre daha yüksek olduðu görülmüþtür.

In recent years, Thermochemical Heat Storage (THS) systems and storage materials are important for the development of these systems have attracted a great interest. In this study, composite materials were prepared by impregnating sorbent salts (MgCl2, LiNO3) into vermiculite (V). The cyclical heat storage behaviors of the obtained composite structures were investigated with the laboratory scale thermochemical heat exchanger prototype system. Accordingly, the stability of the V+MgCl2 composite during repeated cycles and the energy storage density (Ed) value calculated as a result of the measurements in the prototype were found to be higher than the V+LiNO3 composite, as in the DSC analysis results.

Eklemeli imalat yöntemlerinden biri olan ergiyik yýðma modelleme (FDM) tekniði, yüksek tasarým esnekliði ve karmaþýk þekiller oluþturabilme yeteneði nedeniyle son yýllarda oldukça ilgi görmektedir. Çok çeþitli parçalar 3 boyutlu (3B) yazýcýlar ile katman katman geleneksel yöntemlere göre kolaylýkla imal edilebilirken, baský iþlem parametrelerinin ürünlerin mekanik özelliklerine etkisi çok yüksektir. Bu çalýþmada yazýcý parametrelerinin parçanýn sertliði üzerine etkisinin araþtýrýlmasý amaçlanmýþtýr.

Nozül çapý, katman yüksekliði, içörgü açýsý ve nozül sýcaklýðý araþtýrýlacak yazdýrma parametreleri olarak seçilmiþtir. Her bir parametre için üç seviye belirlenmiþtir ve gerekli olan yüksek deney sayýsý Taguchi deney tasarým metodu uygulanarak düþürülmüþtür.

Poli laktik asit (PLA) esaslý numuneler ASTM standartlarýna göre imal ve test edilmiþtir. Rockwell L metodu uygulanarak her numunenin üzerinde 5 farklý noktandan sertlik ölçümü alýnmýþtýr. En yüksek sertlik deðeri 45 HRL olarak ölçülmüþtür. Nozül çapýnýn sertliðe katkýsý %85 olmasýna raðmen nozül sýcaklýðýnýn etkisi çok düþük ve belirsizdir. Ýmal edilen parçanýn sertliði katman kalýnlýðý ile ters nozül çapý ile doðru orantýlýdýr. Yüksek çaplý nozül ile yapýlan imalatlar daha iyi mekanik sonuç vermesinin yanýnda, üretim süresini de düþürmektedir.

3B yazýcýlarýn performanslarýnýn artmasý ve maliyetlerinin düþmesi ile son kullanýcý ürünlerin imalatýnda da tercih edilme oraný git gide artmaktadýr. Bu çalýþma yazýcý iþlem parametrelerinin numunelerin yüzey sertliðini belirlemede daha az belirsizlik ve deðiþkenlikle hesaplanmasýna yardýmcý olacaktýr.

The fused Deposited Modelling (FDM) technique, one of the additive manufacturing methods, has attracted much attention recently due to its high design flexibility and ability to create complex parts. While a wide variety of parts can be easily manufactured using 3D printers layer by layer according to traditional methods, the printing parameters significantly affect the mechanical properties of the products. This study aims to investigate the effect of printing parameters on the part's hardness.

Nozzle diameter, layer height, raster angle, and nozzle temperature were chosen as the printing parameters to be investigated. Three levels were determined for each parameter, and the required high number of experiments was reduced by applying the Taguchi experimental design method.

Polylactic acid (PLA) based samples were manufactured and tested according to ASTM standards. Hardness measurements were taken from 5 points on each sample using the Rockwell L method. The highest hardness value was measured as 45 HRL. Although the contribution of nozzle diameter to hardness is 85%, the effect of nozzle temperature is very low and uncertain. The hardness of the manufactured part is directly proportional to the layer thickness and inverse nozzle diameter. Productions made with high-diameter nozzles give better mechanical results and reduce production time.

With the increase in the performance of 3D printers and the decrease in costs, the preference rate in manufacturing end-user products is increasing. This study will help to calculate the printing parameters with less uncertainty and variability in determining the surface hardness of the samples.

Topoloji optimizasyonu, havacýlýk endüstrisinde deðerli bir araç oldu ve mühendislerin, aðýrlýklarýný azaltýrken geliþmiþ performans özelliklerine sahip uçak bileþenleri geliþtirmelerini saðladý. Ayrýca, daha önce geleneksel imalat yöntemleri kullanýlarak ulaþýlamayan karmaþýk yapýlarýn tasarýmýna da olanak saðlamýþtýr. Bu çalýþmada, nTopology yazýlýmý kullanýlarak bir uçaðýn burun iniþ takýmlarý için direksiyon pompasý muhafazasýnýn kapsamlý bir topoloji optimizasyonu gerçekleþtirilmiþtir. Bu optimizasyonun birincil amacý, burun iniþ takýmý sisteminin emniyetli ve güvenilir çalýþmasý için gerekli olan mekanik özelliklerini korurken direksiyon pompasý mahfazasýnýn aðýrlýðýný azaltmaktý. Çalýþma, topoloji optimizasyonunun, mekanik özelliklerini korurken uçak bileþenlerinin aðýrlýðýný azaltmak için etkili bir araç olma potansiyelini göstermektedir. Bu yaklaþým, benzer tasarým zorluklarý olan diðer uçak bileþenlerine uygulanabilir ve potansiyel olarak uçaðýn genel tasarýmýnda önemli aðýrlýk tasarruflarýna yol açabilir.

Topology optimization has become a valuable tool in the aerospace industry, enabling engineers to develop aircraft components with improved performance characteristics while reducing their weight. The technique has also allowed for the design of complex structures that were previously unattainable using traditional manufacturing methods. In this study, a comprehensive topology optimization of the steering pump housing for an aircraft's nose landing gear was performed using the nTopology software. The primary objective of this optimization was to reduce the weight of the steering pump housing while preserving its mechanical properties, which are essential for safe and reliable operation of the nose landing gear system. The study demonstrates the potential for topology optimization to be an effective tool for reducing the weight of aircraft components while preserving their mechanical properties. This approach can be applied to other aircraft components with similar design challenges, and could potentially lead to significant weight savings in the overall design of the aircraft.

Ahþap, uygun taþýma kapasitesi, sürdürülebilir kaynaklardan elde edilmesi ve iþlenmesindeki kolaylýk gibi nitelikleri nedeniyle endüstride yaygýn olarak kullanýlan bir malzemedir. Kontrplaklar, ahþap kaplamalarýn basýnç altýnda bir yapýþtýrýcý ile birleþtirilmesi sonucu üretilen ahþap panellerdir. Kontrplaklar mobilya ve inþaat sektöründe yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Bu çalýþmada, kontrplak üretim sürecinde meydana gelen hatalar istatistiksel proses kontrol yöntemleri ile analiz edilmiþtir. Öncelikle çetele tablosu oluþturulmuþtur. Bu çizelgeden elde edilen veriler ile kalite kontrol grafiklerinden kusurlu oraný p-kontrol grafiði oluþturulmuþtur. p-kontrol grafiði incelenerek sürecin hedeflenen kalite düzeyinde olup olmadýðý araþtýrýlmýþtýr. Ek olarak, beyin fýrtýnasý tekniði ile bilgiler toplandýktan sonra aðaç diyagramý ve neden-sonuç diyagramý oluþturulmuþtur. Ayrýca alýnan önlemlerin süreçte iyileþme saðlayýp saðlamadýðýný kontrol etmek amacýyla 2. aþamada süreçten 15 günlük daha veri toplanmýþtýr ve p-kontrol grafiði oluþturulmuþtur. Yapýlan bu araþtýrma ile kontrplak üretim süreci hatalarý ve olasý nedenleri analiz edilmiþtir.

Wood is a widely used material in industry due to its sufficient load-carrying capacity, obtaining from sustainable sources and easiness in its processing, etc. Plywood is a wood panel manufactured from layers of wood veneer and combined under pressure with an adhesive. Plywood panels are widely used in the furniture and construction industry. In this study, the nonconformities during the plywood production process are analyzed using statistical process control methods. First, check sheet are created. p-quality control chart is created using this data. p-control chart is evaluated to investigate whether the process provides the desired quality level. In addition, the tree diagram and the cause-effect diagram are created after the information obtained by brainstorming technique. Also, in order to control the improvements in the process, an additional data including 15 days of data were collected in the 2nd Stage and a p-control chart was created. In this research, the nonconformities of plywood production process and their possible causes are analyzed.

Güç sistemlerinde, 2 kHz ile 150 kHz aralýðýndaki frekanslardaki bozulmalar yeni bir kavram olmamakla birlikte, mühendisler ve son kullanýcý cihazlarýn üreticileri tarafýndan onlarca yýldýr bilinmektedir. Ancak bu konudaki çalýþmalar ve araþtýrmalar oldukça sýnýrlýdýr. Son yýllarda, güç kalitesi konusunda araþtýrma yapanlar, 2 kHz üzerindeki dalga þekli bozulmalarýyla ilgili çalýþmalar yapmaya baþlamýþtýr. 2 kHz üzerindeki frekanslardaki dalga þeklindeki bozulmalar geçmiþte güç kalitesi konusunda çalýþanlar için “yüksek frekans” olarak adlandýrýlýrken, 150 kHz altýndaki frekanslar ise elektromanyetik giriþimlerle (EMI) ilgilenenler açýsýndan ise “düþük frekans” olarak deðerlendirilmiþtir. Günümüzde ise bu frekans aralýðý her iki grup için de ilgi çekmeye baþlamýþtýr. “Supraharmonik” (SH) 2 kHz ile 150 kHz frekans aralýðýndaki bozulmalarý ifade eden bir terim olarak kullanýlmakta ve güncel teknolojiler nedeniyle günümüzde araþtýrmacýlar tarafýndan giderek daha fazla ilgi görmektedir.
Elektrikli ve elektronik cihazlar, anahtarlamalý güç elektroniði cihazlarý ve güç hattýndan haberleþebilen (PLC) cihazlarýn daha fazla kullanýmý nedeniyle oluþan yüksek frekanslý bozucu etkilerle mücadele günümüzde daha da öne çýkmaktadýr. 2 kHz ile 150 kHz arasýnda ortaya çýkan bozucu etkilerin, akýllý sayaçlarda ölçüm hatalarýna, duyulabilen gürültüye, elektrikle çalýþan cihazlarda arýzalara ve performans azalmasýna yol açtýðý, son yýllarda yapýlan araþtýrmalarda ortaya konmuþtur. Bu çalýþmada, 2 kHz-150 kHz aralýðýnda “Supraharmonikler” olarak adlandýrýlan gerilim dalga þekli bozulmalarýnýn, cihazlarda yol açtýðý sorunlara, ilgili standartlara, benzetimine ve analizine yer verilmektedir.

In power systems, disturbances at frequencies between 2 kHz and 150 kHz are not a new concept, but have been known to engineers and end-user equipment manufacturers. However, studies and research on this subject are quite limited. In recent years, power quality researchers are studying on waveform distortions above 2 kHz. Waveform distortions at frequencies above 2 kHz were previously considered "high frequency" for those working on power quality, while frequencies below 150 kHz were considered "low frequency" for those dealing with electromagnetic interference (EMI). Today, this frequency range is attracting attention of both groups. “Supraharmonics” (SH) is used as a term describing distortions in the frequency range of 2 kHz to 150 kHz, and due to current technologies, it attracts more and more attention by researchers today.
Electrical and electronic devices are struggling with high-frequency disturbance effects caused by the increased use of switched power electronic equipment and power line communication (PLC) devices. Studies conducted in recent years have revealed that the disturbances between 2 kHz and 150 kHz cause measurement errors, audible noise, malfunctions in electrical equipment, and performance reduction in smart meters. In this study, 2 kHz -150 kHz the problems caused by voltage distortions called “supraharmonics” in equipment, their simulation and analysis are included.

RGB renk halkasý, tamamlayýcý renklere sahip olduðu için insan görmesinde en anlaþýlabilir renk temsili olarak bilinmektedir. Bununla birlikte, renk iliþkileri, dalgacýk tabanlý renkli görüntü iþleme araçlarýnda neredeyse hiç rol oynamamaktadýr. Bu çalýþmada tamamlayýcý renk iliþkileri ve kompleks dalgacýk tasarým tekniklerine dayanan, Tamamlayýcý Renk Dalgacýk Dönüþümü (TRDD), renkli görüntülerde gürültülerin giderilmesi için kullanýlmýþtýr. Bu dalgacýk, RGB renk halkasýnda bulunan renk eksenleri arasýndaki açý iliþkilerinden elde edilen 2π/3 faz farklarýna sahip, 2 boyutlu kompleks dalgacýklardan oluþan bir aileden meydana gelmektedir ve yönsel seçicilik bakýmdan çok etkilidir. Farklý fazdaki yönlere ait katsayýlar kullanýlarak çok kanallý renkli görüntülerden gürültü giderme iþlemleri gerçekleþtirilmiþtir. Farklý renkli görüntüler ve gürültü seviyeleri kullanýlarak TRDD'nin performansý, tepe sinyal-gürültü oraný, yapýsal benzerlik indeksi, ortalama kare hata deðerleri ve görsel kaliteye dayalý olarak doðrulanmýþtýr. TRDD, en geliþmiþ çok çözünürlüklü görüntü gürültü giderme algoritmalarýyla karþýlaþtýrýlmýþ ve yöntemin hem niceliksel hem de görsel olarak daha üstün gürültü giderme performansý elde ettiði görülmüþtür. Ayrýca TRDD'nin hesaplama süresi analiz edilmiþ ve mevcut yaklaþýmlarla karþýlaþtýrýlmýþtýr.

The RGB color ring is known as the most understandable color representation in human vision, as it has complementary colors. However, color relationships hardly ever play a function in wavelet-primarily based totally color image processing tools. In this study, Complementary Color Wavelet Transform (CCWT), which is supported by complementary color relationships and complex wavelet design techniques, is used to denoise in color images. This wavelet consists of a family of two-dimensional complex wavelets with a phase difference of 2π/3 obtained from the angle relationship between the color axes of the RGB color ring, and is very effective in terms of directional selectivity. By using the coefficients of the directions in different phases, denoising processes are performed from the multi-channel color images. It was validated the performance of CCWT using various color images and noise levels, based on peak signal-to-noise ratio, structural similarity index, mean square error values, and visual quality. CCWT was compared with state-of-the-art multi-resolution image denoising algorithms, and found that the method achieves superior denoising performance both quantitatively and visually. It was also analyzed the computation time of CCWT and compared it with existing approaches.

Covid-19 pandemisi insanlarýn alýþveriþ alýþkanlýklarýný deðiþtirerek, özellikle internet üzerinden online alýþveriþ sitelerine yönelmelerine yol açmýþtýr. Artan sipariþ oranlarý karþýsýnda üretici ve tedarikçi firmalar için ise, sipariþleri toplama ve zamanýnda ulaþtýrma noktasýnda yenilikçi çözümler üretmek kaçýnýlmaz olmuþtur. Pandemi nedeniyle de kýsýtlý sayýda insan gücü kullanmak zorunda kalan firmalar/tedarikçiler bu sorunu makine kullanýmý ile çözümleme yoluna gitmiþlerdir. Bu çalýþmada tedarik zincirinde sipariþlerin toplanma ve daðýtýlma aþamalarý için geliþtirilen düþük maliyetli yeni bir Sipariþ Toplama ve Daðýtým Sistemi uygulamasý anlatýlmaktadýr. Tedarik zincirinin bu aþamasý en sorunlu, zaman alýcý ve fazla maliyet kapsamaktadýr. Genel olarak önerilen çözümlerde de daha fazla insan kaynaðý kullanýlmaktadýr. Bu uygulama ile zaman, insan gücü, depo alaný ve maliyet noktalarýnda daha verimli bir sistem oluþturmak amaçlanmaktadýr. Bu amaç doðrultusunda prototip bir Sipariþ Toplama ve Daðýtým Sistemi uygulamasý tasarýmý yapýlýp imalatý gerçekleþtirilmiþ ve gerçek zamanlý uygulamasý yapýlmýþtýr.

The Covid-19 pandemic has changed people's shopping habits, causing them to turn to online shopping sites, especially on the internet. In the face of increasing order rates, it has become inevitable for manufacturers and suppliers to produce innovative solutions for collecting orders and delivering them on time. Companies/suppliers who had to use a limited number of manpower due to the pandemic have tried to solve this problem with the use of machinery. In this study, a new low-cost Order Picking and Distribution System application developed for the stages of order picking and distribution in the supply chain is described. This stage of the supply chain is the most problematic, time-consuming and costly. In general, more human resources are used in the proposed solutions. With this application, it is aimed to create a more efficient system in terms of time, manpower, warehouse space and cost. For this purpose, a prototype Order Picking and Distribution System application was designed, manufactured and implemented in real time.

Bu çalýþmada çift bantlý mikroþerit soðurucu (yansýmasýz) bant durduran filtre tasarýmlarý, simülasyon ve deneysel çalýþmalarla sunulmaktadýr. Giriþ ve çýkýþ portlarýna baðlý iletim hattýna açýk devre kývrýmlý saplamalar yüklenerek tasarlanan üçüncü dereceden bant durduran filtreye dirençler eklenerek soðurucu bant durduran filtre cevaplarý elde edilmektedir. Tasarlanan soðurucu bant durduran filtreler giriþ portunda düþük yansýma katsayýsýna sahiptir. Giriþ portu yakýnýndaki açýk devre saplamaya sadece birine direnç eklenerek tek durdurma bandý soðurucu bant durduran filtre tasarýmý gerçekleþtirilebilmektedir. Bu filtre türünde direncin konumuna baðlý olarak sadece birinci veya sadece ikinci durdurma bandý soðurucu olan bant durduran filtre tasarlanabilir. Giriþ portuna yakýn saplamaya ve ortadaki açýk devre saplamaya direnç eklenmesiyle iki durdurma bandý da soðurucu olan çift bantlý bant durduran filtre cevabý elde edilmektedir. Sadece birinci durdurma bandýnýn, sadece ikinci durdurma bandýnýn ve her iki durdurma bandýnýn birden soðurucu olarak elde edildiði üç filtre imal edilmiþ ve ölçümleri gerçekleþtirilmiþtir. Durdurma bantlarýnýn merkez frekanslarý 1.18 GHz ve 3.5 GHz’de ölçülmüþtür. Ölçüm sonuçlarý simülasyonlarla oldukça uyumlu bir þekilde elde edilmiþtir.

In this study, designs of dual-band microstrip absorptive (reflectionless) bandstop filters are represented by simulation and experimental studies. Absorptive bandstop filter responses are obtained by adding resistors to the third order bandstop filter designed by loading open circuit meandered stubs to the transmission line connected to the input and output ports. The designed absorptive bandstop filters have low reflection loss at the input port. Reflectionless bandstop filter design can be realized by adding a resistor to the open circuit stub near the input port. In this type of filter, depending on the position of the resistor, bandstop filter with only first or only second absorptive stopband can be designed. The dual-band bandstop filter response having two absorptive stopbands can be obtained by adding two resistors to the stub located near the input port and to the open circuit stub located in the middle. Three dual-band bandstop filters having first absorptive stopband, second absorptive stopband and two absorptive stopbands were fabricated and measured. The center frequencies of the stopbands were measured at 1.18 GHz and 3.5 GHz. The measured results have been obtained in a very good agreement with the simulations.

Bu makalede, bir hibrit model çipsiz radyo frekansý tanýmlama (RFID) etiketi tanýtýlmaktadýr. Bu etiket çoklu rezonatör devresinin bir bant durduran filtre ile eþ zamanlý kullanýlmasýyla oluþturulmaktadýr. Çoklu rezonatör devresi çift bantlý eþ yönlü ayrýk halka rezonatörlerin (CDSRR) bir besleme hattýna kuplajlanmasýyla geliþtirilirken, bant durduran filtre bölümü çeyrek dalga boyunda açýk devre sonlandýrmalý saplamalar kullanarak tasarlanmaktadýr. Her yan hat ve CDSRR, sýrasýyla iki ve dört frekans kodu saðlayabilmektedir. CDSRRlar çentik bant karakteristiðine sahipken, açýk devre saplamalar rezonans frekanslarýný geniþ frekans aralýðýnda oluþturabilmektedir. Önerilen hibrit model yaklaþýmý, çentik ve geniþ bant rezonans frekanslarýný tek bir devre üzerinde birleþtirme yeteneðine sahiptir. 12 bitlik çipsiz bir RFID etiketi, çoklu rezonatör devresinin ucuna dikey ve yatay olarak iki geniþ bant monopol anten yerleþtirilerek tasarlanmaktadýr. Monopol antenler iki ortogonal elips kullanýlarak oluþturulmaktadýr. 000000000000 ve 100100100100 frekans kodlarýna sahip iki etiket deneysel olarak incelenmiþtir.

In this paper, a hybrid model chipless radio frequency identification (RFID) tag is introduced. It is constructed by using multi-resonator circuit with a bandstop filter simultaneously. Bandstop filter section is conventionally designed by quarter-wave open-circuited stubs, while the multi-resonator circuit is developed by coupling dual-band co-directional split ring resonators (CDSRRs) to a feeding line. Each stub and CDSRR can provide two and four frequency codes, respectively. The open-circuited stubs can form the resonant frequencies within wide frequency range, while the CDSRRs have notch band characteristics. The proposed hybrid model approach has the ability of combining notch and wide band resonant frequencies on a single circuit. A 12-bit chipless RFID tag is designed by locating two wideband monopole antennas vertically and horizontally at the end of the multi-resonator circuit. The monopole antennas are formed by using two orthogonal ellipses. 000000000000 and 100100100100 frequency coded two tags have been experimentally investigated.

Bu çalýþmada makine öðrenmesi uygulamalarýnda sýklýkla kullanýlan ve popüler bir nümerik optimizasyon yöntemi olan Gradyan Ýniþ (GD) yöntemine dayalý adaptif sonsuz impuls cevabý (IIR) filtresi ile Birinci Mertebe Zaman Gecikmeli (FOPTD) sistem dinamiðinin zaman bölgesinde giriþ-çýkýþ verisi yardýmý ile modellemesi incelenmiþtir. FOPTD dinamik sistem modelleri kontrol sitemlerinin modellemesinde kullanýlan en temel sistem modelidir. Çalýþmada, IIR filtre katsayýlarý, ayný giriþ iþareti için IIR filtre cevabýnýn FOPTD dinamik sistem modelinin cevabýna yakýnsamasý için GD yöntemi ile online optimize edilmiþtir. Ayný giriþ için IIR filtre çýkýþýnýn, FOPTD dinamik sistemin çýkýþýna uzaklýðý anlýk karesel hata fonksiyonu ile ifade edilmiþ ve bu fonksiyonun özyinelemeli gradyan iniþ çözümleri FOPTD sistem cevabý ile tasarlanan adaptif IIR filtre cevabý arasýndaki çýkýþ uyumsuzluðunu minimize etmek için kullanýlmýþtýr. Böylece, zaman bölgesinde IIR filtrenin bir FOPTD dinamik sistemin giriþ-çýkýþ dinamiðine yakýnsamasý GD yöntemi ile elde edilen özyinelemeli filtre katsayý çözümleri ile saðlanmýþtýr. Adaptif IIR filtre çözümlerinin FOPTD sistemlerin online modellemesinde uygulamasý MATLAB-Simulink ortamýnda gerçekleþtirilmiþ. Geliþtirilen simülasyon ortamýnda FOPTD dinamik sistemin giriþ ve çýkýþlarýndan alýnan iþaretler, GD optimizasyon bloðunda IIR filtre katsayýlarýnýn online olarak optimize edilmesinde kullanýlmýþ. Bu simülasyon ortamýnda IIR filtre cevabýnýn FOPTD plant modelinin zaman gecikmeli sistem dinamiðine yakýnsama performansý farklý zaman gecikme deðerleri için incelenmiþtir.

In this study, the modeling of First Order Plus Time Delay (FOPTD) dynamics by using adaptive infinite impulse response (IIR) filter based on Gradient Descent (GD) method, which is frequently used in machine learning applications, has been investigated by the help of the input-output data in the time domain. The First Order Time Delay (FOPTD) dynamic system models are the most basic system model that is used in the modeling of control systems. In the study, the IIR filter coefficients are optimized online by using the GD method for convergence of the IIR filter response to the FOPTD dynamic system model response for the same input signal. The distance of the IIR filter output to the output of the FOPTD dynamic system for the same input is expressed by the instant square error function and, recursive GD solutions of this function are used to minimize output mismatches between FOPTD system model and the proposed adaptive IIR filter. Thus, the convergence of the IIR filter to the input-output dynamics of a FOPTD dynamic system is provided in the time domain by performing recursive filter coefficient solutions that are obtained by the GD method. An application of the adaptive IIR filter solutions in the online modeling of FOPTD systems was carried out in MATLAB-Simulink environment. In the developed simulation environment, the collected signals from the inputs and outputs of the FOPTD dynamic system were used to online optimize the IIR filter coefficients in the GD optimization block. In this simulation environment, the convergence performance of the IIR filter response for the time delay system dynamics of the FOPTD plant model is investigated for different time delay values.

Çoklu-ölçütlü öneri sistemleri, aþýrý bilgi sorunuyla baþa çýkmak için birden fazla ölçütü dikkate alarak kiþiselleþtirilmiþ öneriler üreterek etkili çözümler sunar. Çoklu-ölçütlü öneri sistemleri, geleneksel öneri sistemlerine göre kullanýcýlarýna daha doðru ve kiþiselleþtirilmiþ öneriler sunsa da, artan kriter sayýsý nedeniyle seyreklik bu tür sistemler için önemli bir sorun haline gelmektedir. Kullanýcýlar arasýnda ortak puanlanan ögelerin olmamasndan dolayýý, komþularý bulmak ve doðru tahminler üretmek zorlaþmaktadýr. Özellikle benzerlik-tabanlý çoklu-ölçütlü öneri yaklaþýmlarý, seyreklik probleminden önemli ölçüde etkilenmektedir. Bu nedenle, bu çalýþmada, bu sorunun olumsuz etkilerini en aza indirmek amacýyla, hem yorum hem de ölçüt derecelendirmelerinden otokodlayýcýlar ile çýkarýlan karmaþýk, düþük boyutlu ve gizli özellikleri kullanan hibrit benzerlik-tabanlý çoklu-ölçütlü bir öneri algoritmasý önerilmiþtir. Seyreklik yüzdesi %99,7235 olan gerçek bir veri seti üzerinde gerçekleþtirilen deneysel sonuçlar, önerilen çalýþmanýn diðer komþuluk-tabanlý çok kriterli yaklaþýmlara kýyasla daha doðru tahminler saðlayabildiðini göstermektedir.

Multi-criteria recommender systems provide efficient solutions to deal with information overload problem by producing personalized recommendations considering multiple criteria. Even though multi-criteria recommender systems provide more accurate and personalized recommendations to their users compared with traditional recommender systems, sparsity becomes a major problem for such systems due to the increasing number of criteria. Due to the lack of co-rated items among users, finding out neighbors and producing accurate predictions become harder. Especially similarity-based multi-criteria recommendation approaches are significantly affected by the sparsity problem. Thus, aiming to minimize the negative impacts of that problem, a hybrid similarity-based multi-criteria recommendation method, that utilizes complex, low-dimensional and latent features obtained from both reviews and criteria ratings by autoencoders, is proposed in this work. The empirical results performed on a real data set with a sparsity percentage of 99.7235% show that the proposed work can provide more accurate predictions compared with other neighborhood-based multi-criteria approaches.

Copy-move forgery (CMF) is a new challenge because it reduces the accuracy of image forgery detection. In CMFD, we have selected and pasted similar points. The proposed method based on the Equilibrium Optimization Algorithm (EOA), Discrete Wavelet Transform (DWT), and Discrete Cosine Transform (DCT) helps image forgery detection. The method includes feature detection, image segmentation, and detection of forgery areas using the EOA, DWT, and DCT. In the first step, the image converts to a grayscale. Then, with the help of a discrete cosine transform algorithm, it is taken to the signal domain. With the help of discrete wavelet transform, its appropriate properties are introduced. In the next step, the image is divided into blocks of equal size. Then the similarity search is performed with the help of an equilibrium optimization algorithm and a suitable proportion function. Copy-move forgery detection using the Equilibrium Optimization Algorithm can find areas of forgery with a precision of about 86.21% for the IMD data set and about 83.98% for the MICC-F600 data set.

Bu çalýþmada sismik taban yalýtýmlý bir yapýda katlara yerleþtirilmiþ ivme ölçerler tarafýndan 1994 Northridge depreminde elde edilen ivme kayýtlarý kullanýlarak yapý davranýþý Zaman-Frekans analizi yaklaþýmýyla belirlenmeye çalýþýlmýþtýr. Çalýþmada zaman-frekans ortamýnda sürekli dalgacýk dönüþümü yöntemi kullanýlarak yapý dinamik özelliklerinin zaman içerisindeki deðiþimleri gözlenmiþtir. Buna göre, sismik taban yalýtýmýnýn etkisi ile kuvvetli yer hareketinin önemli miktarda enerji içeriðine sahip yüksek frekanslý bileþenlerinin üst yapýya aktarýmýnýn belirgin bir þekilde azaldýðý anlýk olarak izlenmiþtir. Taban yalýtýmlý yapýda deprem etkisinin ve üst yapýdaki davranýþ kinematiðinin ve tasarým kuvvetlerinin deðiþimlerini zaman ve frekans ortamlarýnda vermesi yapý davranýþýnýn frekans muhteviyatýnýn zamanla nasýl deðiþtiðini göstermesi açýsýndan etkin bir yöntem olduðu görülmüþtür.

In this study, structural characteristics and response characteristics of a base isolated building are evaluated in Time-Frequency domain. Structure story responses and earthquake data set were recorded by the accelerometer network during the 1994 Northridge earthquake. Time-frequency domain continuous wavelet transform is used to monitor the variations of structural frequencies in time. In accordance with the efficiency of the base isolation, reduction of significant energy transmission to upper structure in the higher frequency range is traced instantaneously. The seismic base isolation performance of the observed structure can be identified and understood clearly in the time-frequency domain also. It has been observed that the time-frequency analysis is a very efficient method in terms of showing the variations of the earthquake effect and the behavior kinematics and design forces in the superstructure in time and frequency domain.

Merkezi çaprazlý çerçeveler (MÇÇ) yatay yüklerin taþýnmasýnda etkin olarak kullanýlan çerçeve türleridir. Bu çerçeveler yatay yükleri çapraz elemanlarý ile aktarýrlar ve çaprazsýz çerçevelere göre rijitlikleri, yük taþýma kapasiteleri oldukça yüksektir. Bu nedenle deprem bölgelerinde de sýklýkla kullanýlmaktadýr. Bu çalýþmada; çapraz eleman kesitlerinin deprem etkisi altýnda davranýþýný incelemek amacýyla 3, 5 ve 8 katlý sahip ters-V merkezi çaprazlý çerçeveler ele alýnmýþtýr. Ele alýnan çerçevelerin çapraz elemanlarý I, kutu ve boru kesit olmak üzere üç farklý kesit tipinde tasarlanmýþtýr. Üç farklý kat sayýsý ve üç farklý çapraz eleman kesiti olmak üzere toplam 9 adet parametre kullanýlmýþtýr. Buna göre 9 adet MÇÇ tasarlanmýþ ve statik itme analizleri yapýlmýþtýr. Elde edilen analiz sonuçlarý ile birlikte, çerçevelerin deprem etkisi altýndaki performanslarý deðerlendirilmiþtir. Buna göre en avantajlý çapraz eleman kesitlerinin sýrasýyla boru, kutu ve I kesit olduðu söylenebilir

Concentrically braced frames (MÇÇ) are the types of frames used effectively to carry lateral loads. These frames transfer horizontal loads with braces and their rigidity are quite high compared to moment resisting frames. Therefore, it is typically used in earthquake zones. In this study 3, 5 and 8 storey inverted-V braced frames are considered in order to examine the seismic behavior of brace sections. The brace members of the frames are designed using three different cross-section types as I, box and pipe sections. A total of nine parameters, three different storey and three different braces sections, were used. Accordingly, nine MÇÇs were designed and static pushover analyzes were performed. seismic performances of the frames were evaluated with findings. It can be said that the most advantageous brace section type is pipe, box and I section, respectively.

Bu çalýþmada perlit (Pe), pomza (Pu) ve atýk kauçuk agregalarý (R) kullanýlarak üretilen hafif betonlarýn performanslarý incelenmiþtir. Hafif betonun basýnç dayanýmýndaki deðiþimler incelenirken, yüksek sýcaklýða (300, 500 ℃) maruz kaldýktan sonra ultrasonik ses geçiþ hýzý ve yoðunluk özellikleri karþýlaþtýrýlmýþtýr. Bu kapsamda 11 farklý karýþým üretilmiþtir. Kombinasyonlar s/ç oraný sabit tutularak oluþturulmuþtur. Yapýlan deneyler sonucunda genel olarak 300 ℃ sonrasýnda basýnç dayanýmýnda artýþlar tespit edilmiþtir. Atýk kauçuk agrega kullanýlarak üretilen betonlarýn basýnç dayanýmlarý, pomza ve perlit agrega kullanýlarak üretilen betonlara göre daha düþük olmuþtur. Kauçuk atýðý kullanýlarak yapýlan betonun basýnç yüklemesi sýrasýnda daha sünek kýrýlma gösterdiði belirlenmiþtir.

In this study, lightweight concrete was investigated by using perlite(Pe), pumice(Pu), and waste rubber aggregates (R). The changes in compressive strength of lightweight concrete were investigated, while ultrasonic pulse velocity and density properties were compared after high-temperature exposure (300, 500 ℃). In this context, 11 different types of mixtures were produced. Combinations were formed by keeping the w/c ratio constant. As a result of the experiments, increases in compressive strength were determined at 300 ℃ in general. The compressive strengths of concretes produced using waste rubber aggregates were lower than concretes using pumice and perlite aggregates. It was determined that concrete made using waste rubber exhibited more ductile fracture during compression loading.

Süt endüstrisi atýksularýndaki en önemli kirliliklerden biri yað ve grestir. Flotasyon, yað-gres gideriminde kullanýlan bilinen ve güvenilir bir yöntem olup, yað-gres ile birlikte askýda katý madde ve organik maddeleri de uzaklaþtýrabilmektedir. Flotasyon yöntemlerinden biri olan Çözünmüþ Hava Flotasyonu (Dissolved Air Flotation, DAF), hava kabarcýðý oluþturma yöntemine göre klasik DAF(KP-DAF) ve yeni nesil mikrokabarcýk pompalý DAF (MK-DAF) olmak üzere 2 gruba ayrýlýrlar. Ýki sistem arasýndaki en büyük farklýlýk mikrokabarcýk boyutudur. Genellikle, KP-DAF sistemlerinde 50-120 mikron çapýnda oluþan kabarcýk boyutu, MK-DAF sistemlerinde 20-50 mikron boyutuna inmektedir. Ayrýca, KP DAF sistemi, yeni nesil DAF sistemlerine göre daha karmaþýk bir yapýya sahip olup, daha fazla ekipmandan oluþtuðu için bakým-onarým ihtiyacý fazladýr ve daha sýk arýza yapmaktadýr. Bu durum iþletme açýsýndan sürekli bir efor ve dikkat gerektirmektedir. Bu çalýþmada, pilot bir DAF sistemi düzeneði kullanýlarak yað-gres ve askýda katý madde giderimi incelenmiþ, giriþ debisi, pompa çeþidi, basýnç deðiþimi parametrelerinin verime etkisi araþtýrýlmýþtýr. Pilot DAF ünitesi, süt ve süt ürünleri üretimi yapan bir iþletmede kurulmuþ ve gerçek atýksu ile çalýþýlmýþtýr. KP-DAF Sisteminin, MK-DAF sistemlerine göre daha düþük yað-gres ve askýda katý madde (AKM) giderim verimine sahip olduðu tespit edilmiþtir. Her iki sistem için optimum çalýþma basýncý 4 bar, en iyi verim de 1m3/h giriþ debisinde elde edilmiþtir. KP-DAF sistemi ile yað-gres ve AKM giderimi sýrasýyla % 61 ve %54, MK-DAF sistemi ile %70 ve %63 mertebesinde gerçekleþmiþtir. Bu verilere göre 1m3/h ve 4 bar iþletme koþulunda MK-DAF Sistemi, KP-DAF Sistemine göre, yað-gres ve AKM gideriminde %10 ve üzeri performans göstermiþtir.

Oil and grease are one of the most important pollutants in dairy industry wastewater. Flotation is a well-known and reliable method used in dairy industry wastewater to remove oil-grease, and it can remove oil&grease as well as suspended solids and organic materials. Dissolved Air Flotation (DAF), is a flotation technique and is classified as (traditional) Classical DAF (CP-DAF) and new generation - microbubble pump DAF (MB-DAF) systems considering the air bubble generation method. The major difference between the two systems is the microbubble size. Generally, the bubble size of 50-120 microns in KP-DAF systems decreases to 20-50 microns in MB-DAF systems. Besides that, the classical DAF system has a more complex structure than the new generation DAF systems. It consists of more equipment, thus maintenance requirement is high and causes troubles more often. This situation requires constant effort and attention during the operation. In this study, oil&grease and suspended solid (SS) removal efficiency was evaluated by using pilot scale experimental DAF system. The impact of inflow rate, pump type, and the pressure was investigated. Pilot-plant was employed in the dairy factory and operated by real wastewater. The results shown that CP-DAF System has yielded lower oil & grease and suspended solid removal efficiency than MB-DAF systems. It has been determined that the optimum working pressure is 4 bar in both systems, and the highest performance was obtained at 1m3/h. For CP-DAF system, oil&grease and SS removals were obtained as 61% and 54%, respectively. However, 70% and 63% removals for oil&grease and SS were performed for MB-DAF system. Accordingly, it has been obtained that the MB-DAF System operating at 1m3/h and 4 bar, has approximately 10% higher performance in oil-grease and SS removal than the CP-DAF System.

Bu çalýþmada, Komagataeibacter xylinus S4'ten elde edilen bakteriyel selüloz (BS) detaylý þekilde karakterize edilmiþtir. Çeþitli karbon kaynaklarý ve ortamlarýnýn, farklý pH þartlarý, sýcaklýklar, yüzey alaný/hacim oranlarý ve inkübasyon zamanlarýnýn BS üretimei etkisi tespit edilmiþtir. Karbon tipleri gözönüne alýndýðýnda, yüksekten düþüðe doðru BS üretim miktarý, sükroz, fruktoz, mannitol, ksiloz, arabinoz ve laktoz þeklinde gerçekleþmiþtir. En yüksek BS miktarýna (1.303 g/L), M1A05P5 sývý besiyeri, 30 ˚C sýcaklýk, 1.06 cm-1 yüzey alaný/hacim oraný, pH 3.5 ve 21 günlük kombinasyonda ulaþýlmýþtýr. Taramalý elektron mikroskobu (SEM) analizine göre M1A05P5 ortamýnda üretilen bakteriyel selüloz liflerinin çaplarý pH 3.5'te 34.87-45.97 nm deðerindeyken pH 6.5 deðerine yükseldiðinde lif çaplarý 29.71-102.3 nm olarak ölçülmüþtür. Ayrýca, TGA analizi, BS numunelerinde dehidrasyon adýmýndaki aðýrlýk kaybýnýn 50 ˚C ile 150 ˚C arasýnda, bozunma adýmýnýn ise 215 ˚C ile 228 ˚C arasýnda baþladýðýný göstermiþtir. Son olarak, BS örneklerinin elektriksel iletkenlik deðerleri 27-137 ˚C sýcaklýk skalasýnda tespit edildi. Ýletkenliðin sýcaklýða baðlý olduðu ve sýcaklýk arttýkça iletkenliðin üstel olarak arttýðý gözlendi. Sonuç olarak, K. xylinus S4 selülozu tipik olarak yarý iletken bir davranýþ göstermiþtir.

In this study, bacterial cellulose (BC) was obtained from Komagataeibacter xylinus S4 and characterized in detail. The effects of a various of carbon sources and media, different pH conditions, incubation temperatures, surface area/volume ratios, and incubation durations were determined for BC production. Considering the carbon types, the amount of BC production from high to low was realized as sucrose, fructose, mannitol, xylose, arabinose, and lactose. The highest BC amount (1.303 g/L) was achieved by combining M1A05P5 broth, 30 ˚C, 1.06 cm-1 surface area/volume ratio, pH 3.5 and 21 days. According to scanning electron microscope (SEM) analysis, the cellulose fibril diameters were 34.87-45.97 nm at pH 3.5 and 29.71-102.3 nm at pH 6.5 in M1A05P5. Also, TGA analysis exhibited that the weight loss of BC in the removal of water step initialized between 50 ˚C and 150 ˚C and the degradation step initialized between 215 ˚C and 228 ˚C. Finally, the electrical conductivity values of the BC samples were determined on the 27-137 ˚C temperature scale. It was observed that the conductivity was temperature dependent, and the conductivity increased exponentially as the temperature increased. In conclusion, the cellulose from K. xylinus S4 typically showed a semiconducting behavior.

Ýþ kazalarýna neden olan en önemli etkenlerden biri insan hatasýdýr. Ýnsan Güvenilirlik Analizi (HRA) metotlarý, bu tür kazalara neden olan hatalarýn olasýlýðýný belirlemek, sonuçlarýnýn etkisini tahmin etmek ve hata azaltma stratejileri geliþtirmek için birçok alanda baþarýyla kullanýlmaktadýr. Bu çalýþmada, denizcilik, havacýlýk, demiryolu, uzay, saðlýk, nükleer, petrokimya ve inþaat sektörleri dahil olmak üzere çeþitli alanlardaki bir dizi HRA metotlarý ve uygulamalarý açýklanmýþtýr. Örnekler, Web of Science Core Collection veritabanýnda 2012-2022 yýllarý arasýnda listelenen HRA konularýný ele alan makalelerden alýnmýþtýr. Türkiye’de HRA ile iliþkili yapýlan az sayýda çalýþmanýn denizcilik uygulamalarýnda olduðu görülmüþtür. Bu inceleme yazýsý, HRA metotlarýnýn tüm endüstrilerde yaygýn olarak kullanýlmasýný amaçlamaktadýr.

Human error is one of the most important factors contributing to occupational accidents. Human Reliability Analysis (HRA) methods have been used successfully in many fields to determine the probability of errors contributing to such accidents, estimate the impact of their consequences, and develop error reduction strategies. In this study, it has described some HRA methods and their implementations in several fields, including maritime, aviation, railway, space, health, nuclear, petrochemical, and construction sectors. Examples are drawn from articles dealing with HRA issues listed in the Web of Science Core Collection database between 2012 and 2022. The relatively small number of HRA studies conducted in Türkiye are found mainly in maritime applications. This review is intended to encourage the widespread use of HRA methods in all industries.